Офорт

Офорт (франц. eau-forte – азот қышқылы) – оймыш гравюраның бір түрі. Офорттың баспалық нұсқасын даярлауда металл (мыс., мырыш, қорғасын, болат, т.б.) пластинка тақтайшалар қолданылады. Сурет лак қабаты жағылған пластинка-тақтайшалардың типылданған үстіңгі бетіне гравюра инесімен сызғылау арқылы салынады. Оның бетіне қышқыл жағылады. Қышқыл тек ине тиген сурет іздеріне ғана әсер ететіндіктен көркем бейне штрихтарын тереңдете түседі. Штрихтарды ағарту (тереңдету) үшін суреттің дәл сол бөлігіне қайтара лак жағылып, қайтадан қышқылмен күйдіріп бедерлейді. Офортты басып көбейту үшін бедерлі пластинка-тақтайшаға бояу жағылады. Гравюраның қышқыл арқылы орындалатын акватинта, жұмсақ лак, лавис сияқты түрлері де офортқа жатады. Офорт 16 ғ-дан белгілі. Қазақстанда офорт жанрымен маман, танымал суретшілер айналысады. Мыс., Н.С. Гаевтың “Үй көтеріп жатырмыз” (1975), “Тың” (1979), “Жасарған республика” (1984) триптихтары бар. Суретші К.Бекеновтың “Шыңғыс Айтматовты оқығанда” (1988), А.А. Дячкиннің “Менің Алматым” (1980 – 1988), И.Н. Исабаевтың қазақ эпосына арналған “Батырдың тууы”, “Жырау”, “Той”, “Күрес”, “Жеңіс” топтамасы (1986), С.Айтбаевтың “Автопортрет” (1987), т.б. офорт жанрын байыта түскен туындылар.

офорты, 1648 ж.

Дереккөздер

1. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
2. Полиграфия, өлшеу техникасы, ағаш өңдеу жабдықтары және металл өңдеу техникасы мен технологиясы: Қазақша-орысша терминдердің түсіндірме сөздігі.

Қазақ энциклопедиясы, 7том