Нашақорлық-наркомания (грек тілінен narke – мелшию және manіa – ессіздік, құтырыну) – есірткі заттарға патологиялық дағдыланудың нәтижесінде пайда болатын созылмалы ауру.
Есірткі түрлері
- Марихуана
- Кокаин
Токсикомания
Токсикомания– булармен, газдармен демалу. Токсикоманияның кейбір формалары ароматтық және басқа да заттар, мысалы тұрмыста қолданылатын ацетон, бензол арқылы таралады. Бұл ерітінділер, тазартқыштар, синтетикалық желімдер, никробояулар, дақтарды кетіретін сұйықтықтар және т.б. Үйде негізінен дезодорант-спрей, шашқа арналған лак, жиһазды тазартуға арналған сұйықтық, тырнаққа арналған лак, бензин және т.с.с.
Токсикоманияның әсерінен бұлшық ет аурулары, жүріс-тұрыс бәсеңдеуі, салмақ жоғалту, бауыр мен бүйрек қызметінің бұзылуы, бас миының және жүйке жүйесінің бұзылуы, еске сақтау, ойлау қабілеттерінің әлсіреуі сияқты ауруларға, ал әрі қарай Асфиксияға (дем алудың қиындауы), естен тануға, комаға және кенеттен қайтыс болуға әкеліп соғады.
Марихуана
Марихуана– кептірілген, ұсақ туралған жапырақтың, тұқымдар мен жасыл, қоңыр немесе сұр түсті сора гүлдерінің қосындысы.
Марихуана – көптеген елдерде, оның ішінде Қазақстанда көп таралған заңсыз есірткі.
Марихуананың ықпалындағы адамның басы айналады, жүрісі бұзылады, үнемі күле береді және есте сақтау қабілеті төмендейді.
Марихуананы шегуді кейбіреулер денсаулыққа зиян емес деп санайды. Алайда, ол денсаулыққа үлкен зиян келтіреді.
Героин
Героин - ең алдымен опий пайда болды, содан кейін одан морфин алынды, одан героин шығарылды. Героин өзінің есірткілік белсенділігімен морфиннен әлдеқайда асып түседі. Ол қыздырғаннан кейін тамырға егіледі, шегіледі, онымен демалады. 2008 жылдың 8 айы ішінде Астана қаласында героиннің дозасын асырып қолданғаннан 19 жастан 30 жасқа дейін 48 адам көз жұмған.
Нашақорлардың түн ұйқылары бұзылады, артериалдық қан қысымы төмендейді, ине салу нәтижесінен тамырлары тесіледі, бауыры мен бүйректері ауырады, организмі дене және психологиялық жағынан әлсірейді, гепатит пен СПИД-ке шалдығады, ақырында өлімге әкеп соғады.
Кокаин
Кокаин – коки өсімдігінен шығарылған, негізінен ақ ұнтақ тәріздес есірткі. Кокаин ұнтағын ұсақтап мұрын арқылы тартады немесе тамырға енгізу үшін езеді.
Кокаинді тек бай адамдар қолдана алады, себебі оны сатып алу үшін аптасына мың доллардан астам ақша жұмсалады. Оған тез үйреніп кетуге болады. Кокаинді қолданушылар паранойд болып келеді, олар миына қан құйылуынан, жүректің қысылуынан кенеттен өліп кетеді.
Алғашқы дозадан алған жақсы әсерлерді сезіну үшін кокаинді жиі және көптеп қолдану керек болады. Есірткіні алғашқыда эйфорияны сезіну үшін енгізсе, кейін тек өзін жақсы сезініп, күйзелу немесе шаршаған жағдайын кетіру үшін қолданады. Қолданудың ақыры – сандырақтауға, дем алуының бұзылуына, есінен тануына, ақырында өлімге әкеліп соғады.
Экстази
Экстази– 1987 ж. Испанияда болған бір дискотекада «экстази» таблеткасын (метилендиоксиметиламфетамин) музыкамен біріктіруден болған эффект «ашылды». Экстази қолданғаннан кейін жеңілдік сезіледі, күш-қуаты күшейеді, көңіл көтеріп, бірнеше сағат қатарымен шаршамай билеуге болады. «Экстази» 2 сағаттан 8 сағатқа дейін әрекет етеді. Алайда «Экстазиден» қайтыс болғандардың саны көп. Ол ең қауіпті есірткі құралдарының қатарына саналып, БҰҰ-ның барлық елдерінде тыйым салынған. Осы есірткіні қолданған кезде адамның ми клеткалары, бауыры, бүйрегі бұзылады, жүйкесі бұзылады, тамырлары қысылады, ақырында өлімге әкеліп соғады.
Нашақорлық
Есірткіні қолданатындардың әлеуметтік сипаты да өзгерді, бүгінгі күнге олардың қатарын орташа және тіпті жақсы қамтамасыздандырылған отбасылардың балалары толтырып отыр.
Осы орайда аса қажетті шара бұл заңнаманы күшейту. Халықаралық тәжірибе бүгінгі күні есірткімен күресуде қылмыстық шараларды қатаң қолдануды талап етеді. Ұлыбритания,Бельгия, Грекия, Ирландия, Канада, Франция және басқа да елдер осы қылмыстар үшін өмір бойы бас бостандығынан айыруды белгіледі. Есірткіні сатқаны үшін өлім жазасына кесу Иран, Қытай, Сингапур, АҚШ және Тайланд заңнамаларында көрсетілген.
Президент өзінің «Қазақстан -2030: Барлық Қазақстандықтардың әл-ауқатының артуы, қауіпсіздігі және хал-ахуалының жақсаруы» атты халыққа жолдаған жолдауында: «Есірткіні жеткізгені және таратқаны үшін қатаң жазалау қажет.......
Есірткі – ерекше және өлімге әкеліп соғатын сфера және бұл жерде гуманизм принциптерін қаншалықты қолдану толғандырады. Бір жағынан – оны жеткізіп, таратушы адамның өмірі, ал басқасында - оның «көмегімен» қиылған есірткіні пайдаланушының өмірі тұр.
Осыған байланысты «Қазақстан Республикасының Қылмыстық, Қылмыстық-іс жүргізу кодекстеріне және Есірткінің заңсыз айналымы аясындағы жауапкершілікті күшейту мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының әкімшілік құқықбұзушылықтары жөніндегі кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңы әзірленіп, маусым айында қабылданды.
Бұл заң тек аса ауыр есірткі қылмыстары үшін қылмыстық жауапкершілікке тартады, олар ҚР ҚК-нің 250, 259, 260, 262-264 және 266 баптары бойынша белгіленеді.
Осылайша, жаңа заңға сәйкес келесі қылмыстық санкциялар қолданылуы мүмкін:
аса ірі көлемде есірткі контрабандасы үшін – 15 жылдан 20 жылға дейін немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға; лауазымды тұлғаның қызметтік жағдайын пайдаланып, есірткіні сатқаны үшін - 10 жылдан 15 жылға дейін бас бостандығынан айыруға;
оқу орындарында және кәмелетке толмағандардың есірткіні сатқаны үшін – 15 жылдан 20 жылға дейін немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға;
ұйымдасқан қылмыстық топпен есірткіні сатқаны үшін - 15 жылдан 20 жылға дейін немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға; кәмелетке толмағандарды, екі немесе одан да көп адамдарды, сондай-ақ күш көрсетумен есірткіні пайдалануға тартқаны үшін - 7 жылдан 10 жылға дейін бас бостандығынан айыруға;
есірткіні пайдалануға тартып, соның негізінде адам өліміне әкеліп соққаны үшін - 15 жылдан 20 жылға дейін немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға;
есірткіні пайдалану үшін притондар ұйымдастырғаны үшін – 3 жылдан 7 жылға дейін, ал қызметтік жағдайын пайдаланғаны немесе ұйымдасқан топпен ұйымдастырғаны үшін 7 жылдан 12 жылға дейін.
Сонымен қатар, есірткі қылмысы тікелей заңсыз табыс табумен байланысты болғандықтан, осындай қылмыстың әрбір құрамы үшін мүліктерін міндетті түрде тәркілеу енгізілген.
Бүгінгі күні біздің елімізде осы есірткі мәселесі жайлы толғанбайтын адам қалмаған болар. Әсіресе, қазіргі кезде жастар мен жеткіншектер арасындағы есірткі мәселесі аса күрделі мәселе болып отыр, бұл нәубеттің әрбір үйге, әрбір сыныпқа, әрбір отбасына енуі мүмкін – шұғыл қимылдау қажет. Статистикалық есептерде – бұл көрсеткіштер, ал адами тұрғыда – бұл тірі жандардың өмірі. Солардың әр қайсысына барлығымыз бірлесіп, педагогтар, дәрігерлер, ата-аналар және жеткіншектердің өздері де қолғабыс беруіміз керек.
Елдегі есірткімен байланысты жағдайды жақсарту бойынша ауқымды жұмысты біз барлығымыз жұмыла атқаруымыз қажет. Сонда ғана біз оңтайлы нәтижелерге қол жеткізе аламыз. Қолдау болмаған жерде бір де бір іс табысты аяқталмайды. Күш-жігерімізді біріктіріп, елдегі қоғамдық есірткі иммунитетін құруға бағыттауымыз керек. Ең бастысы–есірткі бизнесіне және нашақорлыққа қарсы бірлесе отырып, күресуіміз қажет.
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Nashakorlyk narkomaniya grek tilinen narke melshiyu zhәne mania essizdik kutyrynu esirtki zattarga patologiyalyk dagdylanudyn nәtizhesinde pajda bolatyn sozylmaly auru Esirtki tүrleriMarihuana KokainToksikomaniyaToksikomaniya bularmen gazdarmen demalu Toksikomaniyanyn kejbir formalary aromattyk zhәne baska da zattar mysaly turmysta koldanylatyn aceton benzol arkyly taralady Bul eritindiler tazartkyshtar sintetikalyk zhelimder nikroboyaular daktardy ketiretin sujyktyktar zhәne t b Үjde negizinen dezodorant sprej shashka arnalgan lak zhiһazdy tazartuga arnalgan sujyktyk tyrnakka arnalgan lak benzin zhәne t s s Toksikomaniyanyn әserinen bulshyk et aurulary zhүris turys bәsendeui salmak zhogaltu bauyr men bүjrek kyzmetinin buzyluy bas miynyn zhәne zhүjke zhүjesinin buzyluy eske saktau ojlau kabiletterinin әlsireui siyakty aurularga al әri karaj Asfiksiyaga dem aludyn kiyndauy esten tanuga komaga zhәne kenetten kajtys boluga әkelip sogady MarihuanaMarihuana keptirilgen usak turalgan zhapyraktyn tukymdar men zhasyl konyr nemese sur tүsti sora gүlderinin kosyndysy Marihuana koptegen elderde onyn ishinde Қazakstanda kop taralgan zansyz esirtki Marihuananyn ykpalyndagy adamnyn basy ajnalady zhүrisi buzylady үnemi kүle beredi zhәne este saktau kabileti tomendejdi Marihuanany shegudi kejbireuler densaulykka ziyan emes dep sanajdy Alajda ol densaulykka үlken ziyan keltiredi GeroinGeroin en aldymen opij pajda boldy sodan kejin odan morfin alyndy odan geroin shygaryldy Geroin ozinin esirtkilik belsendiligimen morfinnen әldekajda asyp tүsedi Ol kyzdyrgannan kejin tamyrga egiledi shegiledi onymen demalady 2008 zhyldyn 8 ajy ishinde Astana kalasynda geroinnin dozasyn asyryp koldangannan 19 zhastan 30 zhaska dejin 48 adam koz zhumgan Nashakorlardyn tүn ujkylary buzylady arterialdyk kan kysymy tomendejdi ine salu nәtizhesinen tamyrlary tesiledi bauyry men bүjrekteri auyrady organizmi dene zhәne psihologiyalyk zhagynan әlsirejdi gepatit pen SPID ke shaldygady akyrynda olimge әkep sogady KokainKokain koki osimdiginen shygarylgan negizinen ak untak tәrizdes esirtki Kokain untagyn usaktap muryn arkyly tartady nemese tamyrga engizu үshin ezedi Kokaindi tek baj adamdar koldana alady sebebi ony satyp alu үshin aptasyna myn dollardan astam aksha zhumsalady Ogan tez үjrenip ketuge bolady Kokaindi koldanushylar paranojd bolyp keledi olar miyna kan kujyluynan zhүrektin kysyluynan kenetten olip ketedi Algashky dozadan algan zhaksy әserlerdi sezinu үshin kokaindi zhii zhәne koptep koldanu kerek bolady Esirtkini algashkyda ejforiyany sezinu үshin engizse kejin tek ozin zhaksy sezinip kүjzelu nemese sharshagan zhagdajyn ketiru үshin koldanady Қoldanudyn akyry sandyraktauga dem aluynyn buzyluyna esinen tanuyna akyrynda olimge әkelip sogady EkstaziEkstazi 1987 zh Ispaniyada bolgan bir diskotekada ekstazi tabletkasyn metilendioksimetilamfetamin muzykamen biriktiruden bolgan effekt ashyldy Ekstazi koldangannan kejin zhenildik seziledi kүsh kuaty kүshejedi konil koterip birneshe sagat katarymen sharshamaj bileuge bolady Ekstazi 2 sagattan 8 sagatka dejin әreket etedi Alajda Ekstaziden kajtys bolgandardyn sany kop Ol en kauipti esirtki kuraldarynyn kataryna sanalyp BҰҰ nyn barlyk elderinde tyjym salyngan Osy esirtkini koldangan kezde adamnyn mi kletkalary bauyry bүjregi buzylady zhүjkesi buzylady tamyrlary kysylady akyrynda olimge әkelip sogady NashakorlykEsirtkini koldanatyndardyn әleumettik sipaty da ozgerdi bүgingi kүnge olardyn kataryn ortasha zhәne tipti zhaksy kamtamasyzdandyrylgan otbasylardyn balalary toltyryp otyr Osy orajda asa kazhetti shara bul zannamany kүshejtu Halykaralyk tәzhiribe bүgingi kүni esirtkimen kүresude kylmystyk sharalardy katan koldanudy talap etedi Ұlybritaniya Belgiya Grekiya Irlandiya Kanada Franciya zhәne baska da elder osy kylmystar үshin omir bojy bas bostandygynan ajyrudy belgiledi Esirtkini satkany үshin olim zhazasyna kesu Iran Қytaj Singapur AҚSh zhәne Tajland zannamalarynda korsetilgen Prezident ozinin Қazakstan 2030 Barlyk Қazakstandyktardyn әl aukatynyn artuy kauipsizdigi zhәne hal ahualynyn zhaksaruy atty halykka zholdagan zholdauynda Esirtkini zhetkizgeni zhәne taratkany үshin katan zhazalau kazhet Esirtki erekshe zhәne olimge әkelip sogatyn sfera zhәne bul zherde gumanizm principterin kanshalykty koldanu tolgandyrady Bir zhagynan ony zhetkizip taratushy adamnyn omiri al baskasynda onyn komegimen kiylgan esirtkini pajdalanushynyn omiri tur Osygan bajlanysty Қazakstan Respublikasynyn Қylmystyk Қylmystyk is zhүrgizu kodeksterine zhәne Esirtkinin zansyz ajnalymy ayasyndagy zhauapkershilikti kүshejtu mәseleleri bojynsha Қazakstan Respublikasynyn әkimshilik kukykbuzushylyktary zhonindegi kodeksine ozgerister men tolyktyrular engizu turaly Zany әzirlenip mausym ajynda kabyldandy Bul zan tek asa auyr esirtki kylmystary үshin kylmystyk zhauapkershilikke tartady olar ҚR ҚK nin 250 259 260 262 264 zhәne 266 baptary bojynsha belgilenedi Osylajsha zhana zanga sәjkes kelesi kylmystyk sankciyalar koldanyluy mүmkin asa iri kolemde esirtki kontrabandasy үshin 15 zhyldan 20 zhylga dejin nemese omir bojy bas bostandygynan ajyruga lauazymdy tulganyn kyzmettik zhagdajyn pajdalanyp esirtkini satkany үshin 10 zhyldan 15 zhylga dejin bas bostandygynan ajyruga oku oryndarynda zhәne kәmeletke tolmagandardyn esirtkini satkany үshin 15 zhyldan 20 zhylga dejin nemese omir bojy bas bostandygynan ajyruga ujymdaskan kylmystyk toppen esirtkini satkany үshin 15 zhyldan 20 zhylga dejin nemese omir bojy bas bostandygynan ajyruga kәmeletke tolmagandardy eki nemese odan da kop adamdardy sondaj ak kүsh korsetumen esirtkini pajdalanuga tartkany үshin 7 zhyldan 10 zhylga dejin bas bostandygynan ajyruga esirtkini pajdalanuga tartyp sonyn negizinde adam olimine әkelip sokkany үshin 15 zhyldan 20 zhylga dejin nemese omir bojy bas bostandygynan ajyruga esirtkini pajdalanu үshin pritondar ujymdastyrgany үshin 3 zhyldan 7 zhylga dejin al kyzmettik zhagdajyn pajdalangany nemese ujymdaskan toppen ujymdastyrgany үshin 7 zhyldan 12 zhylga dejin Sonymen katar esirtki kylmysy tikelej zansyz tabys tabumen bajlanysty bolgandyktan osyndaj kylmystyn әrbir kuramy үshin mүlikterin mindetti tүrde tәrkileu engizilgen Bүgingi kүni bizdin elimizde osy esirtki mәselesi zhajly tolganbajtyn adam kalmagan bolar Әsirese kazirgi kezde zhastar men zhetkinshekter arasyndagy esirtki mәselesi asa kүrdeli mәsele bolyp otyr bul nәubettin әrbir үjge әrbir synypka әrbir otbasyna enui mүmkin shugyl kimyldau kazhet Statistikalyk esepterde bul korsetkishter al adami turgyda bul tiri zhandardyn omiri Solardyn әr kajsysyna barlygymyz birlesip pedagogtar dәrigerler ata analar zhәne zhetkinshekterdin ozderi de kolgabys beruimiz kerek Eldegi esirtkimen bajlanysty zhagdajdy zhaksartu bojynsha aukymdy zhumysty biz barlygymyz zhumyla atkaruymyz kazhet Sonda gana biz ontajly nәtizhelerge kol zhetkize alamyz Қoldau bolmagan zherde bir de bir is tabysty ayaktalmajdy Kүsh zhigerimizdi biriktirip eldegi kogamdyk esirtki immunitetin kuruga bagyttauymyz kerek En bastysy esirtki biznesine zhәne nashakorlykka karsy birlese otyryp kүresuimiz kazhet SiltemelerAuganstan SPIDDerekkozderҚazak enciklopediyasy 7 tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet