Құл-Мұхаммед Мұхтар Абрарұлы (12 желтоқсан 1960, Шәуешек, Шыңжаң Ұйғыр автономиялық ауданы, Қытай) – Қазақстанның мемлекет және саяси қайраткері, Сенаттың экс-депутаты, тарих ғылымдарының кандидаты (1995), заң ғылымдарының докторы (1999), профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі.
Мұхтар Абрарұлы Құл-Мұхаммед | ||||
Лауазымы | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
12 тамыз 2019 — 24 қаңтар 2023 | ||||
Президент | Қасым-Жомарт Тоқаев | |||
Премьер-Министр | Асқар Мамин Әлихан Смайылов | |||
| ||||
6 мамыр 2016 — ақпан 2018 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Кәрім Мәсімов Бақытжан Сағынтаев | |||
Ізашары | Асқар Мырзахметов | |||
Ізбасары | Мәулен Әшімбаев | |||
| ||||
наурыз 2014 — 6 мамыр 2016 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Серік Ахметов Бақытжан Сағынтаев | |||
Ізашары | Қырымбек Көшербаев | |||
| ||||
16 қаңтар 2013 — наурыз 2014 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Серік Ахметов | |||
Ізашары | Дархан Мыңбай | |||
Ізбасары | Арыстанбек Мұхамедиұлы | |||
12 мамыр 2008 — 23 қаңтар 2012 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Кәрім Мәсімов | |||
Ізашары | Ермұхамет Ертісбаев | |||
Ізбасары | Дархан Мыңбай | |||
4 мамыр 2001 — 13 қыркүйек 2003 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Қасым-Жомарт Тоқаев Иманғали Тасмағамбетов | |||
Ізашары | Алтынбек Сәрсенбайұлы | |||
Ізбасары | Дүйсен Қасейінов | |||
| ||||
23 қаңтар 2012 — 16 қаңтар 2013 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Кәрім Мәсімов | |||
Ізашары | Қанат Саудабаев | |||
Ізбасары | Марат Тәжин | |||
| ||||
11 қаңтар 2007 — мамыр 2008 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Кәрім Мәсімов | |||
Ізашары | Икрам Адырбеков | |||
Ізбасары | Болатбек Қуандықов | |||
| ||||
28 қаңтар 2006 — 10 қаңтар 2007 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Даниал Ахметов | |||
Ізашары | ол өзі | |||
Ізбасары | Ерлан Байжанов | |||
| ||||
31 сәуір 2004 — 27 қаңтар 2006 | ||||
Президент | Нұрсұлтан Назарбаев | |||
Премьер-Министр | Даниал Ахметов | |||
Өмірбаяны | ||||
Партиясы | Аманат | |||
Білімі | Қазақ ұлттық университеті (1982) | |||
Ғылыми дәрежесі | 1. Заң ғылымдарының докторы 2. Тарих ғылымдарының кандидаты | |||
Мамандығы | Тілші | |||
Дүниеге келуі | 12 желтоқсан 1960 (63 жас) Шәуешек, Іле Қазақ автономиялық облысы Шыңжаң Ұйғыр автономиялық ауданы, Қытай | |||
Әкесі | Абрар Құл-Мұхаммед | |||
Анасы | Гүлғасыл Құл-Мұхаммед | |||
Жұбайы | Айгүл Жәкенқызы Хасенова | |||
Балалары | ұлы Сұлтан қыздары Жазира Жанар Айжан Дидар | |||
Марапаттары | ||||
өңдеу |
Өмірбаяны
- Қытайдың Шәуешек қаласында туған.
- 1961 жылы Құл-Мұхаммед әулеті тарихи Отаны – Қазақстанға, Семей облысы Мақаншы ауданының Мақаншы ауылына оралды (қазіргі Абай облысы, Үржар ауданы, Мақаншы ауылы). Қожа руынан шыққан.
- 1982 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетін бітірген.
- 1983-1992 жылдары – Қазақ Кеңес Энциклопедиясы Бас редакциясының ғылыми редакторы, аға ғылыми редакторы, философия, құқық және социология редакциясының меңгерушісі, жауапты хатшы – бас редактордың орынбасары (Алматы қ.).
- 1992-1999 жылдары – «Атамұра» шағын кәсіпорнының директоры, «Атамұра» жабық үлгідегі акционерлік қоғамының төрағасы, «Атамұра» корпорациясының президенті (Алматы қ.).
- 1994-1999 жылдары - Қазақ мемлекеттік
- университетінде қосымша жұмыс істеді (аға оқытушы, доцент, профессор м. а.) (Алматы қ.).
- 1995 жылы «Қазақстанның XVIII ғасыр мен XIX ғасырдың басындағы әлеуметтік-саяси тарихының проблемалары» тақырыбында тарихтан кандидаттық диссертация қорғады (революцияға дейінгі орыс энциклопедияларының материалдары бойынша).
- 1999 жылы «Жақып Ақбаев және Алаш қайраткерлері саяси-құқықтық көзқарастарының эволюциясы (ХІХ ғасырдың аяғы – ХХ ғасырдың басы)» тақырыбында заң ғылымы бойынша докторлық диссертация қорғады.
- 1999-2001 жылдары – ҚР Парламенті Сенатының депутаты, Сенаттың Заң шығарушылық және сот-құқықтық реформалар комитетінің хатшысы, Сенаттың әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрағасы.
- 2001 жылы Қазақстан Республикасы ЖАК Президиумының 2001 жылғы 31 мамырдағы шешімімен құқықтану мамандығы бойынша профессор ғылыми атағы берілді.
- 2001-2003 жылдары – Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министрі.
- 2003-2006 жылдары – Қазақстан Республикасы Президентінің Баспасөз хатшысы, кеңесшісі.
- 2006-2007 жылдары – Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі Басшысының орынбасары – ҚР Президентінің Баспасөз хатшысы.
- 2007-2008 жылдары – Қызылорда облысының әкімі.
- Қосымша 2008 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің «Байқоңыр» кешеніндегі арнаулы өкілі болып тағайындалды.
- 2008-2010 жылдары – Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі.
- 2010-2012 жылдары – Қазақстан Республикасының Мәдениет министрі.
- 2012-2013 жылдары – Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы.
- 2013-2014 жылдары – Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі.
- 2014-2016 жылдары – Қазақстан Республикасы Президентінің Кеңесшісі.
- 2016-2018 жылдары – «Нұр Отан» партиясы Төрағасының Бірінші орынбасары.
- 2018 жылғы 1 ақпанда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты болып тағайындалды.
- 2019 жылғы 28 наурыздан бастап - Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Халықаралық қатынастар, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің Төрағасы болып сайланды.
Ғылыми жұмыстары
- «Орыс энциклопедияларындағы қазақ шежіресі» (1994),.
- «Жақып Ақбаев және Алаш қайраткерлері саяси құқықтық көзқарастарының эволюциясы (ХІХ ғасырдың аяғы XX ғасырдың басы)».
- Ғылыми-зерттеу еңбектерінің негізгі бағыты – қазақ мемлекеті мен құқығының тарихы, түркі халықтарының тарихы мен мәдениеті, руханият пен өркениет мәселелеріне арналған.
- 200-ден астам Қазақстанның тарихы, құқық және мемлекеттің теориясы мен тарихы, әдебиеттану, мәдениеттану тақырыпты ғылыми жарияланымның авторы.
- «Революцияға дейінгі орыс энциклопедияларындағы Қазақстан тарихы проблемалары» (1994).
- «Жақып Ақбаев: саясаткер, патриот, құқықтанушы» (1995),
- «Алаш ардагері. Ж.Ақбаевтың саяси-құқықтық көзқарастары» (1996),
- «Алаш қайраткерлерінің саяси-құқықтық көзқарастарының эволюциясы» (1998),
- «Алашорда көсемдерінің мемлекеттік-құқықтық идеяларының қалыптасуы және дамуы» (1999),
- «Қазақстандағы отаршылдық режим (1868—1917 жж.)» (2000),
- «Заң шығарушылық: проблемалар және ізденістер» (2000),
- «Алаш» бағдарламасы: бұрмалану және шындық» (2000) және т.б.
200-ден астам ғылыми және ғылыми-көпшілік жарияланымның авторы.
Марапаттары
- дәрежелі «Барыс» ордені (2020),
- ІІІ дәрежелі «Барыс» ордені (2016),
- Парасат ордені (2010),
- «Құрмет» ордені (2004),
- «Астанаға 10 жыл» медалі (2008),
- Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1996),
- «Парламенттік ынтымақтастықты нығайтқаны үшін» медалі (2018),
- Астана қаласының құрметті азаматы,
- Абай ауданының құрметті азаматы,
- Аягөз ауданының құрметті азаматы,
- Қазақстанның және шет мемлекеттердің басқа да марапаттары, құрмет атақтары.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қul Muhammed Muhtar Abraruly 12 zheltoksan 1960 Shәueshek Shynzhan Ұjgyr avtonomiyalyk audany Қytaj Қazakstannyn memleket zhәne sayasi kajratkeri Senattyn eks deputaty tarih gylymdarynyn kandidaty 1995 zan gylymdarynyn doktory 1999 professor Қazakstan Respublikasy Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi Muhtar Abraruly Қul MuhammedLauazymyTu Senat Deputaty Tu12 tamyz 2019 24 kantar 2023Prezident Қasym Zhomart TokaevPremer Ministr Askar Mamin Әlihan SmajylovTu Nur Otan partiyasy toragasynyn birinshi orynbasary6 mamyr 2016 akpan 2018Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Kәrim Mәsimov Bakytzhan SagyntaevIzashary Askar MyrzahmetovIzbasary Mәulen ӘshimbaevTu Prezident kenesshisi Tunauryz 2014 6 mamyr 2016Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Serik Ahmetov Bakytzhan SagyntaevIzashary Қyrymbek KosherbaevTu Mәdeniet ministri Tu16 kantar 2013 nauryz 2014Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Serik AhmetovIzashary Darhan MynbajIzbasary Arystanbek Muhamediuly12 mamyr 2008 23 kantar 2012Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Kәrim MәsimovIzashary Ermuhamet ErtisbaevIzbasary Darhan Mynbaj4 mamyr 2001 13 kyrkүjek 2003Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Қasym Zhomart Tokaev Imangali TasmagambetovIzashary Altynbek SәrsenbajulyIzbasary Dүjsen ҚasejinovTu Memlekettik kenesshi23 kantar 2012 16 kantar 2013Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Kәrim MәsimovIzashary Қanat SaudabaevIzbasary Marat TәzhinTu Қyzylorda oblysynyn әkimi Tu11 kantar 2007 mamyr 2008Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Kәrim MәsimovIzashary Ikram AdyrbekovIzbasary Bolatbek ҚuandykovTu Prezident Әkimshiligi Basshysynyn orynbasary Prezidenttin Baspasoz hatshysy Tu28 kantar 2006 10 kantar 2007Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Danial AhmetovIzashary ol oziIzbasary Erlan BajzhanovTu Prezidenttin Baspasoz hatshysy Tu31 sәuir 2004 27 kantar 2006Prezident Nursultan NazarbaevPremer Ministr Danial AhmetovӨmirbayanyPartiyasyAmanatBilimiҚazak ulttyk universiteti 1982 Ғylymi dәrezhesi1 Zan gylymdarynyn doktory 2 Tarih gylymdarynyn kandidatyMamandygyTilshiDүniege kelui 12 zheltoksan 1960 1960 12 12 63 zhas Shәueshek Ile Қazak avtonomiyalyk oblysy Shynzhan Ұjgyr avtonomiyalyk audany ҚytajӘkesi Abrar Қul MuhammedAnasy Gүlgasyl Қul MuhammedZhubajy Ajgүl Zhәkenkyzy HasenovaBalalary uly Sultan kyzdary Zhazira Zhanar Ajzhan DidarMarapattaryBarys ordeni Қurmet ordeniondeu ӨmirbayanyҚytajdyn Shәueshek kalasynda tugan 1961 zhyly Қul Muhammed әuleti tarihi Otany Қazakstanga Semej oblysy Makanshy audanynyn Makanshy auylyna oraldy kazirgi Abaj oblysy Үrzhar audany Makanshy auyly Қozha ruynan shykkan 1982 zhyly S M Kirov atyndagy Қazak memlekettik universitetin bitirgen 1983 1992 zhyldary Қazak Kenes Enciklopediyasy Bas redakciyasynyn gylymi redaktory aga gylymi redaktory filosofiya kukyk zhәne sociologiya redakciyasynyn mengerushisi zhauapty hatshy bas redaktordyn orynbasary Almaty k 1992 1999 zhyldary Atamura shagyn kәsipornynyn direktory Atamura zhabyk үlgidegi akcionerlik kogamynyn toragasy Atamura korporaciyasynyn prezidenti Almaty k 1994 1999 zhyldary Қazak memlekettik universitetinde kosymsha zhumys istedi aga okytushy docent professor m a Almaty k 1995 zhyly Қazakstannyn XVIII gasyr men XIX gasyrdyn basyndagy әleumettik sayasi tarihynyn problemalary takyrybynda tarihtan kandidattyk dissertaciya korgady revolyuciyaga dejingi orys enciklopediyalarynyn materialdary bojynsha 1999 zhyly Zhakyp Akbaev zhәne Alash kajratkerleri sayasi kukyktyk kozkarastarynyn evolyuciyasy HIH gasyrdyn ayagy HH gasyrdyn basy takyrybynda zan gylymy bojynsha doktorlyk dissertaciya korgady 1999 2001 zhyldary ҚR Parlamenti Senatynyn deputaty Senattyn Zan shygarushylyk zhәne sot kukyktyk reformalar komitetinin hatshysy Senattyn әleumettik mәdeni damu komitetinin toragasy 2001 zhyly Қazakstan Respublikasy ZhAK Prezidiumynyn 2001 zhylgy 31 mamyrdagy sheshimimen kukyktanu mamandygy bojynsha professor gylymi atagy berildi 2001 2003 zhyldary Қazakstan Respublikasynyn Mәdeniet akparat zhәne kogamdyk kelisim ministri 2003 2006 zhyldary Қazakstan Respublikasy Prezidentinin Baspasoz hatshysy kenesshisi 2006 2007 zhyldary Қazakstan Respublikasy Prezidenti Әkimshiligi Basshysynyn orynbasary ҚR Prezidentinin Baspasoz hatshysy 2007 2008 zhyldary Қyzylorda oblysynyn әkimi Қosymsha 2008 zhyly Қazakstan Respublikasy Prezidentinin Bajkonyr keshenindegi arnauly okili bolyp tagajyndaldy 2008 2010 zhyldary Қazakstan Respublikasynyn Mәdeniet zhәne akparat ministri 2010 2012 zhyldary Қazakstan Respublikasynyn Mәdeniet ministri 2012 2013 zhyldary Қazakstan Respublikasynyn Memlekettik hatshysy 2013 2014 zhyldary Қazakstan Respublikasynyn Mәdeniet zhәne akparat ministri 2014 2016 zhyldary Қazakstan Respublikasy Prezidentinin Kenesshisi 2016 2018 zhyldary Nur Otan partiyasy Toragasynyn Birinshi orynbasary 2018 zhylgy 1 akpanda Қazakstan Respublikasy Prezidentinin Zharlygymen Қazakstan Respublikasy Parlamenti Senatynyn deputaty bolyp tagajyndaldy 2019 zhylgy 28 nauryzdan bastap Қazakstan Respublikasy Parlamenti Senatynyn Halykaralyk katynastar korganys zhәne kauipsizdik komitetinin Toragasy bolyp sajlandy Ғylymi zhumystary Orys enciklopediyalaryndagy kazak shezhiresi 1994 Zhakyp Akbaev zhәne Alash kajratkerleri sayasi kukyktyk kozkarastarynyn evolyuciyasy HIH gasyrdyn ayagy XX gasyrdyn basy Ғylymi zertteu enbekterinin negizgi bagyty kazak memleketi men kukygynyn tarihy tүrki halyktarynyn tarihy men mәdenieti ruhaniyat pen orkeniet mәselelerine arnalgan 200 den astam Қazakstannyn tarihy kukyk zhәne memlekettin teoriyasy men tarihy әdebiettanu mәdeniettanu takyrypty gylymi zhariyalanymnyn avtory Revolyuciyaga dejingi orys enciklopediyalaryndagy Қazakstan tarihy problemalary 1994 Zhakyp Akbaev sayasatker patriot kukyktanushy 1995 Alash ardageri Zh Akbaevtyn sayasi kukyktyk kozkarastary 1996 Alash kajratkerlerinin sayasi kukyktyk kozkarastarynyn evolyuciyasy 1998 Alashorda kosemderinin memlekettik kukyktyk ideyalarynyn kalyptasuy zhәne damuy 1999 Қazakstandagy otarshyldyk rezhim 1868 1917 zhzh 2000 Zan shygarushylyk problemalar zhәne izdenister 2000 Alash bagdarlamasy burmalanu zhәne shyndyk 2000 zhәne t b 200 den astam gylymi zhәne gylymi kopshilik zhariyalanymnyn avtory Marapattarydәrezheli Barys ordeni 2020 III dәrezheli Barys ordeni 2016 Parasat ordeni 2010 Қurmet ordeni 2004 Astanaga 10 zhyl medali 2008 Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty 1996 Parlamenttik yntymaktastykty nygajtkany үshin medali 2018 Astana kalasynyn kurmetti azamaty Abaj audanynyn kurmetti azamaty Ayagoz audanynyn kurmetti azamaty Қazakstannyn zhәne shet memleketterdin baska da marapattary kurmet ataktary Derekkozder