Марат Тұрдыбекұлы Оспанов

Марат Тұрдыбекұлы Оспанов (17 қыркүйек 1949, Ақтөбе қаласы – 23 қаңтар 2000, Алматы қаласы) – қоғам қайраткері, ҚР Парламентаризм мен демократия негізін қалаушылардың бірі, ҚР парламенті мәжілісінің тұңғыш төрағасы, Еуразия халықаралық экономикалық Академиясының академигі, экономика ғылымдарының докторы (1998).

Балалық шағы

Марат Оспанов 1949 жылы қыркүйек айының 17 – ші жұлдызында Ақтөбе қаласында жарық дүние есігін ашқан. № 6 орта мектепте алғаш мектеп табалдырғын аттап, білімнің алтын қайнарымен сусындаған, № 2 мектепті тәмәмдаған. Бала кезінен зейіні мол боп өскен. Оны білім нәрімен сусындатқан ұстаздарының айтуы бойынша М.Оспанов еңбекқор, қарапайым, бәрін білуге құштар, зейінді оқушы болған, спортқа бейім болған, шаңғы және де футбол спорт түрлеріне қызығушылық танытқан. Басқа да балалар секілді өзінің ортасы болған. Бала кезінен бастап бойында көшбасшылық қасиеттер басым болған.

Өмір жолы

• 1971 жыл — Қазақ КСР-і Мемлекеттік жоспарлау, есептеу орталығының ғылым зерттеу институтында кіші ғылыми қызметкер.
• 1971 жыл — Мәскеу халық шаруашылығы институтын бітірген.
• 1972–1976 жж. — оқытушы, кафедра меңгерушісі.
• 1979 жыл — ҚазМУ-дың аспирантурасын (қазіргі ҚазҰУ) бітірген.
• 1979-1990 жж. — Партия ұйымының хатшысы.
• 1990-1991 жж — Қазақ КСР-і Жоғары Кеңесінің Экономикалық реформа, бюджет пен қаржы мәселесі жөніндегі комитет төрағасының орынбасары.
• 1991-1992 жж. — ҚР Мемлекеттік Бас салық инспекциясы бастығының орынбасары.
• 1992-1994 жж. — ҚР Қаржы министрінің 1-орынбасары – Бас салық инспекциясының бастығы.
• 1995 жыл — ҚР Министрлер Кабинеті жанындағы Шетелдік капиталды игеру жөніндегі комитеттің төрағасы.
• 1996-1999 жж. — ҚР Парламентінің бірінші шақырылымдағы Мәжілісінің төрағасы.
• 1999-2000 жж. — «Отан» партиясы төрағасының орынбасары.
• 1995-2005 жж — 1 және 2-шақырылымдағы ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты.

Ғылыми еңбектері

• 1997 жылы - «Налоговая реформа и гармонизация налоговых отношений» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады.

Оспанов елдегі қоғамдық-саяси процестерге белсенді араласып, республика Парламентінің қалыптасуына, саяси және экономикалық реформалардың әзірленіп, жүзеге асырылуына үлес қосты.
Ол қаржы және бюджет, салық т.б. экономикалық салаларға арналған 100-ден астам ғылыми мақала, 8 монография:

• «Гармонизация налоговых отношении», 1997;
• «Налоговая реформа и гармонизация налоговых отношении, 1997; т.б.) жазды.
• 1999 жыл «Тұрақтанудан өсімге қарай» (1999-2005) атты дағдарысқа қарсы экономикалық бағдарламасын жариялады, кейін бұл ҚР Үкіметінің экономикалық бағдарламасында негіз етіп алынды. Экономика ғылымы саласында 6 кітабы бар.

Есте қалдыру

• Ақтөбе қаласындағы көшенің бірі
• Батыс Қазақстан медицина академиясына М.Оспанов есімі берілген.
• Ақтөбе қаласында Марат Оспанов тұрған үйге ескерткіш тақта ілінді.
• 2001 жылы шілде айында есімі берілген медицина академиясына қола бюсті қойылды.

Марапаттары

• 2-дәрежелі «Барыс» орденімен (1999) және медальдармен марапатталған.

Қосымша мәліметтер

• Марат Оспанов

Дереккөздер

1. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998. ISBN 5-89800-123-9