Қай заманда болсын, адам ағзасына өсімдік өнімдерінің тағамдық жағына қоса емдік, шипалық қасиеттеріне де назар аударған. Қазіргі кезде топыраққа (жерге) айрықша көңіл аударылып, жерді экономикалық тиімді пайдалана отырып, «денсаулықтың қайнар көзі», және «тағамның музыкасы» атанған көкөніс дақылдарын көптеп өндіру басты мақсаттардың бірі. Көкөніс шаруашылығы – ашық және қорғаулы топырақтарда көкөністерді өндірумен айналысатын ауыл шаруашылығының бір саласы, сонымен қатар көкөніс дақылдарының биологиясы мен олардың өнімділігін арттыру мен сапасын жақсартуға бағытталған прогрессивті өсіру технологияларын, еңбек шығыны мен өнімнің өзіндік құнын төмендетуді зерттеумен айналысатын ғылым. Көкөнісші ғалымдар сонымен қатар жаңа көкөніс дақылдарының жақсартылған сорттары мен оларды көбейтудің жаңа әдістемелерін, басқа да сала өкілдерімен бірлесе отырып, көкөніс шаруашылығының экономикасына, ұйымдастыру жұмыстарына және механизациясына жаңалықтар енгізумен айналысады. Көкөніс шаруашылығы ауыл шаруашылығының саласы ретінде өзіндік ерекшеліктерге ие; солардың ең бастылары:
- Көкөністерді егістік жағдайында өсіру (ашық топырақтағы көкөніс шаруашылығы) және жасанды микроклимат жағдайында өсіру (қорғалған топырақтағы көкөніс шаруашылығы);
- Көшетпен өсіру әдісі кеңінен қолданылады, өсімдіктер алдын ала оңтайлы қоректік алаңда (аз көлемдегі) өсіріліп, кейіннен көшеттерліп отырғызылады, сондай-ақ көктету, тежеу, өсіру және дозалау жұмыстары жүргізіледі;
- Көкөністерді егу қалалар мен өндірістік орталықтар маңайындағы онша үлкен емес жерлерде шоғырланлырылады, сонымен қатар жерді тиімді пайдаланумен қатар, арасында қайталап және тығыздап егу жөнінен өндіріс егістік жұмыстарына қарағанда жоғары өнімді болып келеді.
Адамзаттың тағамына пайдалану үшін өсірілетін екпе өсімдіктердің жалпы түрлері 200-дің шамасында. Осының ішінде 100 ден астамы көкөніс дақылдары. ТМД елдерінде көкөніс дакылдарының 70-тен астамы, ал Қазақстанда 50-ге жуығы өсіріледі. ҚР Тағамтану Академиясының мәліметтеріне сай, әр адам жылына орта есеппен 126 кг түрлі көкөніс дақылдарын пайдалану қажет екен. Қазақстандағы көкөніс дақылдарының жыл сайынғы егістік көлемі 110-115 мың га шамасында, оның – 20-22 мың га оңтүстік облыстардың еншісінде. Көкөністердің барлық түрлерінен алынатын жалпы түсім 2,2-2,5 млн.тоннаға дейін. Көкөніс дақылдарының орташа өнімділігі - 17-20 т/га аралығында, бұл көрсеткіш олардың өсіру аймақтарына, түріне, сорттық ерекшеліктері мен агротехнологиясына байланысты 10-12-ден 30-35 т/га дейінгі аралықта ауытқиды.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қaj zamanda bolsyn adam agzasyna osimdik onimderinin tagamdyk zhagyna kosa emdik shipalyk kasietterine de nazar audargan Қazirgi kezde topyrakka zherge ajryksha konil audarylyp zherdi ekonomikalyk tiimdi pajdalana otyryp densaulyktyn kajnar kozi zhәne tagamnyn muzykasy atangan kokonis dakyldaryn koptep ondiru basty maksattardyn biri Kokonis sharuashylygy ashyk zhәne korgauly topyraktarda kokonisterdi ondirumen ajnalysatyn auyl sharuashylygynyn bir salasy sonymen katar kokonis dakyldarynyn biologiyasy men olardyn onimdiligin arttyru men sapasyn zhaksartuga bagyttalgan progressivti osiru tehnologiyalaryn enbek shygyny men onimnin ozindik kunyn tomendetudi zertteumen ajnalysatyn gylym Kokonisshi galymdar sonymen katar zhana kokonis dakyldarynyn zhaksartylgan sorttary men olardy kobejtudin zhana әdistemelerin baska da sala okilderimen birlese otyryp kokonis sharuashylygynyn ekonomikasyna ujymdastyru zhumystaryna zhәne mehanizaciyasyna zhanalyktar engizumen ajnalysady Kokonis sharuashylygy auyl sharuashylygynyn salasy retinde ozindik erekshelikterge ie solardyn en bastylary Kokonisterdi egistik zhagdajynda osiru ashyk topyraktagy kokonis sharuashylygy zhәne zhasandy mikroklimat zhagdajynda osiru korgalgan topyraktagy kokonis sharuashylygy Koshetpen osiru әdisi keninen koldanylady osimdikter aldyn ala ontajly korektik alanda az kolemdegi osirilip kejinnen koshetterlip otyrgyzylady sondaj ak koktetu tezheu osiru zhәne dozalau zhumystary zhүrgiziledi Kokonisterdi egu kalalar men ondiristik ortalyktar manajyndagy onsha үlken emes zherlerde shogyrlanlyrylady sonymen katar zherdi tiimdi pajdalanumen katar arasynda kajtalap zhәne tygyzdap egu zhoninen ondiris egistik zhumystaryna karaganda zhogary onimdi bolyp keledi Adamzattyn tagamyna pajdalanu үshin osiriletin ekpe osimdikterdin zhalpy tүrleri 200 din shamasynda Osynyn ishinde 100 den astamy kokonis dakyldary TMD elderinde kokonis dakyldarynyn 70 ten astamy al Қazakstanda 50 ge zhuygy osiriledi ҚR Tagamtanu Akademiyasynyn mәlimetterine saj әr adam zhylyna orta eseppen 126 kg tүrli kokonis dakyldaryn pajdalanu kazhet eken Қazakstandagy kokonis dakyldarynyn zhyl sajyngy egistik kolemi 110 115 myn ga shamasynda onyn 20 22 myn ga ontүstik oblystardyn enshisinde Kokonisterdin barlyk tүrlerinen alynatyn zhalpy tүsim 2 2 2 5 mln tonnaga dejin Kokonis dakyldarynyn ortasha onimdiligi 17 20 t ga aralygynda bul korsetkish olardyn osiru ajmaktaryna tүrine sorttyk erekshelikteri men agrotehnologiyasyna bajlanysty 10 12 den 30 35 t ga dejingi aralykta auytkidy Derekkozder