Көкшетау антиклинорийі

Көкшетау антиклинорийі– Көкшетаудан Қырғызстанға дейін созылып жатқан Ортa Қазақстанның сыртқы (үлкен) қатпарлы доғасының солтүстік бөлігін алып жатқан аймақ. Оның аумағы әрбір кезеңде пайда болған үш түрлі құрылым кешендерінен тұрады: 1) рифейге дейінгі қатпарлы кешендер; 2) жоғары каледонидтік құрылым бөлігі; 3) каледонидтік, құрылымдар. Рифейге дейінгі жыныстардан ( шалынған және сериялары) құралады. Батыс және шығыс бағыттарға созылған қабаттар кешендерінен тұрады. Бұл кешендердің орта тұсынан палеозой граниттері жарып шыққан. дейінгі күйреулер қатарына , Шағалалы және Үлкенкөл жарылымдары жатады. Жоғары каледонидтік құрылым кешенді үш ауданда: мульдасының шығыс қанатында, Есілдің бойында және Жақсы Жалғызтау көлінің оңтүстік-шығысында кездеседі. Бірінші ауданда силур шөгінділері, қалған екеуінде төм. девонның жанартаудан пайда болған жыныстары жатады. Силурдың шөгінді жыныстары Новомихайлов мульдасының шығысында, ені 5 – 7 км, ұзындығы 40 км жолақ болады да, құлама бұрышы солтүстік-батысқа бағытталып, 10 – 12°-тан аспайды. Төм. девонның жанартаудан пайда болған жыныстары Жақсы Жалғызтау көлінің оңтүстік-шығыс жағындағы синклинальды қатпар жасайды, ұзындығы 60 км, ені 5 – 10 км, солтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа бағытталған. Аққанбұрлық бойындағы девон жыныстары да бірталай алаңды алып жатыр. құрылымдары рифейге дейінгі және кезеңіндегі жыныстардың үстіне орналасып, орта және жоғары девонның кесек жыныстары шөгінділерінен, жанартаулы жыныстардан, қызғылт түсті Жақсыкөң сериясынан және тас көмір кезеңіндегі шөгінділерден құралған. Бұлар және құрайды. оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай созылып жатыр. Ұзындығы 100 км, ені 10 – 12 км, Аққанбұрлық мульдасының ұзындығы 45 км, ені 10 – 12 км, Жақсыкөң сериясына жататын жыныстардан тұрады.

Дереккөздер

1. Қазақ Энциклопедиясы