Көгерткіш қышқыл

Көгерткіш қышқыл, цианды сутек қышқылы, цианды сутек, HCN – түссіз, ащы, бадам иісті, ұшқыш сұйық. Балқу t 13,1С; қайнау t 25,65С; өте әлсіз қышқыл, су және басқа да көптеген органикалық еріткіштермен араласады. Көгерткіш қышқылдың 6 – 40%-тік буы мен ауа қоспасы қатты қопарылыс туғызады. Ол химиялық белсенді қосылу реакциясына бейім, тез әсерлі улы зат. Оның ауадағы мөлшері 0,06 – 0,7 мг/л-ден асса адам өміріне қауіпті. Көгерткіш қышқылдың улы әсеріне қарсы сутектің асқын тотығы, , ерітінділері қолданылады. Көгерткіш қышқыл бос күйінде өсімдіктерде кездеседі. Жасанды түрін, көбінесе, катализатор қатысында аммиак, метан және көмір тотығынан алады. Көгерткіш қышқыл аса маңызды жоғары молекулалық қосылыстар алуда (, , т.б.) бастапқы өнім болып табылады. Ол ауыл шаруашылығында зиянкестерге қарсы, темір жол вагондарын зарарсыздандыруда, медицинада және , акрилонитрил, акрилат, , амин қышқылын, өндіруде қолданылады.

Пайдаланған әдебиет

Қазақ Энциклопедиясы, 11 - том