Күреңоттар тұқымдасы (лат. Onagraceae) – қос жарнақты, бір не көп жылдық шөптесін, кейде шала бұта, бірақ бұта, ағаш түрінде сирек кездесетін өсімдіктер.
Күреңоттар | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
Карл Линней | ||||||||||
Subfamilies | ||||||||||
| ||||||||||
Circaeaceae Bercht. & J.Presl |
Күреңоттар тұқымдасының қоңыржай және субтропиктік аймақтарда өсетін 20 туысы, 650-дей түрі бар. Қазақстанда күреңот, иваншай, есекшөп және жататын 21 түрі өседі. Гүлдері қос жынысты, дара не масақ, шашақ не сыпыртқы тәрізді гүлшоғырына топталған. Аралармен, көбелектермен, т.б. ұсақ жәндіктермен тозаңданады. Тостағаншасы түбіне дейін 2 – 4 бөлікке бөлінген, кейін гүлтұғыры түсіп қалады. Күлтесі 2 немесе 4 – 5 желекті. Аталығы тостағаншаның түбіне орналасқан. Жемісі – қорапша не жаңғақ тәрізді, кейде жеміс түрінде де кездеседі. Күреңоттар тұқымдасының кейбір түрлерінде (мыс., Америкада өсетін – Ludwіgіa repens) тіршілік ету жағдайына қарай тамыры: қоректенетін, жүзетін және тыныс алатын болып бөлінеді. Күреңоттар тұқымдасының көптеген түрлері (мыс., жіңішке жапырақты иваншай) шірнелі өсімдіктер, олардың жапырағын медицинада дәрі-дәрмек жасау үшін пайдаланады және кептіріп шай орнына да ішеді. Құрамы май, каротин және [ротеинге бай, сондықтан құнарлы мал азығы болып саналады. Ал екі жылдық есекшөпті хош иісті гүлдері үшін саябақтарда өсіреді, етжең тамырының құрамында 28%-ға дейін май болғандықтан құрылыста пайдаланатын олифа майы алынады.
Дереккөздер
- Angiosperm Phylogeny Group (2009). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III" (PDF). Botanical Journal of the Linnean Society 161 (2): 105–121. :10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x. 0024-4074. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x/pdf. Retrieved 2013-07-06.
- Family: Onagraceae Juss., nom. cons.. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture (12 сәуір 2007). Тексерілді, 29 қазан 2010.
- “Қазақ Энциклопедиясы”
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kүrenottar tukymdasy lat Onagraceae kos zharnakty bir ne kop zhyldyk shoptesin kejde shala buta birak buta agash tүrinde sirek kezdesetin osimdikter KүrenottarDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylarSaby Tukymdasy OnagraceaeKarl LinnejSubfamiliesCircaeaceae Bercht amp J Presl Epilobiaceae Vent Jussiaeaceae Martinov Oenotheraceae C C Robin Kүrenottar tukymdasynyn konyrzhaj zhәne subtropiktik ajmaktarda osetin 20 tuysy 650 dej tүri bar Қazakstanda kүrenot ivanshaj esekshop zhәne zhatatyn 21 tүri osedi Gүlderi kos zhynysty dara ne masak shashak ne sypyrtky tәrizdi gүlshogyryna toptalgan Aralarmen kobelektermen t b usak zhәndiktermen tozandanady Tostaganshasy tүbine dejin 2 4 bolikke bolingen kejin gүltugyry tүsip kalady Kүltesi 2 nemese 4 5 zhelekti Atalygy tostaganshanyn tүbine ornalaskan Zhemisi korapsha ne zhangak tәrizdi kejde zhemis tүrinde de kezdesedi Kүrenottar tukymdasynyn kejbir tүrlerinde mys Amerikada osetin Ludwigia repens tirshilik etu zhagdajyna karaj tamyry korektenetin zhүzetin zhәne tynys alatyn bolyp bolinedi Kүrenottar tukymdasynyn koptegen tүrleri mys zhinishke zhapyrakty ivanshaj shirneli osimdikter olardyn zhapyragyn medicinada dәri dәrmek zhasau үshin pajdalanady zhәne keptirip shaj ornyna da ishedi Қuramy maj karotin zhәne roteinge baj sondyktan kunarly mal azygy bolyp sanalady Al eki zhyldyk esekshopti hosh iisti gүlderi үshin sayabaktarda osiredi etzhen tamyrynyn kuramynda 28 ga dejin maj bolgandyktan kurylysta pajdalanatyn olifa majy alynady DerekkozderAngiosperm Phylogeny Group 2009 An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants APG III PDF Botanical Journal of the Linnean Society 161 2 105 121 10 1111 j 1095 8339 2009 00996 x 0024 4074 http onlinelibrary wiley com doi 10 1046 j 1095 8339 2003 t01 1 00158 x pdf Retrieved 2013 07 06 Family Onagraceae Juss nom cons Germplasm Resources Information Network United States Department of Agriculture 12 sәuir 2007 Tekserildi 29 kazan 2010 Қazak Enciklopediyasy