Күміс нитраты (I)

Күміс нитраты немесе Ляпис - түссіз, мөлдір кристалды зат. Формуласы: AgNO₃.

Күміс нитраты (I)

Қасиеттері

Тығыздығы — 4,352 г/см³. Балқу температурасы — 209,7 °C. 300 °C-тан астам температурада ыдырайды. еруі — 3,6 г/100 г; этил спиртінде — 2,12 г/100 г; ацетонда — 0,44 г/100 г; — 33,6 г/100 г (20 °C).

Алынуы:

${\displaystyle {\mathsf {Ag+2HNO_{3}\rightarrow AgNO_{3}+NO_{2}{\uparrow }+H_{2}O}}}$

Күміс нитраты (I) тұз қышқылының реактивы болып саналады:

${\displaystyle {\mathsf {HCl+AgNO_{3}\rightarrow AgCl{\downarrow }+HNO_{3}}}}$

${\displaystyle {\mathsf {NaCl+AgNO_{3}\rightarrow AgCl{\downarrow }+NaNO_{3}}}}$

Қыздырғанда күміс металы түзеледі:

${\displaystyle ~{\mathsf {2AgNO_{3}\ {\xrightarrow {350^{o}C}}\ 2Ag+2NO_{2}+O_{2}}}}$

Емдік қасиеті

Күміс нитратының (ляпистің) адам терісінде қалдыратын іздер.

Кілегей қабығы қабынғанда, жалақ, ойық жара пайда болғанда, бленнорея ауруы кезінде май түріндегі ляписті теріге жағады. Ляпистің 2%-дық ерітіндісін соз ауруынан алдын-ала сақтандыру үшін сәбидің көзіне тамызады. Тыныс органдарының кілегей қабығы қабынғанда антисептикалық және қабынуға қарсы дәрі ретінде ляпистің ақуызды препараты (протаргол), ал іріңді жараны, қуықты жууға каллоидты препаратын (колларгол) қолданады.

Дереккөздер

1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, Алматы, 1974ж., 5 том