'Калахари (kalaharі, бечуа тілінде karrі – жан азабы деген сөз) – Оңтүстік Африканың орталық бөлігіндегі табиғи атырап. Африка платформасының Калахари синеклизасында орналасқан. Ангола, Замбия, Намибия, Ботсвана, Зимбабве және ОАР жерінде, батысы мен шығысында баспалдақты үстірттермен, солтүстігінде Луанда – жақпарлы тауларымен шектелген аса кең ойпаң. Солт-тен оңтүстікке қарай 2000 км-ге, батыстан-шығысқа қарай 1200 км-ге созылған, аум. 630 мың км². Абсалют биіктігі 1000 м. Ойпаңды басып жатқан құм төбелердің биіктігі 100 м-ге жетеді. Климаты, негізінен, тропиктік. Жылдық жауын-шашын оңтүстігінде 150 мм-ден солтүстігінде 1000 мм-ге дейін. Калахаридың солтүстігінен Замбези, оңтсүтігінен Оранж өзендері орай ағады. Көпшілік бөлігі ағынсыз, тұйық. Ішкі бөлігіндегі ең ірі өзені – Окаванго. Неғұрлым ылғалды Солтүстік бөлігінде (1000 мм-ге дейін) сирек орман, орталығында саванна, оңтүстігінде шөлейт пен шөл ландшафтысы орын алады. Оңтүстігіндегі Бакалахари көтеріңкі жазығын астық тұқымдас өсімдіктер мен жабайы қарбыз (тсамма), жабайы зәйтүн, сүттіген және сирек те болса қарағаннан тұратын құрғақ саванна алып жатыр. Аса ірі Калахари – , Ботсвана және ұлттық саябақтары бар. Жануарлар дүниесі Эфиопия биогеографиялық аймағының Оңтүстік Африка тармағына жатады. Халық өте сирек қоныстанған (1 км²-ге 1 адамнан келеді). Көпшілігі бушмендер.
Сілтемелер
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kalahari kalahari bechua tilinde karri zhan azaby degen soz Ontүstik Afrikanyn ortalyk boligindegi tabigi atyrap Afrika platformasynyn Kalahari sineklizasynda ornalaskan Angola Zambiya Namibiya Botsvana Zimbabve zhәne OAR zherinde batysy men shygysynda baspaldakty үstirttermen soltүstiginde Luanda zhakparly taularymen shektelgen asa ken ojpan Solt ten ontүstikke karaj 2000 km ge batystan shygyska karaj 1200 km ge sozylgan aum 630 myn km Absalyut biiktigi 1000 m Ojpandy basyp zhatkan kum tobelerdin biiktigi 100 m ge zhetedi Klimaty negizinen tropiktik Zhyldyk zhauyn shashyn ontүstiginde 150 mm den soltүstiginde 1000 mm ge dejin Kalaharidyn soltүstiginen Zambezi ontsүtiginen Oranzh ozenderi oraj agady Kopshilik boligi agynsyz tujyk Ishki boligindegi en iri ozeni Okavango Negurlym ylgaldy Soltүstik boliginde 1000 mm ge dejin sirek orman ortalygynda savanna ontүstiginde sholejt pen shol landshaftysy oryn alady Ontүstigindegi Bakalahari koterinki zhazygyn astyk tukymdas osimdikter men zhabajy karbyz tsamma zhabajy zәjtүn sүttigen zhәne sirek te bolsa karagannan turatyn kurgak savanna alyp zhatyr Asa iri Kalahari Botsvana zhәne ulttyk sayabaktary bar Zhanuarlar dүniesi Efiopiya biogeografiyalyk ajmagynyn Ontүstik Afrika tarmagyna zhatady Halyk ote sirek konystangan 1 km ge 1 adamnan keledi Kopshiligi bushmender Siltemeler Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet