Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Заң шығарушы билік — демократиялық-құқықтық елдерде қалыптасқан мемлекеттік билікті тармақтарға бөлу принципіне сәйкес мемлекеттегі бірін-бірі теңестіретін үш биліктің бір тармағы; өкілеттілігінің жиынтығы, сондай-ақ, осы өкілеттілікті жүзеге асырушы мемлекеттік органдар жүйесі.
Заң шығарушы билік конституциядан кейінгі жоғары заң күші бар нормативтік актілерді – заңдарды шығару құқығын түбегейлі иеленеді. Сондай-ақ, бірқатар елдерде заң шығарушы билікке бюджет пен қаржы заңдарын қабылдау құқығы және атқарушы биліктің – үкіметтің қызметіне бақылау жасау құқығы берілген. Демократиялық-құқықтық мемлекеттерде заң шығарушы билікті тек арнаулы заң шығарушы органдар (парламент, федерация субъектілерінің заң шығарушы органдары) ғана емес, сонымен бірге референдум жолымен тікелей халықтың өзі, ал кейбір реттерде – өкілдік берілген немесе төтенше заң шығарушылық тәртіппен атқарушы билік органдары да жүзеге асыруы мүмкін. Парламенттік басқару пішімін қабылдаған елдерде (мыс., Түркияда) парламент заң шығарушы билік органы болып саналады, атқарушы билік заң шығарушы биліктің алдында жауапкершілік арқалайды. Ал кейбір мемлекеттердің конституцияларында заң шығарушы билік монарх пен парламентке немесе парламент палаталарына және парламенттің құрамдас бөлігі ретіндегі мемлекет басшысына бірдей тиесілі. Абсолют монархиялық басқару пішімі сақталған елдерде заң шығарушы билікті тек қана монарх жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасында заң шығарушы билікті жүзеге асыратын ең жоғары өкілетті орган – Қазақстан Республикасының Парламенті. Оның заң шығарушы билікгі заң қабылдау жөніндегі өкілдіктері жиынтығын білдіреді. Сондай-ақ, заң шығарушы билікті халық (референдум жолымен), Конституцияда көзделген реттерде республика Президенті де жүзеге асыра алады.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- «Қазақ Энциклопедиясы», 4 том 3 бөлім
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Legislatures |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zan shygarushy bilik demokratiyalyk kukyktyk elderde kalyptaskan memlekettik bilikti tarmaktarga bolu principine sәjkes memlekettegi birin biri tenestiretin үsh biliktin bir tarmagy okilettiliginin zhiyntygy sondaj ak osy okilettilikti zhүzege asyrushy memlekettik organdar zhүjesi Eki palataly parlamentter Bir palataly parlamentter Parlamenti zhok elder 2017 zhyldyn sonyna karaj Zan shygarushy bilik konstituciyadan kejingi zhogary zan kүshi bar normativtik aktilerdi zandardy shygaru kukygyn tүbegejli ielenedi Sondaj ak birkatar elderde zan shygarushy bilikke byudzhet pen karzhy zandaryn kabyldau kukygy zhәne atkarushy biliktin үkimettin kyzmetine bakylau zhasau kukygy berilgen Demokratiyalyk kukyktyk memleketterde zan shygarushy bilikti tek arnauly zan shygarushy organdar parlament federaciya subektilerinin zan shygarushy organdary gana emes sonymen birge referendum zholymen tikelej halyktyn ozi al kejbir retterde okildik berilgen nemese totenshe zan shygarushylyk tәrtippen atkarushy bilik organdary da zhүzege asyruy mүmkin Parlamenttik baskaru pishimin kabyldagan elderde mys Tүrkiyada parlament zan shygarushy bilik organy bolyp sanalady atkarushy bilik zan shygarushy biliktin aldynda zhauapkershilik arkalajdy Al kejbir memleketterdin konstituciyalarynda zan shygarushy bilik monarh pen parlamentke nemese parlament palatalaryna zhәne parlamenttin kuramdas boligi retindegi memleket basshysyna birdej tiesili Absolyut monarhiyalyk baskaru pishimi saktalgan elderde zan shygarushy bilikti tek kana monarh zhүzege asyrady Қazakstan Respublikasynda zan shygarushy bilikti zhүzege asyratyn en zhogary okiletti organ Қazakstan Respublikasynyn Parlamenti Onyn zan shygarushy bilikgi zan kabyldau zhonindegi okildikteri zhiyntygyn bildiredi Sondaj ak zan shygarushy bilikti halyk referendum zholymen Konstituciyada kozdelgen retterde respublika Prezidenti de zhүzege asyra alady Tagy karanyzSot biligi Atkarushy bilik Demokratiya Қukyktyk memleketDerekkozder Қazak Enciklopediyasy 4 tom 3 bolimOrtakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Legislatures