Жылу сыйымдылығы — дене температурасын 1°С-ге немесе 1 калорияға жоғарылату үшін берілетін жылу мөлшері. Яғни, дененің (заттектің) қандай да бір процестегі күйінің мардымсыз шексіз өзгерісі кезінде алатын жөне оларға температураны жоғарылату үшін қажет болатын жылу мөлшері. Массаның жылу сыйымдылығының бірлігі деп аталады. Жылу сыйымдылығының қысымы тұрақты газдар үшін С және көлемі тұрақты газдар үшін С болып ерекшеленеді. Бірінші жағдайда дененің жьлулық ұлғаюына байланысты (дененің геометриялық өлшемдерінің өзгеруіне) сыртқы күштерге қарсы механикалық жұмыс жасалады, ал екінші жағдайда дененің жылуы кезінде оның геометриялық өлшемдері өзгермейді және энергиясын ұлғайтуға жұмсалады. Қысым тұрақты болған кездегі жылу сыйымдылығы көлемі тұрақты болған кездегі жылу сыйымдылығынан үнемі артық болады. Судың 15°С кезіндегі жылу сыйымдылығы Ся бірге тең деп алынады. Қалыпты қысым (1 атм.) Және температура 50°С болғанда ауаның меншікті жылу сыйымдьшығы 0,24 кал/ г.град. тең. Көлем тұрақты болған кезде С — 0,17 кал/г.град; су буы үшін (темпе-ратура 0°С болғанда) Ср = 0,44 кал/г.град және С = 0,34 кал/г.град. Меншікті жылу сыйымдылығының дененің тығыздығына көбейтіндісі көлемдік жылу сыйымдылығы деп аталады.
Есептеу барысында ағындының жыл ішіндегі теңсіздігін реттеу; ө) шектес ағынды шамалар аралығындағы коррелятивті байланыстың белгілі бір уакыт мерзімі бойынша реттеу жағдайына өсер етуін ескеруді қадағалап отыру. Бұл мәселелердің жауабы Крицкий мен Менкельдің еңбектерінде келтірілген. Олар А.Д.Саваренскийдің есептеудің математикалық сызбасын пайдалану арқылы мына жағдайларға сүйенеді: а) жылдық цикл жүйелі түрде алмасатын фазалардан құралған деп қарастырылуы шарт; ө) фазалардың өзгермелілігін әдеттегі статистикалық әдіспен анықтау; б) ағындының фаза ішіндегі таралымы типтік гидрографтар бойынша айқындалады; в) шектес фазалардағы ағынды байланысы корреляция коэффициентімен багаланады.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhylu syjymdylygy dene temperaturasyn 1 S ge nemese 1 kaloriyaga zhogarylatu үshin beriletin zhylu molsheri Yagni denenin zattektin kandaj da bir procestegi kүjinin mardymsyz sheksiz ozgerisi kezinde alatyn zhone olarga temperaturany zhogarylatu үshin kazhet bolatyn zhylu molsheri Massanyn zhylu syjymdylygynyn birligi dep atalady Zhylu syjymdylygynyn kysymy turakty gazdar үshin S zhәne kolemi turakty gazdar үshin S bolyp erekshelenedi Birinshi zhagdajda denenin zhlulyk ulgayuyna bajlanysty denenin geometriyalyk olshemderinin ozgeruine syrtky kүshterge karsy mehanikalyk zhumys zhasalady al ekinshi zhagdajda denenin zhyluy kezinde onyn geometriyalyk olshemderi ozgermejdi zhәne energiyasyn ulgajtuga zhumsalady Қysym turakty bolgan kezdegi zhylu syjymdylygy kolemi turakty bolgan kezdegi zhylu syjymdylygynan үnemi artyk bolady Sudyn 15 S kezindegi zhylu syjymdylygy Sya birge ten dep alynady Қalypty kysym 1 atm Zhәne temperatura 50 S bolganda auanyn menshikti zhylu syjymdshygy 0 24 kal g grad ten Kolem turakty bolgan kezde S 0 17 kal g grad su buy үshin tempe ratura 0 S bolganda Sr 0 44 kal g grad zhәne S 0 34 kal g grad Menshikti zhylu syjymdylygynyn denenin tygyzdygyna kobejtindisi kolemdik zhylu syjymdylygy dep atalady Esepteu barysynda agyndynyn zhyl ishindegi tensizdigin retteu o shektes agyndy shamalar aralygyndagy korrelyativti bajlanystyn belgili bir uakyt merzimi bojynsha retteu zhagdajyna oser etuin eskerudi kadagalap otyru Bul mәselelerdin zhauaby Krickij men Menkeldin enbekterinde keltirilgen Olar A D Savarenskijdin esepteudin matematikalyk syzbasyn pajdalanu arkyly myna zhagdajlarga sүjenedi a zhyldyk cikl zhүjeli tүrde almasatyn fazalardan kuralgan dep karastyryluy shart o fazalardyn ozgermeliligin әdettegi statistikalyk әdispen anyktau b agyndynyn faza ishindegi taralymy tiptik gidrograftar bojynsha ajkyndalady v shektes fazalardagy agyndy bajlanysy korrelyaciya koefficientimen bagalanady DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Fizika Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar S Torajgyrov atyndagy Pavlodar memlekettik universiteti 2006 ISBN 9965 808 88 0 Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Su sharushylygy Almaty Mektep baspasy 2002 zhyl Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz