Жент — Сырдарияның төменгі ағысы бойындағы ортағасырлық қала орны.
Қалада ұстанған қоныстанған. Жент 10 — 12 ғасырларда Сырдарияның төменгі ағысы бойындағы негізгі үлкен қала болған. Осы маңда орналасқан Жанкент, Баршынкент, Ашнас (Асанас), (Жувар) қалалары бірігіп, Жент өлкесінің қалалар тобын құрады. Қала көркейіп, үлкен беделге ие болғаны сондай, кейбір деректерде Арал теңізін Жент көлі деп жазған. Мыс., Жаһаннамеде мынадай жолдар бар: Женттің маңында Жент көлі деп аталатын көл бар, оны кейде хорезмдік деп те атайды. Көлдің аумағы 100 фарсах, ені 32 фарсах, суы ащы. Сырдың төменгі ағысындағы басқа қалалар секілді Женттің де 14 ғасырдан кейінгі тағдыры белгісіз. Ол жайында жазба деректерде ештеңе айтылмайды. 13 ғасырдың 2-жартысында Сырдың бойындағы қалаларды аралаған Орта Азия ғалымы Жамал Қарши бір кездегі қаланың орнынан кішігірім елді мекенді көрген. В.В. Бартольд бұл өңірдегі қалалардың 15 ғасырдан бастап қаңырап бос қалуы Сырдарияның өз арнасын басқа жаққа өзгертуімен байланысты болар деп пайымдайды. 1967 жылы Сыр бойындағы қалалардың қираған орнын зерттеген П.И. Лерх Женттің орнын Қорқыт Ата мазарының маңынан іздеу керек деген болатын. Бұдан кейін Бартольд Жент орны Қызылордадан 25 км жердегі Қышқала деп болжаған. Тек 1946 жылы Сырдария мен Әмударияның аралығында орналасқан ескерткіштерді толық аралап шыққан С.П. Толстов Женттің негізгі орнын тапты. Ол Қызылордадан 115 км жерде орналасқан Жанқала жұрты. Жанқалада 1946 — 48, 1957 — 58 жылы Хорезм археологиялық-этнографиялық экспедициясы (жетекшісі Толстов) зерттеу жүргізіп, жиналған қыш ыдыстардың негізінде қала 10 — 13 ғасырлар аралығында болған деп топшылады. Жанқаланың өзінде күрделі қазба жұмыстары жүргізілмегенімен, оның айналасындағы көне суғару жүйелері біршама зерттелген. Зерттеу қорытындысына қарағанда, қала тұрғындары егін шарушылығымен айналысқан деп айтуға болады.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы,3 том
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhent Syrdariyanyn tomengi agysy bojyndagy ortagasyrlyk kala orny Қalada ustangan konystangan Zhent 10 12 gasyrlarda Syrdariyanyn tomengi agysy bojyndagy negizgi үlken kala bolgan Osy manda ornalaskan Zhankent Barshynkent Ashnas Asanas Zhuvar kalalary birigip Zhent olkesinin kalalar tobyn kurady Қala korkejip үlken bedelge ie bolgany sondaj kejbir derekterde Aral tenizin Zhent koli dep zhazgan Mys Zhaһannamede mynadaj zholdar bar Zhenttin manynda Zhent koli dep atalatyn kol bar ony kejde horezmdik dep te atajdy Koldin aumagy 100 farsah eni 32 farsah suy ashy Syrdyn tomengi agysyndagy baska kalalar sekildi Zhenttin de 14 gasyrdan kejingi tagdyry belgisiz Ol zhajynda zhazba derekterde eshtene ajtylmajdy 13 gasyrdyn 2 zhartysynda Syrdyn bojyndagy kalalardy aralagan Orta Aziya galymy Zhamal Қarshi bir kezdegi kalanyn ornynan kishigirim eldi mekendi korgen V V Bartold bul onirdegi kalalardyn 15 gasyrdan bastap kanyrap bos kaluy Syrdariyanyn oz arnasyn baska zhakka ozgertuimen bajlanysty bolar dep pajymdajdy 1967 zhyly Syr bojyndagy kalalardyn kiragan ornyn zerttegen P I Lerh Zhenttin ornyn Қorkyt Ata mazarynyn manynan izdeu kerek degen bolatyn Budan kejin Bartold Zhent orny Қyzylordadan 25 km zherdegi Қyshkala dep bolzhagan Tek 1946 zhyly Syrdariya men Әmudariyanyn aralygynda ornalaskan eskertkishterdi tolyk aralap shykkan S P Tolstov Zhenttin negizgi ornyn tapty Ol Қyzylordadan 115 km zherde ornalaskan Zhankala zhurty Zhankalada 1946 48 1957 58 zhyly Horezm arheologiyalyk etnografiyalyk ekspediciyasy zhetekshisi Tolstov zertteu zhүrgizip zhinalgan kysh ydystardyn negizinde kala 10 13 gasyrlar aralygynda bolgan dep topshylady Zhankalanyn ozinde kүrdeli kazba zhumystary zhүrgizilmegenimen onyn ajnalasyndagy kone sugaru zhүjeleri birshama zerttelgen Zertteu korytyndysyna karaganda kala turgyndary egin sharushylygymen ajnalyskan dep ajtuga bolady DerekkozderҚazak enciklopediyasy 3 tom Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz