Желкенді кеме — қозғалатын кеме. Жел қысымы діңгектерге керілген желкенмен қабылданып, кеменің корпусына беріледі. Желкенді кемеге 1-ден 7-ге дейін діңгек орнатылып, оларға әр түрлі желкендер керіледі. Желкенді кемелер онда орнатылған діңгектер санымен және желкен жабдықтарының түрлері бойынша ажыратылады. Тік желкенді кемеге корабль (кеме), барк және бриг жатады. Қиғаш желкенді кемеге 2 діңгекті , , , ал жалғыз діңгектіге — тендер, , т.б. жатады. Баркентина, бригантина Желкенді кемелер аралас желкенді кеме тобына жатады. Желкенді кеме алғаш рет бұдан 5–6 мың жыл бұрын Мысырда және Месопотамияда пайда болып, кейінірек Қытайда, Шығыс Азияда, Океанияда және Оңтүстік Америкада дами бастады. 19-шы ғасырдың орта кезінде жылдам жүзетін мұхиттық желкенді кеме — клипер жасалды. Кейбір желкенді кеменің жылдамдығы 39 км/сағ-қа жетіп, 1000 тоннаға дейін жүк көтерді. Бу машинасының шығуы желкенді кемені бу кемесімен алмастыруға мәжбүр етті. Содан бастап олар көп пайдаланбайтын болды. Қазіргі кезде желкенді кеме спорттық, оқып-үйрену, т.б. мақсаттарда пайдаланылады. Соңғы кезде жанармай бағасының өсуіне және қоршаған ортаны қорғау талаптарына байланысты желкенді кемелердің жаңа жобалары жасалып, бірқатар коммерциялық желкенді кемелер жасалынды.
![image](https://www.wp1.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud3AxLmtrLWt6Lm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjekwxUmhjbUZ1WjJsdWFTNXFjR2N2TXpBd2NIZ3RWR0Z5WVc1bmFXNXBMbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы,3 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhelkendi keme kozgalatyn keme Zhel kysymy dingekterge kerilgen zhelkenmen kabyldanyp kemenin korpusyna beriledi Zhelkendi kemege 1 den 7 ge dejin dingek ornatylyp olarga әr tүrli zhelkender keriledi Zhelkendi kemeler onda ornatylgan dingekter sanymen zhәne zhelken zhabdyktarynyn tүrleri bojynsha azhyratylady Tik zhelkendi kemege korabl keme bark zhәne brig zhatady Қigash zhelkendi kemege 2 dingekti al zhalgyz dingektige tender t b zhatady Barkentina brigantina Zhelkendi kemeler aralas zhelkendi keme tobyna zhatady Zhelkendi keme algash ret budan 5 6 myn zhyl buryn Mysyrda zhәne Mesopotamiyada pajda bolyp kejinirek Қytajda Shygys Aziyada Okeaniyada zhәne Ontүstik Amerikada dami bastady 19 shy gasyrdyn orta kezinde zhyldam zhүzetin muhittyk zhelkendi keme kliper zhasaldy Kejbir zhelkendi kemenin zhyldamdygy 39 km sag ka zhetip 1000 tonnaga dejin zhүk koterdi Bu mashinasynyn shyguy zhelkendi kemeni bu kemesimen almastyruga mәzhbүr etti Sodan bastap olar kop pajdalanbajtyn boldy Қazirgi kezde zhelkendi keme sporttyk okyp үjrenu t b maksattarda pajdalanylady Songy kezde zhanarmaj bagasynyn osuine zhәne korshagan ortany korgau talaptaryna bajlanysty zhelkendi kemelerdin zhana zhobalary zhasalyp birkatar kommerciyalyk zhelkendi kemeler zhasalyndy Үndi Tarangini zhelkendi kemesi DerekkozderҚazak enciklopediyasy 3 tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet