Жанартаутану

Вулканология немесе Жанартаунама — жанартауларды, олардағы процестер мен әрекеттерді, олардың пайда болу себептерін, дамуын, құрылысын, атқылайтын жыныстарын (лавалар, газдар, т.б.), орналасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым; динамикалық Динамикалық геологияның бір саласы. Вулканологияның практикалық міндеттері – халық жиі қоныстанған аймақтарда жанартау атқылауын алдын ала болжайтын әдістерді табу, жанартаудың ыстық суы мен буын шаруашылық қажетіне пайдалану жолдарын іздестіру. Теориялық және практикалық мәселелерді шешуде геология, геотектоника, геофизика, геохимия, физ. химия және петрология әдістерін қолданады. Олардың негізінде Вулканология жанартау энергиясының көзі, магма эволюциясы, оның түрліше тереңдікте орналасу жағдайлары, жер қыртысын құрудағы жанартаудың алатын орны, т.б. сияқты жалпы теориялық мәселелерді шешеді. Вулканология туралы алғашқы мәліметтер б.з.б. 6 – 1 ғасырлардағы Гераклит, Аристотель, Страбон, Кіші Плиний еңбектерінде кездеседі. Жанартау әрекеттерін жан-жақты зерттейтін тұңғыш обсерватория 1842 ж. Италиядағы Везувий жанартауы беткейінде ашылды. 1911 ж. Гавайи аралдарындағы Килауэа жанартауында, кейін Индонезия мен Жапонияда вулканологиялық обсерваториялар салынды. Камчаткадағы (Ресейде) Ключевская шоқысы жанартауындағы вулканологиялық станса 1935 жылдан жұмыс істейді. Халықаралық вулканологиялық ассоциациясының «Вulletіn Volcanologіgue», т.б. арнаулы ғылыми журналдары шығады.

Дереккөздер

1. Қазақ Энциклопедиясы

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Жанартаулар