Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жамбыл облыстық тарихи-өлкетану мұражайы – Жамбыл облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген сәулет өнері ескерткіші.
| Жамбыл облыстық тарихи-өлкетану мұражайы | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы | Жамбыл облысынаң жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші |
| Мекен жайы | Достық алаңы |
| Орналасқан қала | |
| Құрылысы басталды | 1931 жыл |
| Жөнделген уақыты | 2002 жыл |
| Картада орналасуы | |
| | |
Координаттар: 42°54′03″ с. е. 71°22′33″ ш. б. / 42.90083° с. е. 71.37583° ш. б. (G) (O) (Я)
Орналасқан жері
Тараз қаласы, Достық алаңы.
Кезеңі
Мұражай 1931 жылы ашылды; 1978 жылы жаңа ғимаратқа көшірілді.
Тарихи деректер
Тараз қаласында 1931 жылы қалалық дәрежедегі облыстың басты мұражайының негізі қаланды. Облыстық дәрежесін ол 40 жылдардың соңында алды. 1978 жылы мұражай қаланың орталығындағы үш қабатты ғимаратқа көшірілді. Қазіргі уақытта мұражайдың қорында 40 мыңнан астам экспонат: археология, нумизматика, этнография пәнінің коллекциясы, құжаттар, фотографиялар және т.б. бар. Мұражай коллекциясы қазақстандық ғалымдар мен қоғамдық қорларының археологиялық экспедицияларындағы экспонаттармен толықтырылып отырды.
2002 жылы Тараздың 2000 жылдық мерейтойының қарсаңында мұражай толығымен қайта салынды. Үш жаңа ғимарат пайда болды: «Тас мұсіндер және ежелгі түркі жазбаларының мұражайы», «Тараз-2000», «Л. В. Брюмердің шығармашылық мұражайы».
Әр түрлі бөлімдерінде Қаратау тауларында табылған тас қарулар коллекциялары, адам қалдықтары, қола орақ, сақ мерзімінің олжалары, сонымен қатар, палеонтологиялық коллекциялар: тастанған ағаштар, теңізде тіршілік еткендердің қалдықтары, үлкен жануарлар сүйектерінің қалдықтары және көптеген басқа да заттар сақталады. Суармалы және суармайтын керамикадан жасалған бұйымдардың, ас үй аспаптарының коллекциясы, кіші және үлкен пішінді әр түрлі ыдыстар, құмырлар, жарықшамдар, конус-сфералар, ерекше сақтауға арналған ыдыстар, қола бұйымдар және т.б. көп. Тас мүсіндер және ежелгі артефакттар жиналған ежелгі түрік жазбаларына арналған бірегей павильон қонақтардың ерекше қызығушылығын тудырады.
Мұражайдың үшінші павильоны - екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Қазақстанға жер аударылып жазаланған бірегей суретші Л. В. Брюмердің шығармашылығына арналған зал да өте қызықты. Кез-келген ауа-райында біресе саябақтан, біресе қала даңғылынан немесе өзен жағалауынан үлкен қолшатырымен және этюднигімен көруге болған бұл қарт суретшіні ересек жастағы қала тұрғындары әлі де еске алады.
Бүгінгі күні Л. В. Брюмердің арқасында, залға келушілер жарты ғасыр бұрынғы Тараз-Жамбылға қайтып келіп, оның пейзаждарының әсемдігіне сүйсіне алады.
Мұражай қоры
Мұражай залдарының жалпы аумағы 1492 м2. Олардың бірқатары Италия, Астана, Алматы қалаларында болған көрмелерде көрсетілді. Мұражай қызметкерлері 1991-2001 жылдары Археология институтының археологтерімен біріге отырып, облыс территориясындағы көне тарихи орындарында археологиялық қазба жұмыстарын жүргізді. Осы бағыттағы жұмыстардың нәтижесінде 1994-97 ж. көне Тараз орнынан қаланың б.з. 1 ғ-ында болғандығын дәлелдейтін көптеген заттар: үйлердің қабырғалары және кейінгі дәуірлерге қатысты теңгелер (20 дана), тереңд. 6 м құдық, пеш және су құбырлары, ыдыс-аяқ, шырақтар, ұршық бастар, Тараздың қола теңгелері (8 дана), оның ішінде 7-8 ғ-ларға жататын ортасында төртбұрышты саңылауы бар соғды теңгелері табылды. Мұражайға “балбал тастар” деп аталатын тас мүсіндердің бірегей тобы қойылған. Олардың жалпы саны 70-тен астам. Мұражайдағы өте сирек кездесетін экспонаттың бірі — сақ жауынгерлерінің дулығасы. Ол қоладан жасалынған, б.з.б. 6-5 ғ-ларға жатады. Сақ заманынан сақталған биік тұғырлы қола қазандар да назар аудартады.
1972 жылы Тараз қаласындағы Орталық базар аумағын қазу жұмыстарының барысында ер адамның қола мүсіні табылды. 1976 жылы Орталық спорт алаңын салу үшін жүргізілген құрылыс жұмыстарының кезінде табылған қоладан жасалған үнді бишісінің мүсіні де осы мұражайда тұр. 1995-96 жылдары мұражай директоры К. Байбосыновтың жетекшілігімен Ұлы Жібек жолы бойындағы қалалардың орындарына және сақ, үйсін қорғандарына қазба жұмыстары жүргізілді. Қорғандардан тас, қола моншақ, жебенің ұшы, ілгіштер табылды. Төменгі Барысхан қалашығының орнынан бөлме, зал сылақтарының оюлы, әшекейлі сынықтары кездесті. Шахристаннан әр түрлі пішінді ас пісіретін қазандар, шыны бұйымдар, түрлі түсті моншақтар мен сырға, түркі теңгесінің табылуы үлкен олжа болды. 8 ғ-ға жататын Ақыртасты қазу жұмыстары 1996 жылдан бері жүргізіліп келеді. 1998 жылғы зерттеуде ұзындығы 16 м, ені 6 м, 6 бөлмеден тұратын керуен сарайдың орны, бір бөлмесінен сырға, ыдыс сынықтары және өлшемі 25х25 см күйдірілген кірпіш, су құбырлары табылды. Мұражай қоры, негізінен, қазба жұмыстарынан табылған заттармен толығып отыр. Мұражай қорында Тараз қаласына жер аударылып келген неміс халқының көрнекті суретшісі Л.В. Брюммердің сыйға тартқан үлкенді-кішілі 1000-ға тарта жұмыстары да сақтаулы. Мұражайға, сондай-ақ, қазақ халқының көне саз аспаптары (сазсырнай, шаңқобыз) мен ер-тұрман әбзелдері, қолөнер туындылары қойылған.
Дереккөздер
- Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhambyl oblystyk tarihi olketanu murazhajy Zhambyl oblysynyn zhergilikti manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishteri tizimine engen sәulet oneri eskertkishi Zhambyl oblystyk tarihi olketanu murazhajyZhalpy mәlimetStatusyZhambyl oblysynan zhergilikti manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishiMeken zhajyDostyk alanyOrnalaskan kalaTarazҚurylysy bastaldy1931 zhylZhondelgen uakyty2002 zhylKartada ornalasuyZhambyl oblystyk tarihi olketanu murazhajy Koordinattar 42 54 03 s e 71 22 33 sh b 42 90083 s e 71 37583 sh b 42 90083 71 37583 G O Ya Ornalaskan zheriTaraz kalasy Dostyk alany KezeniMurazhaj 1931 zhyly ashyldy 1978 zhyly zhana gimaratka koshirildi Tarihi derekterTaraz kalasynda 1931 zhyly kalalyk dәrezhedegi oblystyn basty murazhajynyn negizi kalandy Oblystyk dәrezhesin ol 40 zhyldardyn sonynda aldy 1978 zhyly murazhaj kalanyn ortalygyndagy үsh kabatty gimaratka koshirildi Қazirgi uakytta murazhajdyn korynda 40 mynnan astam eksponat arheologiya numizmatika etnografiya pәninin kollekciyasy kuzhattar fotografiyalar zhәne t b bar Murazhaj kollekciyasy kazakstandyk galymdar men kogamdyk korlarynyn arheologiyalyk ekspediciyalaryndagy eksponattarmen tolyktyrylyp otyrdy 2002 zhyly Tarazdyn 2000 zhyldyk merejtojynyn karsanynda murazhaj tolygymen kajta salyndy Үsh zhana gimarat pajda boldy Tas musinder zhәne ezhelgi tүrki zhazbalarynyn murazhajy Taraz 2000 L V Bryumerdin shygarmashylyk murazhajy Әr tүrli bolimderinde Қaratau taularynda tabylgan tas karular kollekciyalary adam kaldyktary kola orak sak merziminin olzhalary sonymen katar paleontologiyalyk kollekciyalar tastangan agashtar tenizde tirshilik etkenderdin kaldyktary үlken zhanuarlar sүjekterinin kaldyktary zhәne koptegen baska da zattar saktalady Suarmaly zhәne suarmajtyn keramikadan zhasalgan bujymdardyn as үj aspaptarynyn kollekciyasy kishi zhәne үlken pishindi әr tүrli ydystar kumyrlar zharykshamdar konus sferalar erekshe saktauga arnalgan ydystar kola bujymdar zhәne t b kop Tas mүsinder zhәne ezhelgi artefakttar zhinalgan ezhelgi tүrik zhazbalaryna arnalgan biregej pavilon konaktardyn erekshe kyzygushylygyn tudyrady Murazhajdyn үshinshi pavilony ekinshi dүniezhүzilik sogys kezinde Қazakstanga zher audarylyp zhazalangan biregej suretshi L V Bryumerdin shygarmashylygyna arnalgan zal da ote kyzykty Kez kelgen aua rajynda birese sayabaktan birese kala dangylynan nemese ozen zhagalauynan үlken kolshatyrymen zhәne etyudnigimen koruge bolgan bul kart suretshini eresek zhastagy kala turgyndary әli de eske alady Bүgingi kүni L V Bryumerdin arkasynda zalga kelushiler zharty gasyr buryngy Taraz Zhambylga kajtyp kelip onyn pejzazhdarynyn әsemdigine sүjsine alady Murazhaj koryMurazhaj zaldarynyn zhalpy aumagy 1492 m2 Olardyn birkatary Italiya Astana Almaty kalalarynda bolgan kormelerde korsetildi Murazhaj kyzmetkerleri 1991 2001 zhyldary Arheologiya institutynyn arheologterimen birige otyryp oblys territoriyasyndagy kone tarihi oryndarynda arheologiyalyk kazba zhumystaryn zhүrgizdi Osy bagyttagy zhumystardyn nәtizhesinde 1994 97 zh kone Taraz ornynan kalanyn b z 1 g ynda bolgandygyn dәleldejtin koptegen zattar үjlerdin kabyrgalary zhәne kejingi dәuirlerge katysty tengeler 20 dana terend 6 m kudyk pesh zhәne su kubyrlary ydys ayak shyraktar urshyk bastar Tarazdyn kola tengeleri 8 dana onyn ishinde 7 8 g larga zhatatyn ortasynda tortburyshty sanylauy bar sogdy tengeleri tabyldy Murazhajga balbal tastar dep atalatyn tas mүsinderdin biregej toby kojylgan Olardyn zhalpy sany 70 ten astam Murazhajdagy ote sirek kezdesetin eksponattyn biri sak zhauyngerlerinin dulygasy Ol koladan zhasalyngan b z b 6 5 g larga zhatady Sak zamanynan saktalgan biik tugyrly kola kazandar da nazar audartady 1972 zhyly Taraz kalasyndagy Ortalyk bazar aumagyn kazu zhumystarynyn barysynda er adamnyn kola mүsini tabyldy 1976 zhyly Ortalyk sport alanyn salu үshin zhүrgizilgen kurylys zhumystarynyn kezinde tabylgan koladan zhasalgan үndi bishisinin mүsini de osy murazhajda tur 1995 96 zhyldary murazhaj direktory K Bajbosynovtyn zhetekshiligimen Ұly Zhibek zholy bojyndagy kalalardyn oryndaryna zhәne sak үjsin korgandaryna kazba zhumystary zhүrgizildi Қorgandardan tas kola monshak zhebenin ushy ilgishter tabyldy Tomengi Baryshan kalashygynyn ornynan bolme zal sylaktarynyn oyuly әshekejli synyktary kezdesti Shahristannan әr tүrli pishindi as pisiretin kazandar shyny bujymdar tүrli tүsti monshaktar men syrga tүrki tengesinin tabyluy үlken olzha boldy 8 g ga zhatatyn Akyrtasty kazu zhumystary 1996 zhyldan beri zhүrgizilip keledi 1998 zhylgy zertteude uzyndygy 16 m eni 6 m 6 bolmeden turatyn keruen sarajdyn orny bir bolmesinen syrga ydys synyktary zhәne olshemi 25h25 sm kүjdirilgen kirpish su kubyrlary tabyldy Murazhaj kory negizinen kazba zhumystarynan tabylgan zattarmen tolygyp otyr Murazhaj korynda Taraz kalasyna zher audarylyp kelgen nemis halkynyn kornekti suretshisi L V Bryummerdin syjga tartkan үlkendi kishili 1000 ga tarta zhumystary da saktauly Murazhajga sondaj ak kazak halkynyn kone saz aspaptary sazsyrnaj shankobyz men er turman әbzelderi koloner tuyndylary kojylgan DerekkozderҚazakstannyn tarihi mәdeni nysandarynyn zhәne zhappaj ziyarat etu oryndarynyn albomy ҚR Mәdeniet zhәne sport ministrligi Қazak gylymi zertteu mәdeniet instituty zhoba avtory T Bekbergenov bas red A R Hazbulatov Astana b zh 2018 495 b suretti Bibliogr 490 b 100 dana ISBN 978 9961 23 485 9