Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жалқауаң (лат. Bradypodidae)- тіссіз сүтқоректілердің түріне жатады. Көкбауыры мен ұйқы безі денесінің сол жағынан оң жағына ауысқан ерекше сүтқоректі.
| Жалқауаң | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ұйықтап жатқан жалқауаң | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Choloepus hoffmanni , 1858 |
Табиғатта таралуы
Жалқауаңдар өзінше бір тұқымдасқа топтастырылған. Қазіргі кезде олардың 5 түрі бар. Жалқауаңдар негізінен Орталық және Оңтүстік Америкада таралған. Олар ағаштарға арқасын төмен салбыратып 4 аяқтарының барлық саусағымен мықтап ұстап қозғалмай бекініп тұрады. Тіпті абайсызда қалғы кетсе де құламайды. Себебі, алдыңғы аяқтарының 3 саусағы (кей түрінде 2 саусақ) артқы аяқтарының 3 саусағы ұшындағы ішке иілген ұзын тырнақтарымен ілгек тәрізді бірігіп кеткен. Сол ілгектерімен ағашқа мықтап бекінеді. Денесіндегі түктерінің ұшы да арқа жағына қарай бағытталған ұын қылшықтары болады. Жаңбыр суы денесінен қылшықтарының бойымен төмен жерге қарай ағады. Түктерінде көк- жасыл бактериялар қалың жабысқандақтан (зиянсыз), қоңырқай- сұр түсі жасылдау болып көрінеді.
Негізгі сипаттамасы
Қалың ормандарда жасыл бактерияларға толы ол байқалмай, қозғалмай ілініп тұрған жануарды ешкім байқамайды. Жауынан қорғанудың бір тәсілі- қозғалмау. Жалқауаңдар арқасын төмен қаратып ағаш бұтағына 4 аяғымен салбырап ілінген қалпын өзгертпеген соң ішкі мүшелерінің де орындары ауысып орналасқан. Оның сыртын қарны жауып тұрады. Көкбауыры мен ұйқы безі сол жағынан оң жағына ауысқан, кеңірдегі екі жерден иілген, қуығы өте үлкен көкетке жанаса орналасқан. Бұл құбылыстың барлығы да олардың мекен ететін орта жағдайында бейімделгендігінің дәлелі бола алады.
Тіршілік етуі
Жалқауаңдар ағаштардың жапырағын, жас өркендерін, гүлдері мен жемістерін қорек етеді. Терісі қатайып әбден мүйізденіп кеткен. Еріндерімен олар қорегін үзіп (жұлып) жейді. Бір ағашта қорегі таусылған жағдайда жалқауаңдар жерге түсіп келесі ағашқа жармасады. Жерге түскенде тіпті дәрменсіз. Жерге жатып аяқтарын созып ағашқа қалай жабысу керек екендігін мойнын жан- жағына бұрып іздестіре бастайды. Біра жерге әрең қозғалып, зорға дегенде басқа ағашқа тырнағымен жабысады. Жалқауаңдар тәулігіне 15 сағат ұйықтайды. Олардың тыныс алуы өте баяу, дене температурасы +24, +33 градусқа дейін төмендейді. Аптасына бір рет қана жаңбырдан соң үлкен дәретке ағаш түбіне түседі. Жалқауаңдар аштыққа өте шыдамды.
Дереккөздер
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhalkauan lat Bradypodidae tissiz sүtkorektilerdin tүrine zhatady Kokbauyry men ujky bezi denesinin sol zhagynan on zhagyna auyskan erekshe sүtkorekti ZhalkauanҰjyktap zhatkan zhalkauanDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerTukymdasy EkibarmaktylarTegi Eki barmakty zhalkauandarTүri ZhalkauanCholoepus hoffmanni 1858Tabigatta taraluyZhalkauandar ozinshe bir tukymdaska toptastyrylgan Қazirgi kezde olardyn 5 tүri bar Zhalkauandar negizinen Ortalyk zhәne Ontүstik Amerikada taralgan Olar agashtarga arkasyn tomen salbyratyp 4 ayaktarynyn barlyk sausagymen myktap ustap kozgalmaj bekinip turady Tipti abajsyzda kalgy ketse de kulamajdy Sebebi aldyngy ayaktarynyn 3 sausagy kej tүrinde 2 sausak artky ayaktarynyn 3 sausagy ushyndagy ishke iilgen uzyn tyrnaktarymen ilgek tәrizdi birigip ketken Sol ilgekterimen agashka myktap bekinedi Denesindegi tүkterinin ushy da arka zhagyna karaj bagyttalgan uyn kylshyktary bolady Zhanbyr suy denesinen kylshyktarynyn bojymen tomen zherge karaj agady Tүkterinde kok zhasyl bakteriyalar kalyn zhabyskandaktan ziyansyz konyrkaj sur tүsi zhasyldau bolyp korinedi Negizgi sipattamasyҚalyn ormandarda zhasyl bakteriyalarga toly ol bajkalmaj kozgalmaj ilinip turgan zhanuardy eshkim bajkamajdy Zhauynan korganudyn bir tәsili kozgalmau Zhalkauandar arkasyn tomen karatyp agash butagyna 4 ayagymen salbyrap ilingen kalpyn ozgertpegen son ishki mүshelerinin de oryndary auysyp ornalaskan Onyn syrtyn karny zhauyp turady Kokbauyry men ujky bezi sol zhagynan on zhagyna auyskan kenirdegi eki zherden iilgen kuygy ote үlken koketke zhanasa ornalaskan Bul kubylystyn barlygy da olardyn meken etetin orta zhagdajynda bejimdelgendiginin dәleli bola alady Tirshilik etuiZhalkauandar agashtardyn zhapyragyn zhas orkenderin gүlderi men zhemisterin korek etedi Terisi katajyp әbden mүjizdenip ketken Erinderimen olar koregin үzip zhulyp zhejdi Bir agashta koregi tausylgan zhagdajda zhalkauandar zherge tүsip kelesi agashka zharmasady Zherge tүskende tipti dәrmensiz Zherge zhatyp ayaktaryn sozyp agashka kalaj zhabysu kerek ekendigin mojnyn zhan zhagyna buryp izdestire bastajdy Bira zherge әren kozgalyp zorga degende baska agashka tyrnagymen zhabysady Zhalkauandar tәuligine 15 sagat ujyktajdy Olardyn tynys aluy ote bayau dene temperaturasy 24 33 graduska dejin tomendejdi Aptasyna bir ret kana zhanbyrdan son үlken dәretke agash tүbine tүsedi Zhalkauandar ashtykka ote shydamdy DerekkozderBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz