Есенгелді Жанғабылұлы (туған-өлген жылы белгісіз) — батыр, Исатай Тайманұлының оққағары. Тегі Беріш руының Жайық атасынан. 1837 жылы Жасқұс шайқасына қатысқан, ол туралы Ы. Шөрекұлының белгілі дастанында «Есенгелді, Құсқара, Есенаман, Шекшекей, Балуан Тәни қасында, Қожахмет, , әскердің түсті алдына-ай» - деп жырланады. Көтеріліс тарихын баяндайтын құжаттарда патша әскерлері мен сұлтан жасақтарының қуғынына түскен Исатаймен бірге 1837 жылы 29 қарашада Қаныш моласы жанындағы кеңеске қатысқаны, 12 желтоқсанда Жайықтың «бүхара бетіне» өткендігі деректеледі. Ысық батыры, көтеріліс тілеулестерінің бірі Шығанақтың үйінде (17–18 желтоқсан) Есенгелдінің күшін сынатып, Исатайды «Қырық батырым — бір төбе, Есенгелдім — бір төбе. Бір өзінде қырық кісінің күші бар» деген сөзі ел аузында сақталған. Есенгелді Ақбұлақ соғысында қаза табады. Оның жалғыз ұлы — Байбосын (Байболсын) 1837 жылы 24 желтоқсанда Баймағамбет сұлтан жасақтарының қолына түсіп, әскери сот шешімімен жер аударылады. Байбосыннан қалған Болдық атты жалғыз қызды үлкендер «әкелері айырылмас дос еді» деп, Исатайдың кіші ұлы Әлпиярға қосады.
Дереккөздер
- Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 ISBN 9965-607-02-8
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Esengeldi Zhangabyluly tugan olgen zhyly belgisiz batyr Isataj Tajmanulynyn okkagary Tegi Berish ruynyn Zhajyk atasynan 1837 zhyly Zhaskus shajkasyna katyskan ol turaly Y Shorekulynyn belgili dastanynda Esengeldi Қuskara Esenaman Shekshekej Baluan Tәni kasynda Қozhahmet әskerdin tүsti aldyna aj dep zhyrlanady Koterilis tarihyn bayandajtyn kuzhattarda patsha әskerleri men sultan zhasaktarynyn kugynyna tүsken Isatajmen birge 1837 zhyly 29 karashada Қanysh molasy zhanyndagy keneske katyskany 12 zheltoksanda Zhajyktyn bүhara betine otkendigi derekteledi Ysyk batyry koterilis tileulesterinin biri Shyganaktyn үjinde 17 18 zheltoksan Esengeldinin kүshin synatyp Isatajdy Қyryk batyrym bir tobe Esengeldim bir tobe Bir ozinde kyryk kisinin kүshi bar degen sozi el auzynda saktalgan Esengeldi Akbulak sogysynda kaza tabady Onyn zhalgyz uly Bajbosyn Bajbolsyn 1837 zhyly 24 zheltoksanda Bajmagambet sultan zhasaktarynyn kolyna tүsip әskeri sot sheshimimen zher audarylady Bajbosynnan kalgan Boldyk atty zhalgyz kyzdy үlkender әkeleri ajyrylmas dos edi dep Isatajdyn kishi uly Әlpiyarga kosady DerekkozderBatys Қazakstan oblysy Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2002 ISBN 9965 607 02 8Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul tulga turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet