Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Мэри Энн Эванc (ағылш. Mary Ann Evans; 22 қараша 1819 — 22 желтоқсан 1880), Джордж Элиот (ағылш. George Eliot) лақап атымен белгілі ағылшын реалистік әдебиетінің өкілі. Элиот «Коллинз» және «Троллоп» сияқты белгілі шығармаларында XIX ғасырдағы ағылшын халқының өмірін жазды. Джордж Элиот – XIX ғасырдың екінші жартысындағы ағылшын әдебиетінде ерекше орын алатын жазушы.
| Джордж Элиот | |
| ағылш. George Eliot | |
 | |
| Туған кездегі есімі | Мэри Энн Эванс |
|---|---|
| Лақап аты | Джордж Элиот |
| Туған күні | |
| Туған жері | , Англия |
| Қайтыс болған күні | 22 желтоқсан 1880 (61 жас) |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Мансабы | |
| Шығармалардың тілі | |
Ортаққордағы санаты: Джордж Элиот | |
Жазушының шығармалары оның көзінің тірісінде үлкен қолдау тапқан. Джордж Элиоттың шығармашылығы XIX ғасырдың 50-70 жылдары реализмнің дамуы кезінде қалыптасты. Ол әдебиетке 40-жылдары қоғамдық көтеріліс артта қалған кезде енді.
Өмірбаяны
Балалық шағы
Мэри Энн Эванс Уорикшир графтығының Арбери имениесінде фермерлер жанұясында 1819 жылы 22 қарашада дүниеге келді. Оның әкесі құрылыспен әрі ұсталықпен айналысып, анасы үй шаруашылығындағы әйел болды. Болашақ жазушы Англиядағы село өмірімен өте жақсы таныс болды.
Джордж Элиот өз дәуіріндегі оқыған, білімді әйелдердің бірі болды. Ол көптеген шетел тілдерінде жақсы сөйледі. Оны ғылым мәселесі қызықтырды. Жазушы философия, дін, әдебиет және тарих салаларын меңгерді. Ақын өзінің алғашқы шығармаларын «Вестминстерлік шолу» журналында жариялады. Бұл журналдың редакторы Чапмен болды. Лондондық ірі журналдың редакторы мистер Чапменмен Мэри Энн саяхаттан оралғаннан кейін танысқан болатын. Мэридің асқан білімдарлығына, эрудициясына, ерекше қабілетіне тәнті болған мистер Чапмен өз журналынан редактордың көмекшісі қызметін ұсынады. Бұл сол уақыттағы әйел адам үшін ерекше пост, үлкен қызмет болатын. Көп ойланған Мэри бұл ұсынысқа келісіп, 1851 жылы Лондонға көшіп келді.
Аудармалары
Элиот позитивист ретінде өз шығармаларында әлеуметтік теңдік және эволюция мәселесін көтереді. Оған буржуаздық утилитаризм мен эгоизм ұғымдары таныс емес болды. Ол ағылшын тіліне «Иисустың өмірі» (1846), Фейербахтың «Христиандықтың маңызы» (1854) және Спинозаның «Этика» атты еңбектерін аударды.
Шығармалары
ХІХ ғасырдағы басқа да әйел жазушылар секілді Мэри Эванс та оқырмандар өз туындыларына оқырмандар бей-жай қарамас үшін және отбасына ешқандай сөз келмес үшін «Джордж Элиот» есімін қабылдауға мәжбүр болды.
Жазушының «Өмірден алынған көрініс», «Дін басыларының өмірінен алынған көрініс», «Провинциялық өмірден алынған көрініс» атты шығармалары бар. Бұларды ол кейіннен «Миддлмарч» романының (1871-1872) ішіндегі тақырыпшалары ретінде қолданды. Мұнда ағылшын қоғамының өмірі, яғни саясат пен ғылым, еңбек пен капитал, аристократия мен буржуазия арасындағы мәселелер көтерілді.
Джордж Элиоттың шығармашылығын екі кезеңге бөлуге болады.
Бірінші кезең 1863 жылға дейінгі аралықты қамтиды. Бұл кезеңге «Кәдімгі өмір», «Рухани өмірден алынған көрініс» (1858), «Адам Бид» (1859), «Флосстағы диірмен» (1860), «Сайлес Марнер» (1861) шығармалары жатады. «Сайлес Марнер» – автобиография үлгісінде, яғни, жазушының балалық шағы мен жас кезін еске алуымен байланысты жазылған шығарма.
Жазушы шығармашылығының екінші кезеңі 1863-1876 жылдардың аралығын қамтиды. Бұл кезеңдегі романдары: «Ромола», «Феликс Чолт», «Миддлмарч», «Дэниель Деронд». Бұл романдар бірінші кезеңде жазылған романдардан өзінің философиялық, ғылыми-аналитикалық жағымен ерекшеленеді.
Жазушының тарихи романы «Ромоланың» (1863) оқиғасы XV ғасыр соңында, Флоренцияда болып өткен, осы бай тарихи материалға қарамастан, Джордж Элиот тарихи, философиялық тапсырмадан алыстап, психологиялық бейнелеумен шектеледі. Жазушы өзі жазғалы отырған дәуірді өте жақсы білді. Джордж Элиоттың үздік шығармаларының бірі – «Миддлмарч» (1871-1872). «Миддлмарч» романы көлемі жағынан үлкен. Мұнда үш немесе төрт роман біріктірілген: Доротей Брук және өзімшіл Кейзобонның бақытсыз некесінің тарихы; мещан Ромазонда Винси мен дарынды және ақылды дәрігер Лидгейттің бақытсыз некесінің тарихы; Фред Винси Мэри Гардтың көңілін табу тарихы, Фезерстоунның мұрагерлігінің айналасындағы жауыздық т.б. Дегенмен, бұлардың барлығы бір-бірімен тығыз байланысты. Бұның бірде-бір бөлігін романнан алып тастауға болмайды, яғни, мұнда кейіпкерлердің тағдыры бір-бірімен тығыз байланысты деп айтуға болады.
Джордж Элиоттың шығармашылығы XIX ғасырдың 50-70 жылдары ағылшын реалистік романдарының дамуына өзіндік ықпалын тигізді.
Дереккөздер
- Зарубежная литература. С.В.Тураев, И.Б.Дюшен, Г.А.Могилевская, А.А.Тахо-Годи. Москва, Просвещение, 1975
- Тоқшылықова Г.Б. Шетел әдебиетінің тарихы. Алматы, 2010
- История зарубежной литературы ХІХ века. Под ред. Н.А.Соловьевой. Москва, Высшая школа, 2000
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Meri Enn Evanc agylsh Mary Ann Evans 22 karasha 1819 22 zheltoksan 1880 Dzhordzh Eliot agylsh George Eliot lakap atymen belgili agylshyn realistik әdebietinin okili Eliot Kollinz zhәne Trollop siyakty belgili shygarmalarynda XIX gasyrdagy agylshyn halkynyn omirin zhazdy Dzhordzh Eliot XIX gasyrdyn ekinshi zhartysyndagy agylshyn әdebietinde erekshe oryn alatyn zhazushy Dzhordzh Eliotagylsh George EliotTugan kezdegi esimiMeri Enn EvansLakap atyDzhordzh EliotTugan kүni22 karasha 1819 1819 11 22 Tugan zheri AngliyaҚajtys bolgan kүni22 zheltoksan 1880 1880 12 22 61 zhas Қajtys bolgan zheriLondon ҰlybritaniyaAzamattygy ҰlybritaniyaMansabyzhazushyShygarmalardyn tiliagylshynOrtakkordagy sanaty Dzhordzh Eliot Zhazushynyn shygarmalary onyn kozinin tirisinde үlken koldau tapkan Dzhordzh Eliottyn shygarmashylygy XIX gasyrdyn 50 70 zhyldary realizmnin damuy kezinde kalyptasty Ol әdebietke 40 zhyldary kogamdyk koterilis artta kalgan kezde endi ӨmirbayanyBalalyk shagy Meri Enn Evans Uorikshir graftygynyn Arberi imeniesinde fermerler zhanuyasynda 1819 zhyly 22 karashada dүniege keldi Onyn әkesi kurylyspen әri ustalykpen ajnalysyp anasy үj sharuashylygyndagy әjel boldy Bolashak zhazushy Angliyadagy selo omirimen ote zhaksy tanys boldy Dzhordzh Eliot oz dәuirindegi okygan bilimdi әjelderdin biri boldy Ol koptegen shetel tilderinde zhaksy sojledi Ony gylym mәselesi kyzyktyrdy Zhazushy filosofiya din әdebiet zhәne tarih salalaryn mengerdi Akyn ozinin algashky shygarmalaryn Vestminsterlik sholu zhurnalynda zhariyalady Bul zhurnaldyn redaktory Chapmen boldy Londondyk iri zhurnaldyn redaktory mister Chapmenmen Meri Enn sayahattan oralgannan kejin tanyskan bolatyn Meridin askan bilimdarlygyna erudiciyasyna erekshe kabiletine tәnti bolgan mister Chapmen oz zhurnalynan redaktordyn komekshisi kyzmetin usynady Bul sol uakyttagy әjel adam үshin erekshe post үlken kyzmet bolatyn Kop ojlangan Meri bul usynyska kelisip 1851 zhyly Londonga koship keldi Audarmalary Eliot pozitivist retinde oz shygarmalarynda әleumettik tendik zhәne evolyuciya mәselesin koteredi Ogan burzhuazdyk utilitarizm men egoizm ugymdary tanys emes boldy Ol agylshyn tiline Iisustyn omiri 1846 Fejerbahtyn Hristiandyktyn manyzy 1854 zhәne Spinozanyn Etika atty enbekterin audardy Shygarmalary HIH gasyrdagy baska da әjel zhazushylar sekildi Meri Evans ta okyrmandar oz tuyndylaryna okyrmandar bej zhaj karamas үshin zhәne otbasyna eshkandaj soz kelmes үshin Dzhordzh Eliot esimin kabyldauga mәzhbүr boldy Zhazushynyn Өmirden alyngan korinis Din basylarynyn omirinen alyngan korinis Provinciyalyk omirden alyngan korinis atty shygarmalary bar Bulardy ol kejinnen Middlmarch romanynyn 1871 1872 ishindegi takyrypshalary retinde koldandy Munda agylshyn kogamynyn omiri yagni sayasat pen gylym enbek pen kapital aristokratiya men burzhuaziya arasyndagy mәseleler koterildi Dzhordzh Eliottyn shygarmashylygyn eki kezenge boluge bolady salgan Dzhordzh Eliot sureti 1860 Birinshi kezen 1863 zhylga dejingi aralykty kamtidy Bul kezenge Kәdimgi omir Ruhani omirden alyngan korinis 1858 Adam Bid 1859 Flosstagy diirmen 1860 Sajles Marner 1861 shygarmalary zhatady Sajles Marner avtobiografiya үlgisinde yagni zhazushynyn balalyk shagy men zhas kezin eske aluymen bajlanysty zhazylgan shygarma Zhazushy shygarmashylygynyn ekinshi kezeni 1863 1876 zhyldardyn aralygyn kamtidy Bul kezendegi romandary Romola Feliks Cholt Middlmarch Deniel Derond Bul romandar birinshi kezende zhazylgan romandardan ozinin filosofiyalyk gylymi analitikalyk zhagymen erekshelenedi Zhazushynyn tarihi romany Romolanyn 1863 okigasy XV gasyr sonynda Florenciyada bolyp otken osy baj tarihi materialga karamastan Dzhordzh Eliot tarihi filosofiyalyk tapsyrmadan alystap psihologiyalyk bejneleumen shekteledi Zhazushy ozi zhazgaly otyrgan dәuirdi ote zhaksy bildi Dzhordzh Eliottyn үzdik shygarmalarynyn biri Middlmarch 1871 1872 Middlmarch romany kolemi zhagynan үlken Munda үsh nemese tort roman biriktirilgen Dorotej Bruk zhәne ozimshil Kejzobonnyn bakytsyz nekesinin tarihy meshan Romazonda Vinsi men daryndy zhәne akyldy dәriger Lidgejttin bakytsyz nekesinin tarihy Fred Vinsi Meri Gardtyn konilin tabu tarihy Fezerstounnyn muragerliginin ajnalasyndagy zhauyzdyk t b Degenmen bulardyn barlygy bir birimen tygyz bajlanysty Bunyn birde bir boligin romannan alyp tastauga bolmajdy yagni munda kejipkerlerdin tagdyry bir birimen tygyz bajlanysty dep ajtuga bolady Dzhordzh Eliottyn shygarmashylygy XIX gasyrdyn 50 70 zhyldary agylshyn realistik romandarynyn damuyna ozindik ykpalyn tigizdi DerekkozderZarubezhnaya literatura S V Turaev I B Dyushen G A Mogilevskaya A A Taho Godi Moskva Prosveshenie 1975 Tokshylykova G B Shetel әdebietinin tarihy Almaty 2010 Istoriya zarubezhnoj literatury HIH veka Pod red N A Solovevoj Moskva Vysshaya shkola 2000