Дерма

Дерма (грекше «derma» — тері) — адам мен жануарлар терісінің нағыз тері қабаты. Терінің бұл негізгі қабатында қан тамырлары, жүйке мен рецепторлар бар.

Терінің қабаттары

Құрылысы

Дерма қабаты дәнекер ұлпасы мен тегіс бұлшықет ұлпасынан пайда болған. Мұнда жылуды, суықты, сипағанды, қысымды қабылдайтын капиллярлар, тер және май бездері, шаш түйіні мен рецепторлар орналасқан. Онымен қоймай, дерма өз кезегінде емізікше мен торлы қабаттардан құралған. Емізікше қабат — тері эпидермисі қабатына емізік тәрізді еніп, оны қоректендіріп тұрады. Ол қан және лимфа тамырларына бай борпылдақ дәнекер ұлпасынан түзілген. Ал торлы қабатты тығыз қалыптаспаған дәнекер ұлпасы құрайды.

Қызметі

Ортаңғы қабатта рецепторлар, жүйке мен қан тамырлары болғандықтан, олар газдардың алмасуы мен жасушаларға органикалық заттар тасымалдауға атсалысады. Дерма қабаты қантамырлардың тарылу, кеңеюі есебінен жылуды реттейді. Сонымен қатар, тер түрінде су, тұз, зәр қалдықтарын бөліп шығарып, май бездері терінің сыртына ашылып, жағылатын шелі майын өндіруді қамтамасыз етеді.

Дерманың туындысы

Шаш (түк) — дерманың туындысы. Оның түбірі — дермада, ал өзегі — тері сыртында орналасқан. Шаштың төменгі бөлігі жуандау, түк бүртігімен байланысқан түк буылтығы болып табылады. Түктің сырты мүйізді қабыршақтан тұратын сірқабықпен жабылған.

Дерма қабатының көрінісі

Тағыда қараңыз

• Эпидермис
• Тері

Дереккөздер

1. Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9
2. "Биология". Назарбаев Зияткерлік мектептерінің 8-сыныбына арналған оқулық. Нұр-Сұлтан, 2019 ж.