Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Гонжа (гонджа, гбанджа, гуанг, гуанг, өзін атауы: нгбанья, гбанья, гванья) — Ганадағы ақан тобының халқы. Саны 550 мың адам.
| Гонжа | |
| нгбанья, гбанья, гванья | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 550 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
|
| |
| Діні | |
| суннизм, дәстүрлі наным-сенімдер |
Тілі
Олар нгбаньято (агбанито) немесе сөйлейді.
Діні
Негізінен сүнниттік мұсылмандар, дәстүрлі наным-сенімдерді ұстанушылар бар. 90% крач және 60% нконья христиандар.
Тарихы
Аңыз бойынша, гонжа билігін манде тілдес қоныстанушылар басып алып, олардың жетекшісі (джакпа) 1670 жылдары ягбум, дабоя, тулуве, боле, гбуйпе, кпембеом және басқаларды біріктіріп, Нгбанья федерациясын құрды.
Кәсібі
Гонжаның негізгі дәстүрлі кәсіптері қолмен атқарылатын егіншілік (ямс, маниок, таро, фонио, жүгері), ірі қара және ұсақ мал өсіру, құс өсіру, өзен балық аулау және аңшылық. Дәстүрлі қолөнерден – ұсталық, тоқымашылық, керамика, ағаш және піл сүйегінен ою, балық аулау құралдарын жасау дамыған.
Өмір салты
Гонжаның дәстүрлі қоғамдық ұйымы ауыл және үлкен отбасы қауымдастығына және тайпалық ұйымға негізделген. Қарым-қатынас есебі екі жақты. Неке вирилокальды, немере некелері, полигиния, левират, сорораттық кездеседі.
Ата-бабаларға табыну және табиғаттың жанды күштеріне, сиқыршылыққа, бақсылыққа сену кең таралған, діни қызметкерлердің ықпалы зор. Музыкалық фольклор дамыған.
Елді мекендері шашыраңқы орналасқан. Қабырғалары сазды, сабаннан немесе пальма жапырақтарынан жасалған биік конустық шатырлары бар дөңгелек тұрғын үйлер басым.
Дәстүрлі күнделікті киімдері сақталмаған. Кенте маталарынан жасалған киімдер мерекелік киім ретінде қызмет етеді.
Азық-түліктері – негізінен балық және көкөніс (жарма, бұқтырылған тағамдар, қайнатылған және пісірілген көкөністер, ащы тұздықтар мен ши майы қосылған түйнектер).
Дереккөздер
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2369578
- Народы и культуры Г https://travel-journal.ru/ethno/31/604/(қолжетпейтін сілтеме)
- Буква "Г" / http://knowledge.su/g/gonzha-
- Гонжа https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/210219
- Значение слова гонжа https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%B6%D0%B0
- народы мира / Гонжа http://www.etnolog.ru/people.php?id=GONZ
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Gonzha gondzha gbandzha guang guang ozin atauy ngbanya gbanya gvanya Ganadagy akan tobynyn halky Sany 550 myn adam Gonzhangbanya gbanya gvanyaBүkil halyktyn sany550 000En kop taralgan ajmaktar GanaTilderiDinisunnizm dәstүrli nanym senimderTiliOlar ngbanyato agbanito nemese sojlejdi DiniNegizinen sүnnittik musylmandar dәstүrli nanym senimderdi ustanushylar bar 90 krach zhәne 60 nkonya hristiandar TarihyAnyz bojynsha gonzha biligin mande tildes konystanushylar basyp alyp olardyn zhetekshisi dzhakpa 1670 zhyldary yagbum daboya tuluve bole gbujpe kpembeom zhәne baskalardy biriktirip Ngbanya federaciyasyn kurdy KәsibiGonzhanyn negizgi dәstүrli kәsipteri kolmen atkarylatyn eginshilik yams maniok taro fonio zhүgeri iri kara zhәne usak mal osiru kus osiru ozen balyk aulau zhәne anshylyk Dәstүrli kolonerden ustalyk tokymashylyk keramika agash zhәne pil sүjeginen oyu balyk aulau kuraldaryn zhasau damygan Өmir saltyGonzhanyn dәstүrli kogamdyk ujymy auyl zhәne үlken otbasy kauymdastygyna zhәne tajpalyk ujymga negizdelgen Қarym katynas esebi eki zhakty Neke virilokaldy nemere nekeleri poliginiya levirat sororattyk kezdesedi Ata babalarga tabynu zhәne tabigattyn zhandy kүshterine sikyrshylykka baksylykka senu ken taralgan dini kyzmetkerlerdin ykpaly zor Muzykalyk folklor damygan Eldi mekenderi shashyranky ornalaskan Қabyrgalary sazdy sabannan nemese palma zhapyraktarynan zhasalgan biik konustyk shatyrlary bar dongelek turgyn үjler basym Dәstүrli kүndelikti kiimderi saktalmagan Kente matalarynan zhasalgan kiimder merekelik kiim retinde kyzmet etedi Azyk tүlikteri negizinen balyk zhәne kokonis zharma buktyrylgan tagamdar kajnatylgan zhәne pisirilgen kokonister ashy tuzdyktar men shi majy kosylgan tүjnekter DerekkozderBolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 https old bigenc ru ethnology text 2369578 Narody i kultury G https travel journal ru ethno 31 604 kolzhetpejtin silteme Bukva G http knowledge su g gonzha Gonzha https dic academic ru dic nsf ruwiki 210219 Znachenie slova gonzha https xn b1algemdcsb xn p1ai wd D0 B3 D0 BE D0 BD D0 B6 D0 B0 narody mira Gonzha http www etnolog ru people php id GONZ