Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Уикипедия (ағылш. Wikipedia, ХФӘ: /ˌwiːkiːˈpiːdi.ə/, не /ˌwɪkiːˈpiːdi.ə/, немесе /ˌwɪkɪˈpiːdi.ə/) — Уики технологиясының негізінде жасалған оқырмандар мен авторлар үшін тегін және ашық, көптілді, онлайн энциклопедия. Энциклопедия Уикимедиа қорының www.wikipedia.org доменінде орналасқан. Жобаның иесі және оның дамуына жауапты Уикимедиа қоры болып саналады. Жобаның атауы «уики» немесе wiki (сайт құру технологиясы) және энциклопедия сөздерінен құрылған. Қазіргі уақытта энциклопедияның 285 тілде тараулары бар. Барлық тілдердегі мақалалардың жалпы саны 35 миллионнан асты.
| Уикипедия Wikipedia | |
 | |
 | |
| URL | wikipedia.org |
|---|---|
| Коммерциялық | емес |
| Сайттың түрі |
|
| Тіркелу | Міндетті емес |
| Тіл(дер)і | 275 белсенді (барлығы 285) |
| Сервердің орналасқан жері | |
| Иесі | |
| Авторы | Джимми Уэйлс және Ларри Сэнгер |
| Ашылған уақыты | |
| Қазіргі статусы | белсенді |
Уикипедия сайтына кірген кез келген тұтынушының ондағы материалдар мен тақырыптарды өзгертуге құқығы бар. Уикипедияны толықтырып, мақала жазуға қатысып отыратын тұрақты қатысушыларды «Уикипедияшылар» деп атайды.
Тарихы
Тұңғыш рет 2001 жылдың қаңтар айында Джимми Уэйлс мен Ларри Сэнгер іске қосқан «Уикипедия» бүгінгі күні ғаламтордағы ең ірі және ең әйгілі мағлұматнама болып отыр. Көлемі мен қамтитын тақырыптар саны жөнінен «Уикипедия» әлем тарихындағы ең толық энциклопедия болып саналады және оның үлкен ең артықшылықтарының бірі - ондағы мақалалардың әлемнің түрлі тілдерінде болуы. Уикипедия - гаваи тілінде (wiki-жылдам) деген мағынаны білдіреді.
Уикипедиядағы мақалалардың мазмұны сенімсіз әрі олар нақты деректер емес. Сыншылар Уикипедия вандализмге біртабан жақын екенін айтуда және олардың пікірінше ондағы материалдар сенімсіз дереккөздерге сүйенген, жалған ақпараттар болуы мүмкін. Алайда ғылыми зерттеулер нәтижелері Уикипедияшылар тарапынан вандализмге әдетте жол берілмейтінін көрсетіп отыр.
Энциклопедиялық мағлұматнама функциясын атқарумен қатар, жиі жаңартылып отыратындықтан Уикипедия желілік ақпарат тасымалдау көзіне айналды.
Уики - (ағылш. Wiki) арнайы құралдармен сайт құрылымын әр тұтынушыға өзгертуге мүмкіндік беретінт веб-сайт. «Уики» терминін тұңғыш рет 1995 жылы сайттарды сипаттау үшін қолданды, Wikiwikiweb деп аталатын ен алғашқы уики-жүйенің атауы гавай тілінен аударғанда «жылдам» деген мағынаны білдіреді.
Уорд Каннингем және оның көмекшісі өздерінің «The Wiki Way: Quick collaboration on the web» кітабында «Уики» концепциясын былай тұжырымдаған:
- Уики кез келген қолданушыға сайтты өзгертуге және жаңа беттер құруға мүмкіндік береді және бұл үшін қарапайым веб-браузерді қолдануға болады.
- Уики-жүйесі беттер арасындағы байланысты қамтамасыз етеді.
- Уики сайты кездейсоқ қолданушыларға емес, керісінше сайт құру процесіне үздіксіз қатысып отыратын қолданушыларды жұмылдыруға арналған.
Уики-жүйесінің қасиеттері:
- Бір мәтінді бірнеше рет өзгертуге мүмкіндік береді.
- Ерекше тіл белгілері - «уики белгілер» деп аталады, мәтін құрылымын элементтер мен гиперссылкалармен, сондай-ақ басқа да түрлі құралдар арқылы көркемдеуге боладыі.
- Өзгерістерді есепке алу - жаңа өзгертулер мен ескі өзгертулерді салыстыру, сонымен қатар ескі ақпаратты қайта орнына келтіруге мүмкіндік береді.
- Көп авторлар - сайтқа қонақ болған кез келген тұтынушы ондағы мақалаларға өзгерістер енгізіп, толықтырып немесе қысқарта алады.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Uikipediya agylsh Wikipedia HFӘ ˌwiːkiːˈpiːdi e ne ˌwɪkiːˈpiːdi e nemese ˌwɪkɪˈpiːdi e Uiki tehnologiyasynyn negizinde zhasalgan okyrmandar men avtorlar үshin tegin zhәne ashyk koptildi onlajn enciklopediya Enciklopediya Uikimedia korynyn www wikipedia org domeninde ornalaskan Zhobanyn iesi zhәne onyn damuyna zhauapty Uikimedia kory bolyp sanalady Zhobanyn atauy uiki nemese wiki sajt kuru tehnologiyasy zhәne enciklopediya sozderinen kurylgan Қazirgi uakytta enciklopediyanyn 285 tilde taraulary bar Barlyk tilderdegi makalalardyn zhalpy sany 35 millionnan asty Uikipediya WikipediaURLwikipedia orgKommerciyalykemesSajttyn tүriTirkeluMindetti emesTil der i275 belsendi barlygy 285 Serverdin ornalaskan zheri AҚShIesiUikimedia koryAvtoryDzhimmi Uejls zhәne Larri SengerAshylgan uakyty15 kantar 2001 zhylҚazirgi statusybelsendi Uikipediya sajtyna kirgen kez kelgen tutynushynyn ondagy materialdar men takyryptardy ozgertuge kukygy bar Uikipediyany tolyktyryp makala zhazuga katysyp otyratyn turakty katysushylardy Uikipediyashylar dep atajdy TarihyTungysh ret 2001 zhyldyn kantar ajynda Dzhimmi Uejls men Larri Senger iske koskan Uikipediya bүgingi kүni galamtordagy en iri zhәne en әjgili maglumatnama bolyp otyr Kolemi men kamtityn takyryptar sany zhoninen Uikipediya әlem tarihyndagy en tolyk enciklopediya bolyp sanalady zhәne onyn үlken en artykshylyktarynyn biri ondagy makalalardyn әlemnin tүrli tilderinde boluy Uikipediya gavai tilinde wiki zhyldam degen magynany bildiredi Uikipediyadagy makalalardyn mazmuny senimsiz әri olar nakty derekter emes Synshylar Uikipediya vandalizmge birtaban zhakyn ekenin ajtuda zhәne olardyn pikirinshe ondagy materialdar senimsiz derekkozderge sүjengen zhalgan akparattar boluy mүmkin Alajda gylymi zertteuler nәtizheleri Uikipediyashylar tarapynan vandalizmge әdette zhol berilmejtinin korsetip otyr Enciklopediyalyk maglumatnama funkciyasyn atkarumen katar zhii zhanartylyp otyratyndyktan Uikipediya zhelilik akparat tasymaldau kozine ajnaldy Uiki agylsh Wiki arnajy kuraldarmen sajt kurylymyn әr tutynushyga ozgertuge mүmkindik beretint veb sajt Uiki terminin tungysh ret 1995 zhyly sajttardy sipattau үshin koldandy Wikiwikiweb dep atalatyn en algashky uiki zhүjenin atauy gavaj tilinen audarganda zhyldam degen magynany bildiredi Uord Kanningem zhәne onyn komekshisi ozderinin The Wiki Way Quick collaboration on the web kitabynda Uiki koncepciyasyn bylaj tuzhyrymdagan Uiki kez kelgen koldanushyga sajtty ozgertuge zhәne zhana better kuruga mүmkindik beredi zhәne bul үshin karapajym veb brauzerdi koldanuga bolady Uiki zhүjesi better arasyndagy bajlanysty kamtamasyz etedi Uiki sajty kezdejsok koldanushylarga emes kerisinshe sajt kuru procesine үzdiksiz katysyp otyratyn koldanushylardy zhumyldyruga arnalgan Uiki zhүjesinin kasietteri Bir mәtindi birneshe ret ozgertuge mүmkindik beredi Erekshe til belgileri uiki belgiler dep atalady mәtin kurylymyn elementter men giperssylkalarmen sondaj ak baska da tүrli kuraldar arkyly korkemdeuge boladyi Өzgeristerdi esepke alu zhana ozgertuler men eski ozgertulerdi salystyru sonymen katar eski akparatty kajta ornyna keltiruge mүmkindik beredi Kop avtorlar sajtka konak bolgan kez kelgen tutynushy ondagy makalalarga ozgerister engizip tolyktyryp nemese kyskarta alady Derekkozder