Бөгембай батыр жыры — тарихи жыр. Авторы Үмбетей жырау. 18 ғасырдың 70-жылдарында шығарылған. 7 - 8 буынды шалыс ұйқас, ерікті ұйқас үлгісіндегі туынды. Жырда жоңғар шапқыншылығы заманында 26 жыл бас қолбасшы болған Қанжығалы Бөгембайдың қайтыс болғаны (1775) "Батырың өтті Бөгембай" деп Абылайға естірту түрінде басталып, оның қалмаққа қарсы күрестегі ерлігі, туған халқының азаттығы үшін сіңірген еңбегі бейнеленеді. Батырдың әкесі мен шешесі туралы мағлұмат бар. Бөгембаймен бірге Жантай Атан мен Қаракерей Қабанбай сияқты батырлардың да ерлігі жырланады. Сол кездегі қазақтың ру-тайпалары, олардың ұлы күреске ат салысқан басты адамдары жөнінде тарихи-этнографиялық мәліметтер берілген. Қалмаққа қарсы ірі шайқастар болған Баянауыл, Қызылтау, Абыралы, Шыңғыстау, Қозымаңырақ, Қоймаңырақ сияқты жер атаулары көрсетіледі. "Бөгембай батыр" жырының бір нұсқасын профессор С.Аманжолов 1936 жылы кітап етіп бастырып шығарған. Көлемі 4212 жолдай. Жырдың өзге нұсқалары Орталық ғылыми кітапхананың қолжазбалар қорында сақтаулы.
Дереккөздер
- Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bogembaj batyr zhyry tarihi zhyr Avtory Үmbetej zhyrau 18 gasyrdyn 70 zhyldarynda shygarylgan 7 8 buyndy shalys ujkas erikti ujkas үlgisindegi tuyndy Zhyrda zhongar shapkynshylygy zamanynda 26 zhyl bas kolbasshy bolgan Қanzhygaly Bogembajdyn kajtys bolgany 1775 Batyryn otti Bogembaj dep Abylajga estirtu tүrinde bastalyp onyn kalmakka karsy kүrestegi erligi tugan halkynyn azattygy үshin sinirgen enbegi bejnelenedi Batyrdyn әkesi men sheshesi turaly maglumat bar Bogembajmen birge Zhantaj Atan men Қarakerej Қabanbaj siyakty batyrlardyn da erligi zhyrlanady Sol kezdegi kazaktyn ru tajpalary olardyn uly kүreske at salyskan basty adamdary zhoninde tarihi etnografiyalyk mәlimetter berilgen Қalmakka karsy iri shajkastar bolgan Bayanauyl Қyzyltau Abyraly Shyngystau Қozymanyrak Қojmanyrak siyakty zher ataulary korsetiledi Bogembaj batyr zhyrynyn bir nuskasyn professor S Amanzholov 1936 zhyly kitap etip bastyryp shygargan Kolemi 4212 zholdaj Zhyrdyn ozge nuskalary Ortalyk gylymi kitaphananyn kolzhazbalar korynda saktauly DerekkozderҚazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 096 6Bul makala kazak әdebieti turaly bastama makala Ony tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet