Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бізтұмсық (лат. Recurvirostra avosetta) – татреңтәрізділер отряды бізтұмсық туысына жататын құс. Қазақстанның жазық өңіріндегі сулы-батпақты жерлерінде кездеседі. Дене тұрқы 44 – 47 мм, салмағы 220 – 310 г. Бізтұмсықтың ұзын, жіңішке, жоғары қарай қайқиған біз тәрізді имек келеді (аты осыған байланысты қойылған). Төбесі мен мойнының үстіңгі жағы және қанатының кей жері бірыңғай ақ түсті, сирағы ұзын, болады. Бізтұмсық – жыл құсы. Сәуір – мамыр айларында ұшып келіп, су жағалауларында кішкене шұқырларға немесе ұсақ тастар арасына әдетте 4 жұмыртқа салады. Оны мекиені мен қоразы 24 – 25 күндей басады. Бізтұмсық тайыз шалшық суларды кешіп жүріп, әр түрлі шаян тәрізділермен, жәндіктермен және бұлардың дернәсілімен, кейде өсімдіктердің дәнімен қоректенеді. Тамыз – қазан айларында жылы жаққа ұшып кетеді.
| Бізтұмсық | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
 () | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Recurvirostra avosetta Линней, 1758 |
Бізтұмсық - шөжебізтұмсық шөже тұқымдасына жататын салм. 89 г торғай тәрізді кішкене құс. Бізтұмсық шөженің арқасы көлденеңінен қарақошқыл, бауыры көлденең сұрғылт жолақты, қоңыр. Іле, Күнгей, Теріскей Алатауларын, сирек те болса Балқаш, Зайсан аймақтарын, Тянь-Шань тауының қылқан жапырақты ормандарын мекендейді. Құс қайту кезінде өзен-көл маңында кездеседі. Сөуір-мамыр айларында Бізтұмсық шөженің еркегі жарқабақтар мен жартастардың жарықтарына, ағаш басына ұя жасап, дайын ұяға ұрғашысын ертіп келеді. Бізтұмсық шөже жазда екі рет балапан шығарады. Алғашында 5-6 жұмыртқа салады. 16-18 күнде балапандарын ұядан ұшырып, тағы 4-5 жұмыртқа салады. Бізтұмсық шөже әр түрлі ұсақ жәндіктерді және олардың дернәсілдерін жейді.
Дереккөздер
- BirdLife International (2008). Recurvirostra avosetta. In: 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 9 Dec 2008. Database entry includes justification for why this species is of least concern
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
- Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — орнитология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Biztumsyk lat Recurvirostra avosetta tatrentәrizdiler otryady biztumsyk tuysyna zhatatyn kus Қazakstannyn zhazyk onirindegi suly batpakty zherlerinde kezdesedi Dene turky 44 47 mm salmagy 220 310 g Biztumsyktyn uzyn zhinishke zhogary karaj kajkigan biz tәrizdi imek keledi aty osygan bajlanysty kojylgan Tobesi men mojnynyn үstingi zhagy zhәne kanatynyn kej zheri biryngaj ak tүsti siragy uzyn bolady Biztumsyk zhyl kusy Sәuir mamyr ajlarynda ushyp kelip su zhagalaularynda kishkene shukyrlarga nemese usak tastar arasyna әdette 4 zhumyrtka salady Ony mekieni men korazy 24 25 kүndej basady Biztumsyk tajyz shalshyk sulardy keship zhүrip әr tүrli shayan tәrizdilermen zhәndiktermen zhәne bulardyn dernәsilimen kejde osimdikterdin dәnimen korektenedi Tamyz kazan ajlarynda zhyly zhakka ushyp ketedi Biztumsyk source source Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby TatrentәrizdilerTukymdasy Tegi Tүri R avosettaRecurvirostra avosetta Linnej 1758 Biztumsyk shozhebiztumsyk shozhe tukymdasyna zhatatyn salm 89 g torgaj tәrizdi kishkene kus Biztumsyk shozhenin arkasy koldeneninen karakoshkyl bauyry koldenen surgylt zholakty konyr Ile Kүngej Teriskej Alataularyn sirek te bolsa Balkash Zajsan ajmaktaryn Tyan Shan tauynyn kylkan zhapyrakty ormandaryn mekendejdi Қus kajtu kezinde ozen kol manynda kezdesedi Souir mamyr ajlarynda Biztumsyk shozhenin erkegi zharkabaktar men zhartastardyn zharyktaryna agash basyna uya zhasap dajyn uyaga urgashysyn ertip keledi Biztumsyk shozhe zhazda eki ret balapan shygarady Algashynda 5 6 zhumyrtka salady 16 18 kүnde balapandaryn uyadan ushyryp tagy 4 5 zhumyrtka salady Biztumsyk shozhe әr tүrli usak zhәndikterdi zhәne olardyn dernәsilderin zhejdi Recurvirostra avosettaDerekkozderBirdLife International 2008 Recurvirostra avosetta In 2008 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 9 Dec 2008 Database entry includes justification for why this species is of least concern Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tom Zhetisu enciklopediya Almaty Arys baspasy 2004 zhyl 712 bet 48 bet tүrli tүsti suretti zhapsyrma ISBN 9965 17 134 3Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul ornitologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz