Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Буколиктер (лат: Bucolica) немесе Эклогтар (лат: Eclogae) сөзі — «бақташылық өлеңдер» деген мағынаны береді, бұл жанр жаңаеуропалық әдебиетте «пастораль» деген атқа ие болды. Бұл жанрдың өлеңдері эклогалар немесе идиллиялар деп аталды. Екі терминнің арасында айырмашылық шамалы болғандықтан, эклога оқиғаны, ал идиллия сезімді көбірек қажет етеді деп танылды.
| Буколиктер | |
| лат. Bucolica лат. Eclogae | |
 Буколиктер шығармаысның алғашқы басы 5-ғасырда, | |
| Авторы | |
|---|---|
| Түпнұсқа тілі | |
| Жазылған жыл | |
Аталған жанрдың негізін салушы б.з.б. ІІІ ғасырдағы сицилиялық ақын, Александрияның Косе аралында қызмет атқарып жүрген болды. Оның шығармалар жинағы б.з.б. І ғасырда жарық көргенімен, Вергилий заманының өзінде үлкен жаңалық болатын. Бұл жанр қалалық кітап мәдениетін тудырды деп айтуға болады. Қалалық, ақсүйектік өмірден жалыққан ағартушы жазушылар мен оқырмандар өздерінің нәзік сезімдерін дөрекі бақташының сөзімен жеткізу арқылы комикалық эффектінің күшті болғандығын түсінді.
Олар бақташылық өмірді шынайы суреттеу арқылы, яғни қозы терісінің исін, кедейлердің қамыстан салынған жұпыны лашықтарын, табынды қайта есептеуді, оңай тамақтануды (трапеза), бақташылардың бір-бірімен ұрсысып, керісуін халықтық өлеңдердің бастамасы болып табылатын – өлеңмен сөйлесулерді дәл суреттеу арқылы грек буколикасын дамытты.
Вергилий де буколиктік жанрды бекер таңдаған жоқ. Бұл жанр оған өз атынан да, өзгелердің атынан да сөйлеуге мүмкіндік берді. Ақын өлеңдерінің негізгі кейіпкерлері – бақташылар болды.
«Буколиктерде» 10 өлең бар: тақ өлеңдері – диалогтық формада, жұп өлеңдері – баяндау формасында жазылған. Барлық сюжеттері бақташылық өлеңдер шарттылығынан аспайды. І эклогасында бірі туған жерінен қуылған, екіншісі рим билеушісінің мейірімі арқасында аман қалған екі бақташының қоштасуы; ІІ эклогасында өз сүйіктісінің әрекетсіздігіне қынжылған ғашық жанның мұңы; ІІІ эклогасында екі бақташы әуелі керісіп, сонан соң өлең айтып жарысып, екеуінің де өнері тең түсіп, татуласуы; ІV эклогасында ежелгі сәуегейліктің (әулиеліктің) уақыты жетіп, жаңа алтын ғасырдың келетіндігі; V эклогасында бір бақташы жас Дафнистің өліміне бүкіл табиғаттың өзі жылайтынын жырға қосса, екіншісі Дафнистің аспан әлемінде құдайға айналып, табиғаттың өзі қуана құлпырып жатқандығын; VІ эклогасында бақташылар ұйқыда жатқан Силена құдайды ұстап алып, оны босату үшін әлемнің жаралуы жөніндегі ежелгі аңыздарды айтуын талап етуі; VІІ эклогасында тағы да жауапсыз махаббаты үшін қайғыға батқан бақташының зары; ІХ эклогасында тағы да аулынан қуылған жанды екі бақташының есіне алып, аяуы; Х эклогасында эпилог, яғни Вергилийдің замандасы әрі досы Корнелий Галлдың өз махаббатынан азап шегіп, оны зарлана жырға қосуы, онымен қоса бүкіл табиғаттың қиналуы жырланады.
Осы тұстағы өлең құрылысының симметриясын Вергилий шығармашылығын зерттеуші М.Гаспаров былайша көрсетеді: эклоганың соңғы жұптары өзара сәйкестікке құрылған: І-ІХ эклога – адам мен жер; ІІ-VІІІ – адам мен махаббат; ІІІ-VІІ – адам мен өлең; ІV-VІ – өткен мен болашақ; ортаңғы V – адамзат пен құдай; соңғы Х – синтез, мұнда табиғат та, махаббат та, өлең де, құдай да жырланады. М.Гаспаровтың пайымдауынша, бақташылар жырының аясы әуелі тарылады (поэзияны, махаббат, қарапайым тұрмысты жырлайды), онан соң кеңейеді (табиғат пен махаббат, құдайлар жырланады).
«Буколиктер» Вергилийге атақ әкелді. Халық оны оқумен ғана шектелмей, бағалай білді, актерлар сахнада ойнады. Өйткені, Вергилийдің өлеңдері керемет, ал сезімі түсінікті болды. Шығармашылығын енді ғана экспериментатор ақын ретінде бастаған Вергилий бірден өз дәуірінің жетекші ақынына айналды. Оның үстіне замандасы Азиний Поллион өлеңнен прозаға қарай, ал Корнелий Галл әдебиеттен саясатқа қарай ойысып, Вергилий әдебиет үйірмесіндегі орталық фигураға айналды.
Дереккөздер
- Вергилий. Буколики. Георгики. Энеида/Пер. С.Шервинского и С.Ошерова. Вступ. статья М.Гаспарова. М., 1979.
- Старостина Н.А. «Буколика» Вергилия. Некоторые особенности жанровой структуры. –Вопросы классической филологии. М., 1971, №3-4.
- Вергилий. Собрание сочинений. СПб., 1994.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bukolikter lat Bucolica nemese Eklogtar lat Eclogae sozi baktashylyk olender degen magynany beredi bul zhanr zhanaeuropalyk әdebiette pastoral degen atka ie boldy Bul zhanrdyn olenderi eklogalar nemese idilliyalar dep ataldy Eki terminnin arasynda ajyrmashylyk shamaly bolgandyktan ekloga okigany al idilliya sezimdi kobirek kazhet etedi dep tanyldy Bukolikterlat Bucolica lat EclogaeBukolikter shygarmaysnyn algashky basy 5 gasyrda AvtoryVirgilijTүpnuska tiliklassikalyk latyn tiliZhazylgan zhylB z d 41 zhyl Atalgan zhanrdyn negizin salushy b z b III gasyrdagy siciliyalyk akyn Aleksandriyanyn Kose aralynda kyzmet atkaryp zhүrgen boldy Onyn shygarmalar zhinagy b z b I gasyrda zharyk korgenimen Vergilij zamanynyn ozinde үlken zhanalyk bolatyn Bul zhanr kalalyk kitap mәdenietin tudyrdy dep ajtuga bolady Қalalyk aksүjektik omirden zhalykkan agartushy zhazushylar men okyrmandar ozderinin nәzik sezimderin doreki baktashynyn sozimen zhetkizu arkyly komikalyk effektinin kүshti bolgandygyn tүsindi Olar baktashylyk omirdi shynajy suretteu arkyly yagni kozy terisinin isin kedejlerdin kamystan salyngan zhupyny lashyktaryn tabyndy kajta esepteudi onaj tamaktanudy trapeza baktashylardyn bir birimen ursysyp kerisuin halyktyk olenderdin bastamasy bolyp tabylatyn olenmen sojlesulerdi dәl suretteu arkyly grek bukolikasyn damytty Bucolica 1481 Vergilij de bukoliktik zhanrdy beker tandagan zhok Bul zhanr ogan oz atynan da ozgelerdin atynan da sojleuge mүmkindik berdi Akyn olenderinin negizgi kejipkerleri baktashylar boldy Bukolikterde 10 olen bar tak olenderi dialogtyk formada zhup olenderi bayandau formasynda zhazylgan Barlyk syuzhetteri baktashylyk olender sharttylygynan aspajdy I eklogasynda biri tugan zherinen kuylgan ekinshisi rim bileushisinin mejirimi arkasynda aman kalgan eki baktashynyn koshtasuy II eklogasynda oz sүjiktisinin әreketsizdigine kynzhylgan gashyk zhannyn muny III eklogasynda eki baktashy әueli kerisip sonan son olen ajtyp zharysyp ekeuinin de oneri ten tүsip tatulasuy IV eklogasynda ezhelgi sәuegejliktin әulieliktin uakyty zhetip zhana altyn gasyrdyn keletindigi V eklogasynda bir baktashy zhas Dafnistin olimine bүkil tabigattyn ozi zhylajtynyn zhyrga kossa ekinshisi Dafnistin aspan әleminde kudajga ajnalyp tabigattyn ozi kuana kulpyryp zhatkandygyn VI eklogasynda baktashylar ujkyda zhatkan Silena kudajdy ustap alyp ony bosatu үshin әlemnin zharaluy zhonindegi ezhelgi anyzdardy ajtuyn talap etui VII eklogasynda tagy da zhauapsyz mahabbaty үshin kajgyga batkan baktashynyn zary IH eklogasynda tagy da aulynan kuylgan zhandy eki baktashynyn esine alyp ayauy H eklogasynda epilog yagni Vergilijdin zamandasy әri dosy Kornelij Galldyn oz mahabbatynan azap shegip ony zarlana zhyrga kosuy onymen kosa bүkil tabigattyn kinaluy zhyrlanady Osy tustagy olen kurylysynyn simmetriyasyn Vergilij shygarmashylygyn zertteushi M Gasparov bylajsha korsetedi ekloganyn songy zhuptary ozara sәjkestikke kurylgan I IH ekloga adam men zher II VIII adam men mahabbat III VII adam men olen IV VI otken men bolashak ortangy V adamzat pen kudaj songy H sintez munda tabigat ta mahabbat ta olen de kudaj da zhyrlanady M Gasparovtyn pajymdauynsha baktashylar zhyrynyn ayasy әueli tarylady poeziyany mahabbat karapajym turmysty zhyrlajdy onan son kenejedi tabigat pen mahabbat kudajlar zhyrlanady Bukolikter Vergilijge atak әkeldi Halyk ony okumen gana shektelmej bagalaj bildi akterlar sahnada ojnady Өjtkeni Vergilijdin olenderi keremet al sezimi tүsinikti boldy Shygarmashylygyn endi gana eksperimentator akyn retinde bastagan Vergilij birden oz dәuirinin zhetekshi akynyna ajnaldy Onyn үstine zamandasy Azinij Pollion olennen prozaga karaj al Kornelij Gall әdebietten sayasatka karaj ojysyp Vergilij әdebiet үjirmesindegi ortalyk figuraga ajnaldy DerekkozderVergilij Bukoliki Georgiki Eneida Per S Shervinskogo i S Osherova Vstup statya M Gasparova M 1979 Starostina N A Bukolika Vergiliya Nekotorye osobennosti zhanrovoj struktury Voprosy klassicheskoj filologii M 1971 3 4 Vergilij Sobranie sochinenij SPb 1994