Бонапартизм — армияға, полицияға, тармақталған бюрократияға сүйенетін антидемократиялық, авторитарлық билік жүйесі. Бұлтақтау саясатын билік үшін талас кезінде әлеуметтік топтар арасында жүргізілетін әскери-саяси диктатура. Бүл термин негізінен бастапқы кезде Наполеон Бонапарт және әскери диктатурасын белгілеу үшін қолданылған. Н.Бонапарттың бастамасымен 1799 жылы Францияда осы әскери диктатура орнатылды. Екінші рет 1851 жылы 1848 жылғы Француз революциясынан кейін Л.Бонапарт өз диктатурасын XIX ғасырдың аяғына дейін жүргізді. Бүл диктаторлық тәртіптің түрі әскер мен бюрократиялық аппаратқа сүйенген. Бонапартизмнің негізгі үш фундаментальді белгілері: мемлекеттік машинаны бақылау (немесе оны орнатуға ұмтылу); армияға сүйену (немесе оны саяси күш ретінде пайдалану); әлеуметтік топтар арасындағы проблемаларды тез шешу (немесе қанаушылардың мүдделерін қорғау). Бонапартизмнің классикалық саяси талдауы К.Маркстің "Луи Бонапарттың он сегізінші брюмерасы" атты еңбегінде нақты тұжырымдалған. Маркс бойынша, Бонапартизм - белгілі бір әлеуметтік күшке сүйену. Кейіннен Германиядағы О. Биссмарктың саясатында, Ресейдегі Керенский және Столыпиннің саясатында айқын көрініс тапты. Бонапартизмнің қырларын Сталин саясатынан да көру қиынға түспейді. XX ғасырда необонапартизм пайда болды. Ол Латын Америкасындағы Пиночеттің диктатурасымен тығыз байланысты.
Дереккөздер
- Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bonapartizm armiyaga policiyaga tarmaktalgan byurokratiyaga sүjenetin antidemokratiyalyk avtoritarlyk bilik zhүjesi Bultaktau sayasatyn bilik үshin talas kezinde әleumettik toptar arasynda zhүrgiziletin әskeri sayasi diktatura Bүl termin negizinen bastapky kezde Napoleon Bonapart zhәne әskeri diktaturasyn belgileu үshin koldanylgan N Bonaparttyn bastamasymen 1799 zhyly Franciyada osy әskeri diktatura ornatyldy Ekinshi ret 1851 zhyly 1848 zhylgy Francuz revolyuciyasynan kejin L Bonapart oz diktaturasyn XIX gasyrdyn ayagyna dejin zhүrgizdi Bүl diktatorlyk tәrtiptin tүri әsker men byurokratiyalyk apparatka sүjengen Bonapartizmnin negizgi үsh fundamentaldi belgileri memlekettik mashinany bakylau nemese ony ornatuga umtylu armiyaga sүjenu nemese ony sayasi kүsh retinde pajdalanu әleumettik toptar arasyndagy problemalardy tez sheshu nemese kanaushylardyn mүddelerin korgau Bonapartizmnin klassikalyk sayasi taldauy K Markstin Lui Bonaparttyn on segizinshi bryumerasy atty enbeginde nakty tuzhyrymdalgan Marks bojynsha Bonapartizm belgili bir әleumettik kүshke sүjenu Kejinnen Germaniyadagy O Bissmarktyn sayasatynda Resejdegi Kerenskij zhәne Stolypinnin sayasatynda ajkyn korinis tapty Bonapartizmnin kyrlaryn Stalin sayasatynan da koru kiynga tүspejdi XX gasyrda neobonapartizm pajda boldy Ol Latyn Amerikasyndagy Pinochettin diktaturasymen tygyz bajlanysty DerekkozderSayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet