Берік сүттіген (лат. Euphorbia sclerocyathium) – сүттіген туысына жататын бұта. Үстірттің солтүстік-батысында, Маңғыстау түбегіндегі мен Сеңгір құмында өседі. Биіктігі 25 — 50 см. Сабағының төменгі бөлігі сүректенген. Бұтағын сындырғанда сүт бөлінеді. Жапырақтарының ұшы үшкір, бүтін жиекті, эллипс немесе тәрізді. Ұзындығы 3 — 15 мм, ені 2 — 6 мм. Гүлдері дара жынысты, бір не екі үйлі. Гүл шоғырының 2 орам жапырағы бірігіп, сырты жалаңаш, ішін қалың түк басқан қоңырау тәрізді дене түзеді. Осы денеге байланысты бұл өсімдік берік сүттіген деп аталады. Гүл шоғырының ұшында бір аналығы жетіледі. Оның түйіні — үш ұялы. Аталық гүлдері қоңырау тәрізді, орам жапырақтарының қойнауында топталып жетіледі.
Берік сүттіген | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||
Euphorbia sclerocyathium & | ||||||||||||||
Sclerocyathium popovii |
Берік сүттіген тұқымынан көбейеді. Мамыр — тамыз айларында гүлдеп, шілде — қазанда жемістенеді. Жемісі — үш жаңғақша. Тұқымдары жұмыртқа тәрізді, ұзындығы 2 — 3 мм, ашық сұр түсті. Берік сүттіген өте сирек кездесетін, реликт өсімдік болғандықтан, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген. Берік сүттіген — мал жемейтін улы өсімдік. Гүлінен аралар бал жинайды.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Berik sүttigen lat Euphorbia sclerocyathium sүttigen tuysyna zhatatyn buta Үstirttin soltүstik batysynda Mangystau tүbegindegi men Sengir kumynda osedi Biiktigi 25 50 sm Sabagynyn tomengi boligi sүrektengen Butagyn syndyrganda sүt bolinedi Zhapyraktarynyn ushy үshkir bүtin zhiekti ellips nemese tәrizdi Ұzyndygy 3 15 mm eni 2 6 mm Gүlderi dara zhynysty bir ne eki үjli Gүl shogyrynyn 2 oram zhapyragy birigip syrty zhalanash ishin kalyn tүk baskan konyrau tәrizdi dene tүzedi Osy denege bajlanysty bul osimdik berik sүttigen dep atalady Gүl shogyrynyn ushynda bir analygy zhetiledi Onyn tүjini үsh uyaly Atalyk gүlderi konyrau tәrizdi oram zhapyraktarynyn kojnauynda toptalyp zhetiledi Berik sүttigenDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylarSaby Tukymdasy Tegi Tүri E sclerocyathiumEuphorbia sclerocyathium amp Sclerocyathium popovii Berik sүttigen tukymynan kobejedi Mamyr tamyz ajlarynda gүldep shilde kazanda zhemistenedi Zhemisi үsh zhangaksha Tukymdary zhumyrtka tәrizdi uzyndygy 2 3 mm ashyk sur tүsti Berik sүttigen ote sirek kezdesetin relikt osimdik bolgandyktan Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen Berik sүttigen mal zhemejtin uly osimdik Gүlinen aralar bal zhinajdy Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet