Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бейформал логика (ағылш. Informal logic) — формал логикадан тысқары жағдайдағы логика қағидалары мен логикалық ойлау қағидаларын қамтиды. Дегенмен, тақырыптағы "бейформал" сөзі себепті "бейформал логиканың" нақты анықтамасы таласты мәселе болып келеді. Ральф Х. Джонсон мен Дж.Энтони Блэр бейформал логиканы "логиканың бір саласы, оның міндеті анализдердің, түсіндірулердің, бағалаулардың, сынаулардың және аргумент құрудың формалды емес стандарттарын, критерийлерін, процедураларын жасау" деп анықтайды. Бұл анықтама бұл кісілердің практикасының астарлы мағынасын және өздерінің бейресми логика мәтіндерінде өзгелер немен айналысқанын көрсетеді.
Бейформал логика (бейформалды) сандырақтармен (fallacies), сыни ойлаумен, ойлау өнері қозғалысымен және (argumentation theory) деп аталатын пәнаралық ізденістермен байланысты. Франс Х. ван Эмерен "бейформал логика" жіктеуі "формал логикаға қарағанда дәлелдеу практикасына жақын болып табылатын қарапайым тілдік зерделеудің (reasoning) нормативтік тәсілдері жиынтығын" білдіреді деп жазады.
Тарихы
Бейформал логика маңызды логика саласы болып, осы атаумен шамамен 70-ші жылдардың соңында философияның кіші-саласы (sub-field) ретінде пайда болған. Бұл салаға атау беруден бұрын символдастыру әдісі (symbolic approach) бойынша логиканы зерттеуден бас тартқан көптеген оқулықтар пайда болды, олар педагогикалық қажеттілік тұрғысынан жалпы жұртшылық үшін Символды логика үйлесімсіз және пайдасыз деп есептеді; бұған Ховард Каханенің (Howard Kahane) логикасы және осы замандық риторикасын мысал етуге болады, оқулық "Күнделік өмірдегі зерденің қолданысы" тақырыбында алғаш 1971 жылы жарық көрген болатын. Каханенің қайтыс болуына байланысты (2002ж) Кахане оқулығы "бейформал логика мәтініне" жатады деп сипатталып, ол "студенттерге медия (БАҚ) мен саяси дискурста жиі кездесетін жаңылтпаш риторикаларға төтеп беруге мүмкіндік береді. Ол сандырақтарды талқылауға құрылған, әрі күнделікті өмір мәселелерін шешудің практикалық қолданбасы деп есептеледі. ... мәтінді оқыған мыңдаған студентер аргументтерді талдау және алдамшы риторикалардың алдауынан аулақ болуы қабілетін қалыптастыруға көмектескені үшін Ховардқа рақмет айтады. Ол дискурс идеалын нақты қолдануға тырысып, тек мойындатуды емес, ақиқатты көздеді. (Хаусман және басқалар 2002 ж.)" Бұл тәсілді қолданған басқа оқулықтарға Майкл Скрайвеннің "Зерделеу" (Reasoning, Edgepress, 1976) шығармасы және Ральф Джонсон мен Дж. Энтони Блэрдің 1977 жылы жарық көрген "Логикалық өздік қорғаныс" (Logical Self-Defense) кітаптары болды. Осы дәстүрдің алдыңғы ізашарына жататын шығармалар: Монро Бердслидің "Практикалық логика" (Practical Logic) туындысы (1950), сондай-ақ Стивен Тулминнің "Аругменттер қолданысы" (The Uses of Argument) (1958).
Бұл сала қазіргі атауы бойынша 1978 жылы өткізілген "Бірінші Халықаралық Бейформалды Логика Симпозиумы" арқылы таныла бастады. Алғашында студенттердің логикалық оқулықтарына жаңа педагогикалық көзқарастар түрткі болғанымен, бұл саланың аясы (scope) негізі 13 проблема мен мәселеден тұратын тізім арқылы анықталады, тізімді Блэр мен Джонсон аталған симпозиумдағы түйінсөз баяндамасына қосымша ретінде енгізген болатын:
- логикалық сын теориясы (the theory of logical criticism)
- аргумент теориясы (the theory of argument)
- сандырақ теориясы (the theory of fallacy)
- сандырақ зерттеуі және сыни ойлау зерттеуі (the fallacy approach vs. the critical thinking approach)
- индуктивті / дедуктивті дихотомияның өнімділігі (the viability of the inductive/deductive dichotomy)
- дәлелдеу этикасы және логикалық сын этикасы (the ethics of argumentation and logical criticism)
- болжамдар мен алғышарт жетіспеуі проблемасы (the problem of assumptions and missing premises)
- контекст проблемасы (the problem of context)
- аргументтерді контекстен алу әдістері (methods of extracting arguments from context)
- аргументтерді әйгілеу әдістері (methods of displaying arguments)
- педагогика проблемалары (the problem of pedagogy)
- бейформал логиканың табиғаты, түрлері және қолдану аясы (the nature, division and scope of informal logic)
- бейформал логика мен өзге ізденістердің байланысы (the relationship of informal logic to other inquiries)
Дереккөздер
- Джонсонның 1999 жылғы анықтама туралы зерттеулеріне қараңыз.
- Johnson, Ralph H., and Blair, J. Anthony (1987), "The Current State of Informal Logic", Informal Logic, 9(2–3), 147–151. Johnson & Blair added "... in everyday discourse" but in (2000), modified their definition, and broadened the focus now to include the sorts of argument that occurs not just in everyday discourse but also disciplined inquiry—what Weinstein (1990) calls "stylized discourse."
- Resnick, 1989
- Frans H. van Eemeren (2009). "The Study of Argumentation". In Andrea A. Lunsford; Kirt H. Wilson; Rosa A. Eberly (eds.). The SAGE handbook of rhetorical studies. SAGE. p. 117. ISBN 978-1-4129-0950-1.
- David Hitchcock, Informal logic 25 years later in Informal Logic at 25: Proceedings of the Windsor Conference (OSSA 2003)
- Hausman, Alan; Landesman, Charles; Seamon, Roger (2002). "Howard Kahane, 1928-2001". Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association 75 (5): 191–193. 3218569.
- Fisher (2004) p. vii
- J. Anthony Blair and Ralph H. Johnson (eds.), Informal Logic: The First International Symposium, 3-28. Pt. Reyes, CA: Edgepress
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bejformal logika agylsh Informal logic formal logikadan tyskary zhagdajdagy logika kagidalary men logikalyk ojlau kagidalaryn kamtidy Degenmen takyryptagy bejformal sozi sebepti bejformal logikanyn nakty anyktamasy talasty mәsele bolyp keledi Ralf H Dzhonson men Dzh Entoni Bler bejformal logikany logikanyn bir salasy onyn mindeti analizderdin tүsindirulerdin bagalaulardyn synaulardyn zhәne argument kurudyn formaldy emes standarttaryn kriterijlerin proceduralaryn zhasau dep anyktajdy Bul anyktama bul kisilerdin praktikasynyn astarly magynasyn zhәne ozderinin bejresmi logika mәtinderinde ozgeler nemen ajnalyskanyn korsetedi Logikada koldanylatyn argument tehnologiyasy Kok korapshada soldan onga karaj 1 shi katar Argument 2 shi katar deduktivti induktivti 3 shi katar onimdi onimsiz kүshti әlsiz 4 shi katar Senimdi Senimsiz Senimsiz Uәzhdi Uәzhsiz Uәzhsiz Bejformal logika bejformaldy sandyraktarmen fallacies syni ojlaumen ojlau oneri kozgalysymen zhәne argumentation theory dep atalatyn pәnaralyk izdenistermen bajlanysty Frans H van Emeren bejformal logika zhikteui formal logikaga karaganda dәleldeu praktikasyna zhakyn bolyp tabylatyn karapajym tildik zerdeleudin reasoning normativtik tәsilderi zhiyntygyn bildiredi dep zhazady TarihyBejformal logika manyzdy logika salasy bolyp osy ataumen shamamen 70 shi zhyldardyn sonynda filosofiyanyn kishi salasy sub field retinde pajda bolgan Bul salaga atau beruden buryn simvoldastyru әdisi symbolic approach bojynsha logikany zertteuden bas tartkan koptegen okulyktar pajda boldy olar pedagogikalyk kazhettilik turgysynan zhalpy zhurtshylyk үshin Simvoldy logika үjlesimsiz zhәne pajdasyz dep eseptedi bugan Hovard Kahanenin Howard Kahane logikasy zhәne osy zamandyk ritorikasyn mysal etuge bolady okulyk Kүndelik omirdegi zerdenin koldanysy takyrybynda algash 1971 zhyly zharyk korgen bolatyn Kahanenin kajtys boluyna bajlanysty 2002zh Kahane okulygy bejformal logika mәtinine zhatady dep sipattalyp ol studentterge mediya BAҚ men sayasi diskursta zhii kezdesetin zhanyltpash ritorikalarga totep beruge mүmkindik beredi Ol sandyraktardy talkylauga kurylgan әri kүndelikti omir mәselelerin sheshudin praktikalyk koldanbasy dep esepteledi mәtindi okygan myndagan studenter argumentterdi taldau zhәne aldamshy ritorikalardyn aldauynan aulak boluy kabiletin kalyptastyruga komekteskeni үshin Hovardka rakmet ajtady Ol diskurs idealyn nakty koldanuga tyrysyp tek mojyndatudy emes akikatty kozdedi Hausman zhәne baskalar 2002 zh Bul tәsildi koldangan baska okulyktarga Majkl Skrajvennin Zerdeleu Reasoning Edgepress 1976 shygarmasy zhәne Ralf Dzhonson men Dzh Entoni Blerdin 1977 zhyly zharyk korgen Logikalyk ozdik korganys Logical Self Defense kitaptary boldy Osy dәstүrdin aldyngy izasharyna zhatatyn shygarmalar Monro Berdslidin Praktikalyk logika Practical Logic tuyndysy 1950 sondaj ak Stiven Tulminnin Arugmentter koldanysy The Uses of Argument 1958 Bul sala kazirgi atauy bojynsha 1978 zhyly otkizilgen Birinshi Halykaralyk Bejformaldy Logika Simpoziumy arkyly tanyla bastady Algashynda studentterdin logikalyk okulyktaryna zhana pedagogikalyk kozkarastar tүrtki bolganymen bul salanyn ayasy scope negizi 13 problema men mәseleden turatyn tizim arkyly anyktalady tizimdi Bler men Dzhonson atalgan simpoziumdagy tүjinsoz bayandamasyna kosymsha retinde engizgen bolatyn logikalyk syn teoriyasy the theory of logical criticism argument teoriyasy the theory of argument sandyrak teoriyasy the theory of fallacy sandyrak zertteui zhәne syni ojlau zertteui the fallacy approach vs the critical thinking approach induktivti deduktivti dihotomiyanyn onimdiligi the viability of the inductive deductive dichotomy dәleldeu etikasy zhәne logikalyk syn etikasy the ethics of argumentation and logical criticism bolzhamdar men algyshart zhetispeui problemasy the problem of assumptions and missing premises kontekst problemasy the problem of context argumentterdi konteksten alu әdisteri methods of extracting arguments from context argumentterdi әjgileu әdisteri methods of displaying arguments pedagogika problemalary the problem of pedagogy bejformal logikanyn tabigaty tүrleri zhәne koldanu ayasy the nature division and scope of informal logic bejformal logika men ozge izdenisterdin bajlanysy the relationship of informal logic to other inquiries DerekkozderDzhonsonnyn 1999 zhylgy anyktama turaly zertteulerine karanyz Johnson Ralph H and Blair J Anthony 1987 The Current State of Informal Logic Informal Logic 9 2 3 147 151 Johnson amp Blair added in everyday discourse but in 2000 modified their definition and broadened the focus now to include the sorts of argument that occurs not just in everyday discourse but also disciplined inquiry what Weinstein 1990 calls stylized discourse Resnick 1989 Frans H van Eemeren 2009 The Study of Argumentation In Andrea A Lunsford Kirt H Wilson Rosa A Eberly eds The SAGE handbook of rhetorical studies SAGE p 117 ISBN 978 1 4129 0950 1 David Hitchcock Informal logic 25 years later in Informal Logic at 25 Proceedings of the Windsor Conference OSSA 2003 Hausman Alan Landesman Charles Seamon Roger 2002 Howard Kahane 1928 2001 Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association 75 5 191 193 3218569 Fisher 2004 p vii J Anthony Blair and Ralph H Johnson eds Informal Logic The First International Symposium 3 28 Pt Reyes CA Edgepress