Бақанас – Балқаш алабындағы өзен.
Бақанас өзені | |
---|---|
Сипаттамасы | |
Ұзындығы | 240 км |
Су алабының ауданы | 25 мың км² |
Су алабы | Балқаш алабы |
Бастауы | Шыңғыстау |
• Координаттары | 48°34′57″ с. е. 79°13′36″ ш. б. / 48.58250° с. е. 79.22667° ш. б. (G) (O) (Я) |
Сағасы | Аягөз өзеніне жетпей тартылып қалады. |
• Координаттары | 47°03′52″ с. е. 79°14′13″ ш. б. / 47.06444° с. е. 79.23694° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°03′52″ с. е. 79°14′13″ ш. б. / 47.06444° с. е. 79.23694° ш. б. (G) (O) (Я) |
Орналасуы | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | Абай облысы Абай, Аягөз аудандары |
Географиялық орны
Абай облысы Абай, Аягөз аудандары жерімен шөлейт белдем арқылы солтүстіктен оңтүстікке қарай ағып өтетін, Балқаш алабына жататын, Шыңғыстың мол сулы өзендерінің бірі. Ұзындығы 240 км, су жиналатын алабы 25 мың км2.
Бастауы
Шыңғыстау тауының оңтүстік беткейіндегі Ақбайтал асуынан бастау алып, Аягөз өзеніне жетпей бітеді.
Гидрологиясы
Дағанделі, Әлпейіс, Төлен, Қызылөзен, Жәнібек, Балқыбек, Көксала салалары бар. Ағысы көктемгі еріген қар суымен және жер асты суымен толығады. Шұбартау ауылы тұсындағы орташа жылдық су ағыны 3,27 м3/с. Судың тасуы наурыздың аяғы мен сәуірдің басында басталады да мамыр мен маусымда аяқталады. Өзен аңғары тоғайлы, шалғынды, мал жайылымына пайдаланылады.
Гидронимі
Бақанас гидронимін көптеген ғалымдар бақан және ас тұлғаларына бөледі де, бақан сияқты басы екіге айырылған өзен деп табады. Шындығында бұл атау монғолдың баға(н) «аз», «шағын», «шолақ» сөзі мен ус «су» түбірінің бірігуінен жасалған. Қазақстанның бірнеше жерінде кездесетін мұндай атау шыққан жері мен құятын жері алыс емес, қысқа өзендерге беріледі.
Бақанас өзені - «Абай жолы» роман-эпопеясында бірінші кітабының, "Шытырманда" бөлімінде Тобықтының ең үлкен өзені деп аталынған. Шыңғыс сыртындағы мол жайлауындың ең арғы шетінің бірі-Байқошқар болса, екіншісі осы - Бақанас. Бірақ Құнанбай ауылдары бұрын Байқошқарды қоныс етіп, Бақанас өзені Көкшеге тиісті болған.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;
- Шығыс Қазақстан топонимикасы кітабы
Сыртқы сілтемелер
- http://www.kazakhadebieti.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=2341&Itemid=23&limit=1&limitstart=14(қолжетпейтін сілтеме);
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Bakanas degen betti karanyz Bakanas Balkash alabyndagy ozen Bakanas ozeniSipattamasyҰzyndygy 240 kmSu alabynyn audany 25 myn km Su alaby Balkash alabyBastauy Shyngystau Koordinattary 48 34 57 s e 79 13 36 sh b 48 58250 s e 79 22667 sh b 48 58250 79 22667 G O Ya T Sagasy Ayagoz ozenine zhetpej tartylyp kalady Koordinattary 47 03 52 s e 79 14 13 sh b 47 06444 s e 79 23694 sh b 47 06444 79 23694 G O Ya Koordinattar 47 03 52 s e 79 14 13 sh b 47 06444 s e 79 23694 sh b 47 06444 79 23694 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Abaj oblysy Abaj Ayagoz audandaryGeografiyalyk ornyAbaj oblysy Abaj Ayagoz audandary zherimen sholejt beldem arkyly soltүstikten ontүstikke karaj agyp otetin Balkash alabyna zhatatyn Shyngystyn mol suly ozenderinin biri Ұzyndygy 240 km su zhinalatyn alaby 25 myn km2 BastauyShyngystau tauynyn ontүstik betkejindegi Akbajtal asuynan bastau alyp Ayagoz ozenine zhetpej bitedi GidrologiyasyDagandeli Әlpejis Tolen Қyzylozen Zhәnibek Balkybek Koksala salalary bar Agysy koktemgi erigen kar suymen zhәne zher asty suymen tolygady Shubartau auyly tusyndagy ortasha zhyldyk su agyny 3 27 m3 s Sudyn tasuy nauryzdyn ayagy men sәuirdin basynda bastalady da mamyr men mausymda ayaktalady Өzen angary togajly shalgyndy mal zhajylymyna pajdalanylady GidronimiBakanas gidronimin koptegen galymdar bakan zhәne as tulgalaryna boledi de bakan siyakty basy ekige ajyrylgan ozen dep tabady Shyndygynda bul atau mongoldyn baga n az shagyn sholak sozi men us su tүbirinin biriguinen zhasalgan Қazakstannyn birneshe zherinde kezdesetin mundaj atau shykkan zheri men kuyatyn zheri alys emes kyska ozenderge beriledi Bakanas ozeni Abaj zholy roman epopeyasynda birinshi kitabynyn Shytyrmanda boliminde Tobyktynyn en үlken ozeni dep atalyngan Shyngys syrtyndagy mol zhajlauyndyn en argy shetinin biri Bajkoshkar bolsa ekinshisi osy Bakanas Birak Қunanbaj auyldary buryn Bajkoshkardy konys etip Bakanas ozeni Kokshege tiisti bolgan Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 II tom Shygys Қazakstan toponimikasy kitabySyrtky siltemelerhttp www kazakhadebieti kz index php option com content amp task view amp id 2341 amp Itemid 23 amp limit 1 amp limitstart 14 kolzhetpejtin silteme