Ақтентек сері

Ақтентек сері Бәйтілесұлы - (1807-1903), ақын, композитор, ұста, сәулетші. Арғын тайпасы, Қаракесек руының Қояншытағай бұтағынан шыққан.

Құнанбай, Жанғатты, Шортанбай, Ағыбайлардың замандасы. Қараменденің Құрақ есімді бір әйелінен Ақмырза, Молдыбай, Ақжігіт, Бозжігіт туады. Молдыбайдан Бәйтілес, онан Ақтентек туған.

Ақтентек серінің үлкен әкесі Молдыбай аса діндар адам болған. Қайтыс боларында балаларына сүйегін Түркістанға апаруын тапсырады. Ол кісінің мүрдесі Қожа Ахмет Йасауидін іргесіне жерленген.

Ақтентек сері емші, шебер домбырашылығымен жастайынан аты шығып, ел аузына ілігеді. Ол өз даусына лайықты домбыраны өзі жасап, ағаштан түйін түйген шеберлігімен де жұртты таң қалдырады. Ақтентек серіні Біржан сал да аса құрмет татқан. Қоянды жәрмеңкесіне жиі келіп, Арқаны әнге бөлеген Біржан осы күнгі Шет ауданы жерін мекен еткен, он жеті мың жылқы біткен Адамбай-Тұрсынмен жақсы сыйластықта болған. Жолында отырған Ақтентек серінің аулын аттап кетпеген, әрі оны қатты құрметтеген. Біржан келгенде Ақтентек сері ауылда жоқ екен. Серінің қыздарының жарасымды қарсы алғанына Біржан аса риза болып, құрама домбырасын сәл-пәл күйлеп ән айтады, Біржанның салған әні сөзін сөл өзгерткен Ақтентек серінің өз әні болса керек. Бұл ән күні бүгінге дейін Біржанның «Ақтентегі» атанып жүр. Орта ғана дәулеті бар Ақтентек сері қартайған шағында да жасынан машықтанған қоленерін тастамайды. Ол кісінің басшылығымен осы маңның сан жақсысына сәулетті мазарлар тұрғызады. Соның бірі Қояншы Қәдір батырдың Сырлытам бойындағы мазары күні бүгінге дейін өзінің сәнін жоғалтпаған. Сол сияқты қамшыдай өрілген Есбай мазарын садуға да басшылық еткен. Ақтентек сері бойынан қуаты кеткенше шешен домбыра жасауын тастамаған.

Дереккөздер

1. Қояншы-Дәулет-Таңай, Болашақ-Баспа, 2008, 293 бет. Н. О. Дулатбеков(төраға), Н.Т. Жұмәділова, Б. Доскеев, Қ. Медиев, С. Тұңғышбеков, Г.Ш. Рымжанова және т.б. ISBN 9965-534-40-3
2. Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5