Ахметжан Смағұлұлы Есімов 15 желтоқсан 1950 жыл Қаскелең ауданы Алматы облысы Астана ЭКСПО 2017 ҰК басқармасының төрағас

Ахметжан Смағұлұлы Есімов (15 желтоқсан 1950 жыл Қаскелең ауданы, Алматы облысы) — "Астана ЭКСПО-2017" ҰК басқармасының төрағасы, экономика ғылымдарының докторы.

Ахметжан Смағұлұлы Есімов

Лауазымы

ЭКСПО-2017 Ұлттық компаниясы

9 тамыз 2015 жыл

Президент

Нұрсұлтан Назарбаев

Ту	Алматы қаласының әкімі

4 сәуір 2008 жылы

Ту

19 қаңтар 2006 жыл — 4 сәуір 2008 жыл

Ізашары

Асқар Мырзахметов

Ізбасары

Ақылбек Күрішбаев

Ту

мамыр 2001 жыл — 14 мамыр 2004 жыл

Ізашары

Сауат Мыңбаев

Ізбасары

Серік Үмбетов

Алматы облысының әкімі

қыркүйек 1991 жыл — желтоқсан 1994 жыл

Ізбасары

Өмірбаяны

Мамандығы

дипломат

Дүниеге келуі

15 желтоқсан 1950 (73 жас)
Интернационал ауылы, Қаскелең ауданы, Алматы облысы,

Қазақ КСР (қазіргі Қазақстан), КСРО

Өмірбаяны

Шапырашты руынан шыққан.

«Ауыл шаруашылығы өндірісінің процесстер механизациясы» мамандығы бойынша 1974 жылы Қазақ ауылшаруашылық институтының механикалық факультетін бітірген.

«Әлеуметтік-саяси қатынастар теориясы» мамандығы бойынша 1991 жылы Ресей қоғамдық ғылымдар академиясының әлеуметтік-саяси факультетін бітірген.

1968 жылдың қыркүйегінен - Алматы облысы Қаскелең ауданының «Достық» кеңшарының спорт жөніндегі әдіскері.

1969 жылдан - Қазақ ауыл шаруашылығы институтының студенті.

1974 жылдың қыркүйегінен - Алматы облысы Қаскелең ауданының «Ленин» кеңшарының инженер-механигі.

1977 жылдың желтоқсанынан - Қазақ картоп және көкөніс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының жұмысшылар комитетінің төрағасы (Алматы облысы Қаскелең ауданының «1 май» ауылы).

1979 жылдың қаңтарынан - Қазақстан Компартиясы Қаскелең аудандық комитетінің ұйымдастыру бөлімінің нұсқаушысы.

1979 жылдың тамызынан - «Ленин» кеңшарының партком хатшысы.

1982 жылдың наурызынан - Қазақстан Компартиясы Алматы облыстық комитетінің ауыл шаруашылығы бөлімінің нұсқаушысы.

1983 жылдың мамырынан - «Ленин» кеңшарының директоры.

1985 жылдың тамызынан Алматы облысы Қаскелең аудандық атқару комитетінің төрағасы.

1986 жылдың шілдесінен - Алматы облысы Қазақстан Компартиясы Шелек аудандық комитетінің бірінші хатшысы.

1988 жылдың қаңтарынан - Алматы облыстық атқару комитеті төрағасының бірінші орынбасары-облыстық агроөнеркәсіп комитетінің төрағасы.

1988 жылдың желтоқсанынан - Қазақстан Компартиясы Алматы облыстық комитетінің хатшысы.

1990 жылдан - ҚазКСР Мемагроөнеркәсіп төрағасының бірінші орынбасары.

1992 жылдан - Алматы облыстық әкімшілігінің басшысы.

1994 жылдан - ҚР Премьер-министрінің орынбасары.

1996 жылдан - ҚР мемлекеттік хатшысы.

1996 жылдан - ҚР Премьер-министрінің бірінші орынбасары - Мемлекеттік қаржы салымдар комитетінің төрағасы.

1998 жылдан - ҚР Президент Әкімшілігінің жетекшісі. 1998 жылдан - ҚР Бенилюкс мемлекеттеріндегі Төтенше және Өкілетті Елшісі.

2001 жылдан - ҚР ауыл шаруашылығы министрі.

2002 жылдан - ҚР Премьер-министрінің орынбасары - ауыл шаруашылығы министрі.

2004 жылдан - ҚР Премьер-министрінің орынбасары.

2006 жылдың қаңтар айынан - ҚР ауыл шаруашылығы министрі.

2008 жылдан бері - Алматы қаласының әкімі.

2015 жылдың 9 тамызынан "Астана ЭКСПО-2017" ҰК басқармасының төрағасы.

2017 жылғы 23 желтоқсанда "Самұрық-Қазына " АҚ Басқарма төрағасы болып тағайындалды.

2021 жылғы 21 сәуірде Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті — Елбасының көмекшісі болып тағайындалды.

Ауылшаруашылық министрі лауазымындағы қызметі

А. Есімовтің ауылшаруашылық министрі қызметі барысында Қазақстан ұнның экспорты бойынша әлемде бірінші орынға шықты.

Алматы әкімі мәртебесіндегі қызметі

А. Есімов әкім ретіндегі қызметін алданған құрылыс үлескерлерінің түйткілін шешуден бастады. Сол кезде қалада құрылысы тоқтатылған 125 тұрғын үй кешені болатын.

2011 жылы Алматыда 7 Қысқы Азия ойындары табысты өтіп, оны өткізу үшін қалада спорт инфрақұрылымы құрылды. Дәл сол жылы алматылық метрополитен ашылды. Сонымен қатар, 5 жылға жетпейтін уақыт аралығында қалада энергетика мәселесін шешуге септігін тигізген 20 қосалқы станция салынған.

2011 жылы муниципалды қоғамдық көліктің құрылуына бастамашылық етіп, нарықтан жеке тасымалдаушыларды біртіндеп ығыстырды.

Экономиканың келешегі зор бағыты болып саналатын Алматы өңіріндегі тау-шаңғы туризмін дамыту бойынша идеологтарының бірі. 2008 жылы қалаға қосылған проблемалық ауылдардың орнында Алатау ауданы құрылды.

Қаладағы өмір деңгейінің жоғарылығын желеу етіп Үкімет алдында алматылық дәрігерлер мен мұғалімдердің жалақысын бөлек көбейту мәселесін бірнеше рет көтерген.

2013 жылдың 6 қазанында Ахметжан Есімов және Олимпиада чемпионы Александр Винокуровтың бастамасымен Алматы әкімдігі Қазақстан тарихында алғаш рет UCI аясында 1,2 санатты «Алматы туры» кәсіби велошеруін ұйымдастырылып, сәтті өткізілген болатын. Велошеру трансляциясы Eurosport телеарнасынан өткізілген.

2014 жылы Есімовтың жетекшілігімен Алматының өңірлік жалпы өнімнің көлемі тарихта алғаш рет 8 трлн теңгеден асты.

Сол жылы қаланың мыңдаған жасампаз және дарынды ұстазы 300 000 теңге көлеміндегі бірреттік ақшалай сыйақыға ие болды.

Алматы қ. Мәслихатының XXIX кезектен тыс сессиясында сегізінші Наурызбай ауданы пайда болып, қала ауданы ұлғайған. 2014 жылдың соңында Наурызбай ауданындағы халықтың саны 180 мың адамнан асты.

Ахметжан Есімовтың «Астана ЭКСПО - 2017» Ұлттық компаниясы» Акционерлік қоғамының Басқарма Төрағасы лауазымындағы қызметі

2015 жылғы 9-тамызда Мемлекет басшысының жарлығымен Ахметжан Есімов «Астана ЭКСПО - 2017» Ұлттық компаниясы» Акционерлік қоғамының Басқарма Төрағасы болып тағайындалды. Дәл осы күні ҚР Президентінің Қаулысы бойынша А.С.Есімов Алматы қаласының әкімі қызметінен босатылды (ол бұл қызметте 2008 жылдан бері істеп келген). Ахметжан Есімовке дейін, Астана қаласының әкімі Әділбек Жақсыбеков «Астана ЭКСПО - 2017» Ұлттық Компаниясы» Акционерлік қоғамының Басқарма Төрағасы болған. Ә.Жақсыбеков бұл қызметке Талған Ермегияев тұтқынға алынған соң, Елбасының бұйрығымен 2015 жылғы 11 маусымда тағайындалған болатын. Ахметжан Есімовтың Басқарма Төрағасы болып тағайындалған соң, бірден EXPO-қалашығының құрылысына жоспарланған шығын көлемін 78 миллиард теңгеге қысқартты. Сондай-ақ, компанияның топ-менеджментін екі есе қысқартты. Кейін Ахметжан Есімов отандық мердігерлерді тарту мақсатында өңірлерді аралап, жергілікті бизнес өкілдерімен кездесулер өткізген. Нәтижесінде ЭКСПО-2017 Халықаралық көрмесі нысандарының құрылысына атсалысқан қазақстандық компаниялардың үлесі 90% құрды.

Көрме нысандары құрылысының құны бюджет есебінен 302 млрд теңгеге азайды. 2017 жылғы 21 сәуірде Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев көрменің дайындық деңгейіне баға берді. «Көрменің лайықты деңгейде ұйымдастырылуы әлемдік қауымдастыққа тәуелсіз Қазақстанның тағы бір жетістігін көрсетеді», - деп атап өтті Н.Назарбаев. 2017 жылғы 23-ақпанда Халықаралық көрмелер бюросының Бас хатшысы Висенте Лоссерталес «Астана ЭКСПО-2017» көрмесінің нысандарын тексеріп шыққанан кейін «ЭКСПО-2017 соңғы 25 жыл ішіндегі ең үздік көрме болады», - деп мәлімдеді.

Үш ай ішінде, яғни 10-маусым мен 9-қыркүйек аралығында ЭКСПО-2017 Халықаралық мамандандырылған көрмесіне 4 000 000 жуық адам келген. ЭКСПО-2017 кезінде 28 мемлекет басшысы, 13 парламент спикері мен Бас хатшы, 10 премьер-министр, 26 премьер-министрдің орынбасары, 70 министр мен 48 министр орынбасарларының қатысуымен 220 ресми іс-шара ұйымдастырылды. Энергетика, құрылыс, инвестиция салаларында Қазақстанның іскер және ғылыми-білім беру саласының өкілдері мен қатысушы елдер арасында 39 келісім жасалған. ЭКСПО-2017 көрмесінде 193 «жасыл» технология таныстырылып, оның дені Қазақстанда сәтті енгізіліп жатыр.

«Астана ЭКСПО-2017» ҰК» АҚ бюджетін оңтайландыру арқасында 364 миллиард теңге үнемделді, бұл көрсеткіш жобаның бастапқы құнынан 44,6% аз. Көрме Қазақстанның экономикасына едәуір мультипликативтік әсерін тигізді. 1400 астам шағын және орта бизнес кәсіпорны жалпы сомасы 640 миллиард теңге көлемінде тауар мен қызметке тапсырыс алған. 50 мыңнан астам жұмыс орны ашылды. Туроператорлардың қызметіне деген сұраныс екі есеге артты. Астанадағы кәсіпкерлік субъектілерінің саны 10% көбейді. Елорданың бюджетіне қызмет көрсету саласынан түскен салық көлемі 1,2 есеге өсті. EXPO 2017 жабылу салтанатында Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстанның астанасы жаһандық назарға ілігіп, бүкіл әлемнің көңілін өзіне аударды. National Geographic журналының шешімімен, Астана «Болашақ қаласы» аталымын жеңіп алды. Сонымен қатар New York Times газетінің мәліметінше, Қазақстан саяхаттап баруға лайықты елдер тізіміне енген. Жалпы EXPO аясында 6000 астам алуан түрлі шаралар өткізілді. Біздің еліміз еуразиялық өңірдің қарқынды дамып отырған мемлекеті ретінде өз имиджін нығайта түсті. EXPO феномені ғылым, бизнес және қоғамның нәтижелі және өнімді өзара әрекеттесуге септігін тигізді», - деп мәлімдеді. ЭКСПО-2017 шетелдік меймандар тарапынан жоғары бағаға ие болды. EXPO-2017 мұрасының нысандары туристік орын ретінде қызмет етуді жалғастырып келеді.

Ахметжан Есімовтің «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ Басқарма төрағасы лауазымындағы қызметі

23 желтоқсан 2017 жылы ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасымен Ахметжан Есімов «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ басқарма төрағасы болып тағайындалды. 2018 жылдың 11 қаңтарында Қор Басқармасының шешімімен «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ жаңа құралымы бекітілді. Жаңа құрылымға сәйкес басқарушы директорлар саны 10-нан 5-ке дейін, департаменттер мен құрылымдық бөлімшелер саны 37-ден 27-ге дейін қысқарып, басқарма төрағасының орынбасарының бір қызметі енгізілді. 2018 жылдың 19 сәуірінде «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ басқару жөніндегі кеңестің отырысы өтті. Басқосу барысында «Самұрық-Қазына» акционерлік қоғамының жаңарған даму стратегиясы мен Қорды трансформациялау бағдарламасын қабылдау мәселелері талқыланды. Жиын соңында Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаев «Самұрық-Қазына» АҚ –ның 2018-2028 жылдарға арналған жаңарған даму статегиясын жіне Қорды трнасформациялау бағдарламасын мақұлдады. 2018 жылдың сәуірінде Ахметжан Есімов «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының жаңа кадрлық саясатын таныстырды. А.Есімов басқарушы лауазымына тағайындаудың сабақтастық қағидаттары қабылданатынын айтты. Нәтижесінде, компания қызметкерлері арасынан білікті кадрлық резерві қалыптасады. Басқарма Төрағасы шетелдік мамандарды жұмылдыру мәселесіне де тоқталды. «Самұрық-Қазына» шетелден келген азаматтардың қызметінен толықтай бас тартпайды, дегенмен олардың орнын басатын мамандарды дайындау - басты назарда: басымдылық жергілікті азаматтарға беріледі. Ахметжан Есімовтің тапсырмасы бойынша 2018 жылдың ақпанында Қор бәсекелестік ортаны кеңейту, тауарлар мен қызметтердің сапасын жақсарту, шығындарды азайту мақсатында сатып алу тетіктеріне бірқатар өзгерістер енгізді. Сатып алу холдингішілік кооперация арқылы жүзеге асырыл,ан тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің тізімі 4500-ден 424-ке дейін қысқарды. А.Есімовтің кезінде Қор елдегі бірінші нөмірлі салық төлеушіге айналды. Осы жылдың 9 айында «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ »АҚ компаниялары тобының салық төлемдері 813 млрд теңгені құрады, бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 102 млрд теңгеге артық. А.Есімовтің басшылығымен «Сарыарқа» газ құбыры мерзімінде аяқталды (газ құбырына сілтеме). Қазақстанның Тұңғыш Президентінің бес әлеуметтік бастамасы аясында салынған газ құбыры Орталық Қазақстан мен мемлекетіміздің астанасын елдің бірыңғай газ тасымалдау желісімен байланыстырды. А.Есімовтің басқаруымен «Қазатомөнеркәсіп» АҚ өз акцияларын халықаралық қор биржасында сәтті орналастырған алғашқы ұлттық компания болды. Ұлттық компания 451 миллион доллар тұратын 15% акциясын Лондон қор биржасында сәтті орналастырды. Сұраныс ұсыныстан 1,7 есе асып түсті. 2019 жылдың 1 мамырында Қазақстандағы алғашқы лоукостер Fly Arystan авиакомпаниясы іске қосылды. 2019 жылда Арыс қаласында Арыс қаласында қор қалпына келтіретін 68 әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының 63 нысаны пайдалануға берілді. Қайта қалпына келтірілген қалған 5 нысан қыркүйек және қазан айларында тапсырылады. Олардың қатарында жедел медициналық көмек және стоматология бөлімшелері, вокзал, балалар жасөспірімдер спорт мектебі мен балабақша бар. Қор 16 мектеп, 36 балабақша, 8 Денсаулық сақтау нысаны, 4 спорт нысанасын, колледж, Теміржол вокзалы, Даңқ аллеясы және орталық алаңды қираған әлеуметтік нысандарды жөндеуден өткізді. 2020 жылы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ тұрақты даму саласындағы бастамаларды іске асыруға арналған БҰҰ бойынша үздік 30 қордың қатарына енді.

Марапаттары

«Құрмет белгісі» (1982)
«Парасат» (2002)
«Отан» (2007) ордендерімен марапатталған.
«Қазақстанның Еңбек Ері» (2017)

Қосымша мәліметтер

Әскери атағы - полковник.
Хоббиі - спорт, әдебиет, шетел тілдері, музыка.
Сүйіп оқитын әдебиеті - шығыс философиялық әдебиеті, классика.
Үйленген. 2 қызы бар.
Экономика ғылымдарының докторы (1999).
«Жаңа жағдайлардағы Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешені» (1991), «Республикалық АӨК даму келешегі және оның болжануы» (1991) кітаптарының авторы.
Қазақ, орыс және ағылшын тілдерін біледі.

Дереккөздер

Құрастырушы авторы А.Байғазыұлы Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Сары Үйсін. Шапырашты — Алматы: Издательство Өнер, 2000. — ? б. — ISBN 5-89840-441-4.
http://kvedomosti.ru/news/47109.html Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.
http://www.inform.kz/kaz/article/2181241 Мұрағатталған 24 қыркүйектің 2015 жылы.
http://www.almaty.kz/page.php?page_id=693&lang=1&news_id=9406 Мұрағатталған 9 қаңтардың 2015 жылы.
Президент Н. Назарбаевтың қолдауымен үлескерлердің барлығы дерлік үйлі болды.
http://www.akorda.kz/ru/national_projects/aziada-2011_1338973100 Мұрағатталған 22 желтоқсанның 2017 жылы.
http://www.almaty.kz/page.php?page_id=9&lang=1&news_id=11321 Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.
http://www.inform.kz/rus/article/2367325 Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы.
https://informburo.kz/novosti/esimov-hochet-otdat-gornolyzhnyy-turizm-almaty-shveytsarskim-investoram-5055.html
https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/esimov-poruchil-uvelichit-zarabotnuyu-platu-medrabotnikam-177848/
https://www.caravan.kz/news/akim-almaty-prosit-vdvoe-povysit-zarplatu-uchitelyam-shkol-goroda-278381/
http://www.zakon.kz/4543123-vpervye-na-territorii-sng-sostoitsja.html Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.
http://www.inform.kz/rus/article/2595169 Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.
http://www.kazpravda.kz/news/view/vrp-almati-vpervie-v-istorii-previsil-8-trln-tenge--esimov
https://www.zakon.kz/4685604-po-rezultatam-ent-almaty-lidiruet.html Мұрағатталған 19 мамырдың 2017 жылы.
https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/nauryizbayskiy-rayon-poyavilsya-v-almatyi-258018/
http://www.kazpravda.kz/news/politika/ahmetzhan-esimov-vozglavil-natskompaniu-astana-ekspo-2017/
http://www.kazpravda.kz/news/politika/akim-astani-sovmeshchaet-dolzhnost-glavi-nk-astana-ekspo-2017-na-bezvozmednoi-os/
http://kaztrk.kz/ru/news/articles/termegiyaev-prigovoren-k-14-godam-tyurmy-s-konfiskaciei-imushestva-350(қолжетпейтін сілтеме)
https://bnews.kz/ru/news/spetsproekti/nacionalnyi_proekt_expo_2017/ekspo2017_dolya_kazsoderzhaniya_v_otechestvennih_stroikompaniyah_sostavlyaet_90 Мұрағатталған 8 шілденің 2018 жылы.
http://24.kz/ru/news/social/item/159483-ekspo-2017-i-npp-atameken-pom(қолжетпейтін сілтеме)
https://www.zakon.kz/4855124-glava-gosudarstva-ocenil-gotovnost.html
https://www.zakon.kz/4845745-lossertales-mezhdunarodnaja-vystavka.html
https://expo2017astana.com/ru/page_id=2025&news_id=1812 Мұрағатталған 1 желтоқсанның 2017 жылы.
http://24.kz/ru/news/top-news/item/195775-prezident-rk-prinyal-uchastie-v-tseremonii-zakrytiya-expo-2017 Мұрағатталған 16 желтоқсанның 2017 жылы.
https://ru.sputniknews.kz/society/20171110/3731656/dobro-pozhalovat-vnov-ehkspo-zhdet-gostej.html
https://www.lenta.inform.kz/kz/ahmetzhan-esimov-samuryk-kazyna-korynyn-baskarma-toragasy-bolyp-tagayyndaldy_a3103600(қолжетпейтін сілтеме)
[1]
[2]
https://egemen.kz/article/168075-samuryq-qazynanynh-basqarushy-denhgeydegi-qyzmetkerleri-qysqarady
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
Мемлекеттік марапатпен иеленді Мұрағатталған 27 шілденің 2010 жылы.
О награждении государственными наградами Республики Казахстан. Akorda.kz. Тексерілді, 15 желтоқсан 2017.
Қазақстан Республикасында кімнің кім екені . Екі томдық анықтамалық. Алматы, 2011 жыл. ISBN 978-601-278-473-2

[1] Құрастырушы авторы А.Байғазыұлы Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Сары Үйсін. Шапырашты — Алматы: Издательство Өнер, 2000. — ? б. — ISBN 5-89840-441-4.

[2] ttp://kvedomosti.ru/news/47109.html Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.

[3] ttp://www.inform.kz/kaz/article/2181241 Мұрағатталған 24 қыркүйектің 2015 жылы.

[4] ttp://www.almaty.kz/page.php?page_id=693&lang=1&news_id=9406 Мұрағатталған 9 қаңтардың 2015 жылы.

[5] Президент Н. Назарбаевтың қолдауымен үлескерлердің барлығы дерлік үйлі болды.

[6] ttp://www.akorda.kz/ru/national_projects/aziada-2011_1338973100 Мұрағатталған 22 желтоқсанның 2017 жылы.

[7] ttp://www.almaty.kz/page.php?page_id=9&lang=1&news_id=11321 Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.

[8] ttp://www.inform.kz/rus/article/2367325 Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы.

[9] ttps://informburo.kz/novosti/esimov-hochet-otdat-gornolyzhnyy-turizm-almaty-shveytsarskim-investoram-5055.html

[10] ttps://tengrinews.kz/kazakhstan_news/esimov-poruchil-uvelichit-zarabotnuyu-platu-medrabotnikam-177848/

[11] ttps://www.caravan.kz/news/akim-almaty-prosit-vdvoe-povysit-zarplatu-uchitelyam-shkol-goroda-278381/

[12] ttp://www.zakon.kz/4543123-vpervye-na-territorii-sng-sostoitsja.html Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.

[13] ttp://www.inform.kz/rus/article/2595169 Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2017 жылы.

[14] ttp://www.kazpravda.kz/news/view/vrp-almati-vpervie-v-istorii-previsil-8-trln-tenge--esimov

[15] ttps://www.zakon.kz/4685604-po-rezultatam-ent-almaty-lidiruet.html Мұрағатталған 19 мамырдың 2017 жылы.

[16] ttps://tengrinews.kz/kazakhstan_news/nauryizbayskiy-rayon-poyavilsya-v-almatyi-258018/

[17] ttp://www.kazpravda.kz/news/politika/ahmetzhan-esimov-vozglavil-natskompaniu-astana-ekspo-2017/

[18] ttp://www.kazpravda.kz/news/politika/akim-astani-sovmeshchaet-dolzhnost-glavi-nk-astana-ekspo-2017-na-bezvozmednoi-os/

[19] ttp://kaztrk.kz/ru/news/articles/termegiyaev-prigovoren-k-14-godam-tyurmy-s-konfiskaciei-imushestva-350(қолжетпейтін сілтеме)

[20] ttps://bnews.kz/ru/news/spetsproekti/nacionalnyi_proekt_expo_2017/ekspo2017_dolya_kazsoderzhaniya_v_otechestvennih_stroikompaniyah_sostavlyaet_90 Мұрағатталған 8 шілденің 2018 жылы.

[21] ttp://24.kz/ru/news/social/item/159483-ekspo-2017-i-npp-atameken-pom(қолжетпейтін сілтеме)

[22] ttps://www.zakon.kz/4855124-glava-gosudarstva-ocenil-gotovnost.html

[23] ttps://www.zakon.kz/4845745-lossertales-mezhdunarodnaja-vystavka.html

[24] ttps://expo2017astana.com/ru/page_id=2025&news_id=1812 Мұрағатталған 1 желтоқсанның 2017 жылы.

[25] ttp://24.kz/ru/news/top-news/item/195775-prezident-rk-prinyal-uchastie-v-tseremonii-zakrytiya-expo-2017 Мұрағатталған 16 желтоқсанның 2017 жылы.

[26] ttps://ru.sputniknews.kz/society/20171110/3731656/dobro-pozhalovat-vnov-ehkspo-zhdet-gostej.html

[27] ttps://www.lenta.inform.kz/kz/ahmetzhan-esimov-samuryk-kazyna-korynyn-baskarma-toragasy-bolyp-tagayyndaldy_a3103600(қолжетпейтін сілтеме)

[28] [1]

[29] [2]

[30] ttps://egemen.kz/article/168075-samuryq-qazynanynh-basqarushy-denhgeydegi-qyzmetkerleri-qysqarady

[31] [3]

[32] [4]

[33] [5]

[34] [6]

[35] [7]

[36] [8]

[37] [9]

[38] Мемлекеттік марапатпен иеленді Мұрағатталған 27 шілденің 2010 жылы.

[39] О награждении государственными наградами Республики Казахстан. Akorda.kz. Тексерілді, 15 желтоқсан 2017.

[40] Қазақстан Республикасында кімнің кім екені . Екі томдық анықтамалық. Алматы, 2011 жыл. ISBN 978-601-278-473-2