Ардебил (остан)

Ардебил останы (парсы: استان اردبیل‎‎, Остан-е Ардебил, әз. اردبیل,Ərdəbil) — Иранның 31 останының бірі. Иранның солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан, Әзірбайжанмен, , және остандарымен шекаралас. Остан 1993 жылы Шығыс Әзірбайжанның шығыс бөлігінен және Гилян останның солтүстік бөліктерін құрылды. Әкімшілік орталығы — қаласы. Аумағы — 17 800 км². Халқы — 1,248,488 (2011).

Остан
Ардебил
اردبیل
Әкімшілігі
Кіреді	3 мантаге
Енеді	10 шахристан
Әкімшілік орталығы
Тарихы мен географиясы
Координаттары	38°15′05″ с. е. 48°17′50″ ш. б. / 38.2514° с. е. 48.2973° ш. б. / 38.2514; 48.2973 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 38°15′05″ с. е. 48°17′50″ ш. б. / 38.2514° с. е. 48.2973° ш. б. / 38.2514; 48.2973 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1993
Жер аумағы	17,800 км²
Уақыт белдеуі	IRST (UTC+03:30) IRST (UTC+04:30) (Жазғы)
Ірі қалалары	,
Тұрғындары
Тұрғыны	1,248,488 адам (2011)
Тығыздығы	70 адам/км²
Ресми тілдері	Парсы тілі Әзербайжан тілі
Сандық идентификаторлары
ISO 3166-2 коды	IR-03
Координаттар: 38°15′05″ с. е. 48°17′50″ ш. б. / 38.2514° с. е. 48.2973° ш. б. / 38.2514; 48.2973 ^(G) ^(O) ^(Я)

Сефи әд-Дин шейхтің кесенесі

Ардебилдегі мұражай

Этимологиясы

Ардебил атауы зороастризмдегі «Артавил» сөзінен алынған (Авеста аталған) және қасиетті орын дегенді білдіреді.

Тарихы

Ардебил останы 1993 жылы құрылды. Жаңа остан құрамына Шығыс Әзірбайжан останының шығыс жерлері мен Гилян останының солтүстік бөліктері кірді.

Исламдық жаулап алу кезінде және моңғол шапқыншылығына дейін Ардебил Иранның ең үлкен қаласы болды. 13 ғасыр басындағы моңғол шапқыншылығы және 13 ғасырдағы Әмір Темір жорықтарынан кейін қазіргі Иран жері бірнеше шағын тәуелсіз хандықтарға бөлініп кетті. 16 ғасырдың басында Сефевидтер әулетінің аумағы осы жерге дейін жеткен болатын. Сефевидтер әулетінің бірінші патшасы және оның негізін қалаушы шах бірнеше жыл ішінде барлық Иран жерін біріктіріп, орталық үкіметі мықты ел құрды.

Географиясы

Әкімшілік бөлінісі

Остан құрамына 10 шахристан кіреді: Ардебил, Билесевар, Герми, Халхал, Коусар, Мешгиншахр, Намин, Сареин, Нир және Парсабад.

№	Шахристан	Халқы (2006)	Орталыңы	Бахштар
1	Билесевар	54.471		2
2	Ардебил	542.930		2
3	Герми	89.248		3
4	Халхал	92.315		3
5	Коусар	27.472		2
6	Мешгиншахр	156.141		4
7	Намин	59.242	Намин	3
8	Нир	23.573		2
9	Парсабад	81.782		3
10	Сареин	17.197		2

Халқы

Мәдениеті

Ардебил останы Сефевидтер әулетінің кезінде салынған шейхтың кесенесімен әйгілі. Сефи шейхтің кесенесінде порталды кірберісі бар (1648, сыртқы әрлеуін Ардебилден шыққан Исмаил шебер жасаған) үлкен бақ (ұзындығы 120 м), 8-бұрышты үлкен мешіті, үлкен алаң және оған апаратын кіші алаң, тік бұрышты бата оқитын мешіт, цилиндрлы күмбезі бар Сефи шейхтың мазары және фарфор сақталатын 8-бұрышты шыныхана орналасқан.

Тағы қараңыз

Сыртқы сілтемелер

Дереккөздер

1. Selected Findings of National Population and Housing Census 2011
2. Provences of Iran. Province of Ardabil. Iran chamber society.