Анизотроптық (көне грекше: ἄνισος — тең емес и τρόπος — қасиет) — дененің барлық немесе бірқатар физикалық қасиеттерінің әр бағытта әр түрлі болуы. Бір текті қасиеті бар заттың бір бағыттағы барлық нүктелерінің физикалық қасиеттері бірдей болады. Мысалы, кристалдық денелердің жылулық ұлғаю коэффициенті, механикалық, электрлік және оптикалық қасиеттері әр бағытта әр түрлі болғанымен, белгілі бір осьтің бойында тұрақты келеді. Бір жақты пішінсіздену салдарынан (созу, сығу, ығыстыру т.б.) заттың жеке бөліктерінде анизотроптық қасиет пайда болады. Кейде бір заттың өзі бір физикалық шамаға қатысты изотроптық, ал екіншісіне қатысты анизотроптық қасиет көрсетеді. Мысалы, кубтық жүйедегі кристалдардың барлық бағытындағы сыну көрсеткіші бірдей, ал қырларының өсу жылдамдығы әр түрлі болады. Кристалдардың бойлас бағыттарда ұқсас қасиеттерді, ал өзге бағыттарда мүлдем өзгеше қасиеттерді иемдену қабілеті. Анизотропия — таужыныстар мен минералдардың физикалық қасиеттерді әр түрлі бағытта түрліше иемденуі; бір өсімдіктің әртүрлі мүшелерінің сыртқы орта факторлары бірдей әсер еткенде олардың кеңістікте әрқилы бағытта болуы. Мысалы: өркеннің ұшы жарыққа бағытталып, ал жапырақтары сәуле бағытына перпендикуляр орналасады.
Қат-қабат тау жыныстардың немесе құрылымы әркелкі болып келетін таужыныстардың көршілес қабаттары не олардың минерал түйіршіктері әр түрлі физикалық қасиеттермен сипатталған жағдайда, мұндай таужыныстар анизотропия заңдылығына тәуелді.Бұл қасиет таужынысқұрушы минералдардың кристалдық торлары ерекшеліктерінен туындайды.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Қүсайынов — Алматы: "Мектеп" баспасы Ж А Қ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов — Алматы: "Мектеп" баспасы Ж А Қ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Anizotroptyk kone grekshe ἄnisos ten emes i tropos kasiet denenin barlyk nemese birkatar fizikalyk kasietterinin әr bagytta әr tүrli boluy Bir tekti kasieti bar zattyn bir bagyttagy barlyk nүktelerinin fizikalyk kasietteri birdej bolady Mysaly kristaldyk denelerdin zhylulyk ulgayu koefficienti mehanikalyk elektrlik zhәne optikalyk kasietteri әr bagytta әr tүrli bolganymen belgili bir ostin bojynda turakty keledi Bir zhakty pishinsizdenu saldarynan sozu sygu ygystyru t b zattyn zheke bolikterinde anizotroptyk kasiet pajda bolady Kejde bir zattyn ozi bir fizikalyk shamaga katysty izotroptyk al ekinshisine katysty anizotroptyk kasiet korsetedi Mysaly kubtyk zhүjedegi kristaldardyn barlyk bagytyndagy synu korsetkishi birdej al kyrlarynyn osu zhyldamdygy әr tүrli bolady Kristaldardyn bojlas bagyttarda uksas kasietterdi al ozge bagyttarda mүldem ozgeshe kasietterdi iemdenu kabileti Anizotropiya tauzhynystar men mineraldardyn fizikalyk kasietterdi әr tүrli bagytta tүrlishe iemdenui bir osimdiktin әrtүrli mүshelerinin syrtky orta faktorlary birdej әser etkende olardyn kenistikte әrkily bagytta boluy Mysaly orkennin ushy zharykka bagyttalyp al zhapyraktary sәule bagytyna perpendikulyar ornalasady Қat kabat tau zhynystardyn nemese kurylymy әrkelki bolyp keletin tauzhynystardyn korshiles kabattary ne olardyn mineral tүjirshikteri әr tүrli fizikalyk kasiettermen sipattalgan zhagdajda mundaj tauzhynystar anizotropiya zandylygyna tәueldi Bul kasiet tauzhynyskurushy mineraldardyn kristaldyk torlary erekshelikterinen tuyndajdy DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Қ 17 Geologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan tүsindirme sozdikter toptamasyn shygaru zhonindegi gylymi baspa bagdarlamasynyn gylymi zhetekshisi pedagogika gylymdarynyn doktory professor Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty A Қ Қүsajynov Almaty Mektep baspasy Zh A Қ 2003 248 bet ӀSVN 5 7667 8188 1 ӀSVN 9965 16 512 2 Rahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2 Oryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3 Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Қ 17 Geologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan tүsindirme sozdikter toptamasyn shygaru zhonindegi gylymi baspa bagdarlamasynyn gylymi zhetekshisi pedagogika gylymdarynyn doktory professor Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty A Қ Қusajynov Almaty Mektep baspasy Zh A Қ 2003 248 bet ӀSVN 5 7667 8188 1 ӀSVN 9965 16 512 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz