Алым - қазақ отбасыларының патшалық әкімшілікке төлейтін жылдық салығының атауы. Оны деп те атаған. Мөлшері төрт рубль болды. Салық төлеуді ұйымдастыру ауылнайдан (старшын) бастап, аға сұлтанға дейінгі орыс билігінің келісімімен сайланған ресми лауазымды адамдарға жүктелді.
Алым, әсіресе, дәулетті «қоңыртөбел» дейтін отбасыларға ауыр тиді. Мезгілінде алым төлей алмаған кедейлер ұсақ малдарын (қой) саудагерге кепілге қойып, төлеуге мәжбүр болған. Саудагер кепілдік малдың әр басын сексен тиынға ғана бағалады. Сонда төрт рубль ақшаны және уақытында төлей алмағаны үшін айып-өсімді қосқанда, кедей отбасы алымға деп жылына жеті қой шығынға ұшырап отырды. Алымның тағы бір «ішкі» түрі (болыс пен старшынға тиесілі) «қара шығын» (земский сбор) деп аталды (толығырақ қ. Қара шығын). Алымды орыс отаршылдығының әлеуметтік- экономикалық салдары, әрі осы кезеңде қазақ даласына дендеп ене бастаған тауарлық ақша қатынастарының элементі ретінде қарастыру қажет.
Дереккөздер
- Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alym kazak otbasylarynyn patshalyk әkimshilikke tolejtin zhyldyk salygynyn atauy Ony dep te atagan Molsheri tort rubl boldy Salyk toleudi ujymdastyru auylnajdan starshyn bastap aga sultanga dejingi orys biliginin kelisimimen sajlangan resmi lauazymdy adamdarga zhүkteldi Alym әsirese dәuletti konyrtobel dejtin otbasylarga auyr tidi Mezgilinde alym tolej almagan kedejler usak maldaryn koj saudagerge kepilge kojyp toleuge mәzhbүr bolgan Saudager kepildik maldyn әr basyn seksen tiynga gana bagalady Sonda tort rubl akshany zhәne uakytynda tolej almagany үshin ajyp osimdi koskanda kedej otbasy alymga dep zhylyna zheti koj shygynga ushyrap otyrdy Alymnyn tagy bir ishki tүri bolys pen starshynga tiesili kara shygyn zemskij sbor dep ataldy tolygyrak k Қara shygyn Alymdy orys otarshyldygynyn әleumettik ekonomikalyk saldary әri osy kezende kazak dalasyna dendep ene bastagan tauarlyk aksha katynastarynyn elementi retinde karastyru kazhet DerekkozderҚazaktyn etnografiyalyk kategoriyalar ugymdar men ataularynyn dәstүrli zhүjesi Enciklopediya Almaty DPS 2011 ISBN 978 601 7026 17 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet