Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Алтыншар | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Алтыншар (лат. Rudbeckia) – астралылар тұқымдасына жататын бір, екі немесе көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы.
Табиғи жағдайда Солтүстік Америкада өсетін 30-ға жуық түрі белгілі. Қазақстанда мәдени түрде өсірілетін 2 түрі бар. Олардың биіктігі 1,5 – 2,5 м. Себеттері ірі, диам. 10 – 15 см, көп гүлді. Гүлдері сап-сары алтын түсті болғандықтан өсімдіктің аты осыған байланысты қойылған. Гүлорамы домалақ, екі қатарлы жапырақтан тұрады. Гүлтұғыры сүйірлеу. Маусым – қыркүйек айларында гүлдеп, қыркүйек – қазанда жемістенеді. Тұқымдары төрт қырлы, айдаршасыз, оның орнына кішкене тісті тәжі шығады.
Өсімдік туралы
Алтыншар – көпжылдық шөптесін өсімдік. Оның табиғатта 40-қа жуық түрі бар. Шығыс Америкадан таралған. Бүгінгі күні әлемнің барлық жерінде өсіреді. Шілде-тамыз айларының аралығында гүлдейді. Алтыншардың түрлері көп болғанымен, барлығының гүлінде сары түс басым болып келеді. «Алтыншар» деген атауы да осы алтындай сары түсіне бола шықса керек. Ортаңғы күлтесі қоңыр, жиектегі гүл күлтесі сары немесе гүлі толығымен сары болады. Тіпті қоңыр қызыл гүлдерінің де жиегі сарымен жалғасып жатады. Ауланың үздіксіз гүлдеп тұруы үшін алтыншарды түймедақ, бақытгүлімен шахмат тәрізді егіп, жағалауына құртқашаш гүлін отырғызған жөн.
Күтімі
Алтыншар гүлі ерекше күтімді қажет етпейді. Тек топырағын құрғатпай суғарып, көшетін күн жақсы түсетін жерге отырғызу керек.
Көбейтілуі
Тұқымын себу және түбін бөлу арқылы көбейтеді. Ең оңай жолы түбін бөлу арқылы көбейту. Түбін екі жылда бір рет бөліп көбейткен дұрыс. Алтыншар маусым-шілде айларында гүлдеуі үшін түбін сәуір айының басында бөледі. Жас көшеттерді 50-70 см арақашықтықта еккен дұрыс. Сонда жайылып тез өсетін болады. Жай түрдегі алтыншар 5 жыл, гүлпарлы түрлері 3 жылға дейін бір орында жақсы өседі.
Алтыншар туралы тақпақ
Бақша гүлдері тобында,
Гүлдейді шілде, тамызда.
Әдемі, әсем сары гүл,
Өседі аулаларыңда.
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасының табиғаты, 7 том;
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
AltynsharDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy AsteraceaeKishi tukymdasy Tajpasy Kishi tajpasy Tegi Rudbeckia Karl Linnej 1753 not Adans 1763 Altynshar lat Rudbeckia astralylar tukymdasyna zhatatyn bir eki nemese kop zhyldyk shoptesin osimdikter tuysy Tabigi zhagdajda Soltүstik Amerikada osetin 30 ga zhuyk tүri belgili Қazakstanda mәdeni tүrde osiriletin 2 tүri bar Olardyn biiktigi 1 5 2 5 m Sebetteri iri diam 10 15 sm kop gүldi Gүlderi sap sary altyn tүsti bolgandyktan osimdiktin aty osygan bajlanysty kojylgan Gүloramy domalak eki katarly zhapyraktan turady Gүltugyry sүjirleu Mausym kyrkүjek ajlarynda gүldep kyrkүjek kazanda zhemistenedi Tukymdary tort kyrly ajdarshasyz onyn ornyna kishkene tisti tәzhi shygady Өsimdik turalyAltynshar kopzhyldyk shoptesin osimdik Onyn tabigatta 40 ka zhuyk tүri bar Shygys Amerikadan taralgan Bүgingi kүni әlemnin barlyk zherinde osiredi Shilde tamyz ajlarynyn aralygynda gүldejdi Altynshardyn tүrleri kop bolganymen barlygynyn gүlinde sary tүs basym bolyp keledi Altynshar degen atauy da osy altyndaj sary tүsine bola shyksa kerek Ortangy kүltesi konyr zhiektegi gүl kүltesi sary nemese gүli tolygymen sary bolady Tipti konyr kyzyl gүlderinin de zhiegi sarymen zhalgasyp zhatady Aulanyn үzdiksiz gүldep turuy үshin altynshardy tүjmedak bakytgүlimen shahmat tәrizdi egip zhagalauyna kurtkashash gүlin otyrgyzgan zhon KүtimiAltynshar gүli erekshe kүtimdi kazhet etpejdi Tek topyragyn kurgatpaj sugaryp koshetin kүn zhaksy tүsetin zherge otyrgyzu kerek KobejtiluiTukymyn sebu zhәne tүbin bolu arkyly kobejtedi En onaj zholy tүbin bolu arkyly kobejtu Tүbin eki zhylda bir ret bolip kobejtken durys Altynshar mausym shilde ajlarynda gүldeui үshin tүbin sәuir ajynyn basynda boledi Zhas koshetterdi 50 70 sm arakashyktykta ekken durys Sonda zhajylyp tez osetin bolady Zhaj tүrdegi altynshar 5 zhyl gүlparly tүrleri 3 zhylga dejin bir orynda zhaksy osedi Altynshar turaly takpakBaksha gүlderi tobynda Gүldejdi shilde tamyzda Әdemi әsem sary gүl Өsedi aulalarynda DerekkozderҚazakstan Respublikasynyn tabigaty 7 tom