Алып Арслан, сондай-ақ Мұхаммед ибн Дәуіт (араб.: ألب أرسلان, толық аты — Зийаддин уә Әдуд ад-Даула уә Тадж әл-Міллә Әбу Шужа Мұхаммед Алып Арслан ибн Дәуіт 20 қаңтар 1030 – 15 желтоқсан 1072) — Селжүк мемлекетінің билеушісі, сұлтан, қолбасшысы. Билік басына келгеннен бастап (1063 жылдан) астанасын Үзкенттен Самарқанға көшірген (1040–1063). әулетіне қарсы жорықтар жасаған. Гүржістанды, Әзірбайжанды, Арменияны, Орта Азияны жаулап алу үшін жорықтар жасаған. Әмудария жағасындағы Термез бен Балх қалалары үшін шайқастар жүргізді. Хутталян, Чаганиан иеліктеріне шапқыншылық жасады (1064–1065). Алып-Арсланның әскері Сауран, Жентке (Сыр бойы) дейін жетті. 1071 жылы 26 тамызда Византия императоры Роман ІV Диогеннің әскерін Шығыс Түркиядағы Ван көлі маңында тізе бүктіріп, Византияның Кіші Азиядағы жерлерін басып алды. Мұнда кейіннен Коний сұлтандығы құрылды. Оның тұсында мелекетті уәзір Низам әл-Мүлк басқарды.
Алып Арслан түрікм. Alp-Arslan ألب أرسلان | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
1063 — 1072 | ||
Ізашары | ||
Ізбасары | I Мәлік шаһ | |
Өмірбаяны | ||
Діні | ислам, суннит | |
Дүниеге келуі | 20 қаңтар 1030 Хорезм | |
Қайтыс болуы | 15 желтоқсан 1072 (42 жас) Әмударияның маңы | |
Династия | Селжүктер | |
Әкесі | Дәуіт Шағры бек | |
Жұбайы | Ақа қатын | |
Балалары | I Мәлік шаһ, , және | |
Алып Арслан Ортаққорда | ||
өңдеу |
1072 жылы Бұхар ханы Шамсимүлікке қарсы жорық жасады. Нәтижесінде салжұқ жасағы ойсырай жеңіліп, Алып-Арслан қаза тапты.
Дереккөздер
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alyp Arslan sondaj ak Muhammed ibn Dәuit arab ألب أرسلان tolyk aty Zijaddin uә Әdud ad Daula uә Tadzh әl Millә Әbu Shuzha Muhammed Alyp Arslan ibn Dәuit 20 kantar 1030 15 zheltoksan 1072 Selzhүk memleketinin bileushisi sultan kolbasshysy Bilik basyna kelgennen bastap 1063 zhyldan astanasyn Үzkentten Samarkanga koshirgen 1040 1063 әuletine karsy zhoryktar zhasagan Gүrzhistandy Әzirbajzhandy Armeniyany Orta Aziyany zhaulap alu үshin zhoryktar zhasagan Әmudariya zhagasyndagy Termez ben Balh kalalary үshin shajkastar zhүrgizdi Huttalyan Chaganian ielikterine shapkynshylyk zhasady 1064 1065 Alyp Arslannyn әskeri Sauran Zhentke Syr bojy dejin zhetti 1071 zhyly 26 tamyzda Vizantiya imperatory Roman IV Diogennin әskerin Shygys Tүrkiyadagy Van koli manynda tize bүktirip Vizantiyanyn Kishi Aziyadagy zherlerin basyp aldy Munda kejinnen Konij sultandygy kuryldy Onyn tusynda meleketti uәzir Nizam әl Mүlk baskardy Alyp Arslan tүrikm Alp Arslan ألب أرسلانLauazymySelzhүkter memleketinin 2 sultany1063 1072IzasharyIzbasary I Mәlik shaһӨmirbayanyDini islam sunnitDүniege kelui 20 kantar 1030 1030 01 20 HorezmҚajtys boluy 15 zheltoksan 1072 1072 12 15 42 zhas Әmudariyanyn manyDinastiya SelzhүkterӘkesi Dәuit Shagry bekZhubajy Aka katynBalalary I Mәlik shaһ zhәneAlyp Arslan Ortakkordaondeu 1072 zhyly Buhar hany Shamsimүlikke karsy zhoryk zhasady Nәtizhesinde salzhuk zhasagy ojsyraj zhenilip Alyp Arslan kaza tapty Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet