Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Алатау бәйшешегі (лат. Crocus alatavicus) – құртқашаштар тұқымдасына жататын, Қазақстан аумағында өсетін, бәйшешектің белгілі түрі. Ірі қиыршық тасты, сазды беткейлерге, шабындықты және далалы учаскелерге тау етегінен орман белдеуінің жоғарғы шекарасына дейінгі бұта иеліктерінде өседі. Жоңғар Алатауында, бүкіл Тянь-Шаньда (Алматы, Жамбыл облысы, Оңтүстік Қазақстан облыстарында) кездеседі. Онша биік емес (10-30 см-ге дейін), сабақ түбінде шоқталған, гүлдері дара, жиірек екі-төрттен воронка тәрізді. Гүлсерігінің жапырақтары аппақ, (ұзындығы 4 см) сырт жағы сұрғылт күлгін, барлық бәйшешектердің сабағы жетілмеген, сондықтан түтік гүлді топырақтың бетіне алып шығады. Аталығы үшеу, қызғылт сары тозаңдарымен, түйін бағанасы ұзын, жіп тәрізді, тісшелі. Дәл осы аналық ауыздағы егістік шафранының бағанын кулинарияда татымдар ретінде пайдаланады. Біз қарастырып отырған түр хош иісті болғандықтан түс бері үшін қолданылады. Бәйшешек жылдың әртүрлі кезеңінде гүлдейді: қаңтар-наурыздан сәуірге дейін, сәуірден мамырдың аяғына дейін, сондықтан оңтүстікте оны «подснежник», қазақша бәйшешек деп атайды. Жемісі (үшұялы қорапша) топырақтың жоғарғы қабатына орналасқан, пісіп болысымен (мамыр-маусым) олардың ұщы топырақ бетінде байқалады. Түр жоғарғы декоративтілігімен, ерте гүлдеуімен бағаланады. Бәйшешектің көптеген баулық сорттарын голландиялық сұрыптаушылар ашқан.
| Crocus alatavicus | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Crocus alatavicus Regel & Semen., 1868 |
Дереккөздер
- "Қазақстанның өсімдіктер әлемі." энциклопедиясы. Алматы: Алматыкітап баспасы, 2008.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alatau bәjsheshegi lat Crocus alatavicus kurtkashashtar tukymdasyna zhatatyn Қazakstan aumagynda osetin bәjsheshektin belgili tүri Iri kiyrshyk tasty sazdy betkejlerge shabyndykty zhәne dalaly uchaskelerge tau eteginen orman beldeuinin zhogargy shekarasyna dejingi buta ielikterinde osedi Zhongar Alatauynda bүkil Tyan Shanda Almaty Zhambyl oblysy Ontүstik Қazakstan oblystarynda kezdesedi Onsha biik emes 10 30 sm ge dejin sabak tүbinde shoktalgan gүlderi dara zhiirek eki tortten voronka tәrizdi Gүlseriginin zhapyraktary appak uzyndygy 4 sm syrt zhagy surgylt kүlgin barlyk bәjsheshekterdin sabagy zhetilmegen sondyktan tүtik gүldi topyraktyn betine alyp shygady Atalygy үsheu kyzgylt sary tozandarymen tүjin baganasy uzyn zhip tәrizdi tissheli Dәl osy analyk auyzdagy egistik shafranynyn baganyn kulinariyada tatymdar retinde pajdalanady Biz karastyryp otyrgan tүr hosh iisti bolgandyktan tүs beri үshin koldanylady Bәjsheshek zhyldyn әrtүrli kezeninde gүldejdi kantar nauryzdan sәuirge dejin sәuirden mamyrdyn ayagyna dejin sondyktan ontүstikte ony podsnezhnik kazaksha bәjsheshek dep atajdy Zhemisi үshuyaly korapsha topyraktyn zhogargy kabatyna ornalaskan pisip bolysymen mamyr mausym olardyn ushy topyrak betinde bajkalady Tүr zhogargy dekorativtiligimen erte gүldeuimen bagalanady Bәjsheshektin koptegen baulyk sorttaryn gollandiyalyk suryptaushylar ashkan Crocus alatavicusDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Dara zharnaktylarSaby Tukymdasy IridaceaeKishi tukymdasy Tajpasy Tegi CrocusTүri C alatavicusCrocus alatavicus Regel amp Semen 1868Derekkozder Қazakstannyn osimdikter әlemi enciklopediyasy Almaty Almatykitap baspasy 2008