Аламан бәйге ат жарысы Қазақтың ертеден келе жатқан ұлттық ойыны Аламан бәйгеге 20 60 кейде одан да көп сәйгүлік қосылад

Аламан бәйге — ат жарысы. Қазақтың ертеден келе жатқан ұлттық ойыны. Аламан бәйгеге 20-60, кейде одан да көп сәйгүлік қосылады. Ат 25-100 шақырым қашықтыққа шабады. Жолда өзен, көл кездесуі де мүмкін. Жарыс тәртібін бақылайтын арнаулы адамдар белгіленеді. Бәйге атына салмағы жеңіл жас балалар мінгізіледі. Аламан бәйге елге күні бұрын хабарланып, жүйрікті ерте баптауға мүмкіндік жасалады. Той (ас) иесінің шамасына қарай, 1-ден 9-ға дейін жүлде аталады. Аламан бәйге кейін ипподромдарда бастады.

Жеңімпаздарды анықтау

Бәйгеге шабар жерде жарысқа қатысушылардың алды сызықпен белгіленген. Шабандоздар төрешінің белгісі бой-ынша сол сызықтың алдында сапқа тұрады. Бұл жерде сәйгүліктің алдыңғы тұяқтары сызықты басып немесе өтіп тұруына болмайды. Төреші жалаушасын көтеріп, «Дайын-далыңдар!» деген белгі береді. Осы кезде шабандоздар ат-тарының тізгінін тежеп, сақ тұрулары керек. «Тартыңдар!» деген командадан кейін және жалауша төмен түскенде спортшылар аттың басын жібереді.

Шабу

Аттарды айналым бойынша жібергенде оларды сағат тілінің қозғалысына қарсы бағытта жіберу керек. Шауып келе жатқан бір шабандоз келесісіне кедергі келтірмеуі тиіс. Алға алдыңғы аттының сырт жағынан, яғни оң жағынан орап өтуі керек. Жарыста ойын тәртібін бұзып, шауып келе жатқан аттылардың қозғалысына кедергі келтірген жағдайда спортшы сол мезетте жарыстан шығарылады. Бұл төрешілердің жіті бақылауының арқасында жүзеге асырылады. Қарақшыға (мәреге) жету. Қарақшыға жеткен соң ша-бандоздардың барлығы да жеткен жетістігіне қарай бірін-ші орын алса – бір ұпай, екінші орын алса – екі ұпай, үшінші орын алса – үш ұпай есептелінеді. Бұл жарыс жеңімпаздарын ең аз ұпай санымен анықтау жүйесі.

Қауіпсіздік шаралары

Шабандоз атқа тіке отыруы керек. Тізгінді үнемі жинап ұстау қажет. Шабандоздың өкшесі башпайларының деңгейінен төмен болуы тиіс.

Дереккөздер

Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Сөздік-Словарь". ISBN 9965-822-57-3

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2

[2] Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Сөздік-Словарь". ISBN 9965-822-57-3