Автономдық жүйке жүйесі (грек, autos — өзім, өздігінен; nomos — заң; systema nervosum autonomicum) — адам мен жануарлар организміндегі тамырлар жүйесі (қан айналым жүйесі, лимфа айналым жүйесі, қантүзу) мүшелерінің, ішкі ағзалардың (ас қорыту, тыныс алу, зәр бөлу, көбею жүйелері ағзаларының), эндокринді (ішкі секреция) және экзокринді (сыртқы секреция) бездердің, бірыңғай салалы ет ұлпасының қызметтерін реттейтін жүйке жүйесінің тәуелсіз бөлігі. Адам мен жануарлар жүйке жүйесінің бұл бөлігін вегетативтік (лат. vegeto — коздырамын, тірілтемін, жандандырамын) жүйке жүйесі деп те атайды. Өсімдіктер тұқымының тыныштық жағдайынан жанданып өсіп шығу құбылысы, яғни адам мен жануарлар организмдеріндегі өсімдіктер организмдеріне тән: зат алмасу, көбею, өсу сияқты қызметтерді реттейтін жүйке жүйесінің бөлігі. Вегетативтік жүйке жүйесі өз кезегінде бір-бірімен тығыз байланыста қызмет атқаратын симпатикалық және парасимпатикалық екі бөліктен тұрады. Парасимпатикалық жүйке жүйесінің ұштары ішкі мүшелер қабырғаларындағы етті қабықтар мен қабаттарды және бездерді, ал симпатикалық жүйке жүйесінің ұштары — қан және лимфа тамырлары қабырғаларындағы етті қабықтар мен қабаттарды жүйкелендіреді.
Автономдық жүйке жүйесі жүйке жүйесінің басқа бөлімдері сияқты және жүйкелік глиядан (нейроглиядан) құралған.
Дереккөздер
- Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Avtonomdyk zhүjke zhүjesi grek autos ozim ozdiginen nomos zan systema nervosum autonomicum adam men zhanuarlar organizmindegi tamyrlar zhүjesi kan ajnalym zhүjesi limfa ajnalym zhүjesi kantүzu mүshelerinin ishki agzalardyn as korytu tynys alu zәr bolu kobeyu zhүjeleri agzalarynyn endokrindi ishki sekreciya zhәne ekzokrindi syrtky sekreciya bezderdin biryngaj salaly et ulpasynyn kyzmetterin rettejtin zhүjke zhүjesinin tәuelsiz boligi Adam men zhanuarlar zhүjke zhүjesinin bul boligin vegetativtik lat vegeto kozdyramyn tiriltemin zhandandyramyn zhүjke zhүjesi dep te atajdy Өsimdikter tukymynyn tynyshtyk zhagdajynan zhandanyp osip shygu kubylysy yagni adam men zhanuarlar organizmderindegi osimdikter organizmderine tәn zat almasu kobeyu osu siyakty kyzmetterdi rettejtin zhүjke zhүjesinin boligi Vegetativtik zhүjke zhүjesi oz kezeginde bir birimen tygyz bajlanysta kyzmet atkaratyn simpatikalyk zhәne parasimpatikalyk eki bolikten turady Parasimpatikalyk zhүjke zhүjesinin ushtary ishki mүsheler kabyrgalaryndagy etti kabyktar men kabattardy zhәne bezderdi al simpatikalyk zhүjke zhүjesinin ushtary kan zhәne limfa tamyrlary kabyrgalaryndagy etti kabyktar men kabattardy zhүjkelendiredi Avtonomdyk zhүjke zhүjesi zhүjke zhүjesinin baska bolimderi siyakty zhәne zhүjkelik gliyadan nejrogliyadan kuralgan DerekkozderBiomorfologiya terminderinin tүsindirme sozdigi Almaty Sozdik Slovar 2009 ISBN 9965 822 54 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet