Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Авар қағандығы - (IV ғасырдың соңы) және Шығыс Еуропада(IV ғасыр) өмір сүрген түркі тілдес тайпалар мемлекеті.Мемлекетті қаған басқарды.V ғасырда қағандық екі бірлестікке бөлінді.Батыс қағандықтың билеушісі Шэлунның ордасы Моңғолиядағы Халха өзенінің бойында орналасты.Әскери сәтті жорықтар арқылы ол мемлекеттік жерін едәуір ұлғайтты.Авар қағандығы Орталық Азия мемлекеттері қатарынан берік орын алып, аймақта көшпелі мемлекеттер жүйесінің қалыптасуында маңызды рөл атқарды.Мемлекет 552 жылы аварларға бағынышты болған көне түркілердің күшімен құлатылды.Авар тайпаларының бір бөлігі Корея мен Солтүстік Қытайға, бір бөлігі батысқа ығысты.Батысқа ауған авар тайпалары қазіргі Қазақстан, Еділ бойы, Солтүстік Кавказды мекендеген тайпалармен қосылып, Византия шекарасына қарай жылжыды.558 жылы олардың Кандих бастаған алғашқы елшілігі Византияға келіп, әскери одақтас болуды ұсынды және қоныстануға жер
сұрады.Византия аварларды кутригурлар мен шығыс славяндарға қарсы соғыс пайдаланды.567 жылы аварлар лонгбардтармен бірлесіп, герман тайпаларын талқандады және Дунай жазығындағы, Паннониядағы жерлерді иемденді.Онда IV ғасырдың 60-жылдарында Авар қағандығы - Орталық Азия көшпелілерінің мемлекеттері бірлестігі құрылды.Оны көрнекті қолбасшы Баян хан басқарды.Қағандықтың орталығы Паннония болды.Осы жерден аварлар франктарға, лангобардтарға, славяндарға жорық жасады.Олар Эльбадан Кавказға, Доннан Адриатикаға дейінгі жерлерге ықпал жүргізіп отырды.Қаған әскерлері Дунайдың төменгі ағысын бойлап, Византияға қарасты жерлерге жорықтар жасап, Констатинопольге дейін жетті.592-598 жылдары және одан соңғы жылдары аварлар Балқанға дендеп енді.Алайда 626 жылы аварлардың негізгі күші Констатинополь түбінде талқандалды.Бұл Баян әулетінің биліктен кетуіне байланысты туған ішкі қайшылықтардан Авар қағандығы әлсіреген тұс еді.VII ғасырдың ортасында аварлар Солтүстік Қара теңіз маныңан ығыстырылды, олардың негізгі территориядағы, Паннониядағы билігі 680 жылдары Дунайда Бұлғар қағандығының құрылуына байланысты шектеле бастады. Аварлардың төл жазуы, дамыған мәдениеті мен өнері болған.Олар кілем, кестелі мата шығарған, күміс, сүйек, ағаш және темірден зергерлік бұйымдар жасаған.
Дереккөздер
ЕЖЕЛГІ ҚАЗАҚСТАН."Қазақстан балалар энциклопедиясы" топтамасы.Т.Жұмаханов, Т.Шаңбай, Б.Жұматаев, Л.И.Тетенко
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Avar kagandygy IV gasyrdyn sony zhәne Shygys Europada IV gasyr omir sүrgen tүrki tildes tajpalar memleketi Memleketti kagan baskardy V gasyrda kagandyk eki birlestikke bolindi Batys kagandyktyn bileushisi Shelunnyn ordasy Mongoliyadagy Halha ozeninin bojynda ornalasty Әskeri sәtti zhoryktar arkyly ol memlekettik zherin edәuir ulgajtty Avar kagandygy Ortalyk Aziya memleketteri katarynan berik oryn alyp ajmakta koshpeli memleketter zhүjesinin kalyptasuynda manyzdy rol atkardy Memleket 552 zhyly avarlarga bagynyshty bolgan kone tүrkilerdin kүshimen kulatyldy Avar tajpalarynyn bir boligi Koreya men Soltүstik Қytajga bir boligi batyska ygysty Batyska augan avar tajpalary kazirgi Қazakstan Edil bojy Soltүstik Kavkazdy mekendegen tajpalarmen kosylyp Vizantiya shekarasyna karaj zhylzhydy 558 zhyly olardyn Kandih bastagan algashky elshiligi Vizantiyaga kelip әskeri odaktas boludy usyndy zhәne konystanuga zherAvar kaganatyAvar mazarlyk sauyty VII VIII gg many surady Vizantiya avarlardy kutrigurlar men shygys slavyandarga karsy sogys pajdalandy 567 zhyly avarlar longbardtarmen birlesip german tajpalaryn talkandady zhәne Dunaj zhazygyndagy Pannoniyadagy zherlerdi iemdendi Onda IV gasyrdyn 60 zhyldarynda Avar kagandygy Ortalyk Aziya koshpelilerinin memleketteri birlestigi kuryldy Ony kornekti kolbasshy Bayan han baskardy Қagandyktyn ortalygy Pannoniya boldy Osy zherden avarlar franktarga langobardtarga slavyandarga zhoryk zhasady Olar Elbadan Kavkazga Donnan Adriatikaga dejingi zherlerge ykpal zhүrgizip otyrdy Қagan әskerleri Dunajdyn tomengi agysyn bojlap Vizantiyaga karasty zherlerge zhoryktar zhasap Konstatinopolge dejin zhetti 592 598 zhyldary zhәne odan songy zhyldary avarlar Balkanga dendep endi Alajda 626 zhyly avarlardyn negizgi kүshi Konstatinopol tүbinde talkandaldy Bul Bayan әuletinin bilikten ketuine bajlanysty tugan ishki kajshylyktardan Avar kagandygy әlsiregen tus edi VII gasyrdyn ortasynda avarlar Soltүstik Қara teniz manynan ygystyryldy olardyn negizgi territoriyadagy Pannoniyadagy biligi 680 zhyldary Dunajda Bulgar kagandygynyn kuryluyna bajlanysty shektele bastady Avarlardyn tol zhazuy damygan mәdenieti men oneri bolgan Olar kilem kesteli mata shygargan kүmis sүjek agash zhәne temirden zergerlik bujymdar zhasagan DerekkozderEZhELGI ҚAZAҚSTAN Қazakstan balalar enciklopediyasy toptamasy T Zhumahanov T Shanbaj B Zhumataev L I Tetenko