Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тұз күмбездері - тұз тектоникасы әсерінен платформалардың ірі ойыстары мен бөктерлік ойпаңдарында қалыптасатын құрылым.
Тұз күмбездері тұз массаларының жоғары қарай “ағуы” нәтижесінде қалыптасқан тұзды массив (шток) және дөң тәрізді көтерілген беткі тау жыныстары құрылымынан тұрады. Олардың дөңгелек және сопақша келген түрлері болады. Ауданы 1 км2-ден 100 км2-ге дейін, биіктігі 100 м-ден бірнеше км-ге, ал тұз бетіндегі тау жыныстарының еңістігі 10-тан 60 – 70-қа дейін жетеді.
Басты түрлері:
- сақталған (жабық) тұз күмбездерінде тұз ядросы беткі тау жыныстары кешенін тесіп өтпейді;
- бұзылған тұз күмбездеріндегі беткі тау жыныстарын тұз ядросы тесіп өтеді;
- шайылған тұз күмбездері тұз массасының өсуінен немесе аймақтық жер қыртысы көтеріліп, эрозияға ұшырауынан пайда болады;
- таяз Тұз күмбездерінде беткі тау жыныстары жұқа (1500 м-дей) болып келеді.
Сақталған тұз күмбездері ембілік, украиналық және солтүстік америкалық болып бөлінеді. Қазақстанның Каспий маңы синеклизасы өңіріндегі тұз күмбездері сақталған типке жатады.
Дереккөздер
- "Қазақ Энциклопедиясы", 8 том
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tuz kүmbezderi tuz tektonikasy әserinen platformalardyn iri ojystary men bokterlik ojpandarynda kalyptasatyn kurylym Tuz kүmbezderi tuz massalarynyn zhogary karaj aguy nәtizhesinde kalyptaskan tuzdy massiv shtok zhәne don tәrizdi koterilgen betki tau zhynystary kurylymynan turady Olardyn dongelek zhәne sopaksha kelgen tүrleri bolady Audany 1 km2 den 100 km2 ge dejin biiktigi 100 m den birneshe km ge al tuz betindegi tau zhynystarynyn enistigi 10 tan 60 70 ka dejin zhetedi Basty tүrleri saktalgan zhabyk tuz kүmbezderinde tuz yadrosy betki tau zhynystary keshenin tesip otpejdi buzylgan tuz kүmbezderindegi betki tau zhynystaryn tuz yadrosy tesip otedi shajylgan tuz kүmbezderi tuz massasynyn osuinen nemese ajmaktyk zher kyrtysy koterilip eroziyaga ushyrauynan pajda bolady tayaz Tuz kүmbezderinde betki tau zhynystary zhuka 1500 m dej bolyp keledi Saktalgan tuz kүmbezderi embilik ukrainalyk zhәne soltүstik amerikalyk bolyp bolinedi Қazakstannyn Kaspij many sineklizasy onirindegi tuz kүmbezderi saktalgan tipke zhatady Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 8 tom Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz