Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Аужар - қыз ұзату тойында жөн-жоралғылар аяқталып, қыз аттанар кезде айтылатын өлең түрі. Әлбетте қыз аужар айтып жылап қоштасқанымен, оның мәні қайғы емес, керісінше қимастық пен қуаныштың белгісі болды. Аужарда қыз ауылының жігіттері мен қыздары өздерінің қимастық көңілдерін, жақсы ниетін, достық сезімдерін өлең жырда үстемелей айтып жеткізеді. Аужардың сөзі мен әні біресе «ау- жар», біресе «ай-ау», біресе, «бике-ау», біресе «үкі-ау» деген секілді сөздермен ойнақыланып айтылады. Қазақ фольклорында аужардың мынадай үлгілері бар:
Буынғаным беліме кісеме еді, аужар-ау, Бекем бусам белімнен түсер ме еді, аужар-ау. Әкең барып шешеңді aп келмесе, аужар-ау, Мұндай азап басыңа түсер ме еді, аужар-ау! Мінген де атың боз ғана, бике-ау, Күйеуің сенің бозбала, бике-ау. Өксігің сенің басылмас бике-ау, Әлдилеп бала сүйгенше, бике-ау. Мінгенде атың жиренше, үкі-ау, Тықыршып тұрар мінгенше, үкі-ау. Қыз көңілі басылмас, үкі-ау, Әлдилеп бөпе сүйгениіе, үкі-ау! Кеттің, кеттің деуші едің, кеттім, aпa, ай-ау, Ерттеп қойған атыңа жеттім, aпa, ай-ау. Шымылдығын желпе сал, көрсін апам, ай-ау, Көзінің жасын қойнына, тәксін апам, ай-ау!
Қалыптасқан дәстүр бойынша ол той үстінде де, той тарап, адам аяғы саябырлаған кезде де, тіпті қыз аттанар сәттерде де айтыла береді.
Ау-жар (салт, айтыс). Ұзатылып бара жатқан қыздың «сыңсуы», «қоштасуы» ұлттық тәрбие мектебінің тамаша үлгісі. Алтын ұяны, тұған ел-жұрттан бөлініуі, жат босаға аттау оңай іс емес. Осының бәрін тәжірибелі де, тәрбиелі халық жылай жүріп ән, жыр түрінде шеберлікпен үйлестіріп жасай білген. Тағы бір қызығы қыз жылап қоштасқанмен ол қайғы емес қуаныш, қимастық сәтінің де белгісі. Дегенмен қыз ауылының қыздары мен жігіттерінің де қимастық көңілдері де көрінбей қалмайды. Олар «жар-жардан» кейін де өлең-жырды үстемелей жүріп айтыс түріндегі «ау-жарды» тағы бастай жөнеледі. Мұнда да ізгі тілектестік, достық көңіл, жаңа бақыт жолында жақсы ниет көрінеді. Оның сөзі де, әні де көркем, ойнақы айтылады. Ол біресе «ау-жар», біресе «ай-ау», біресе, «бике-ау», біресе «үкі-ау» деп те айтыла береді. Олардың мынадай үлгілері бар:
Дереккөздер
- Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Auzhar kyz uzatu tojynda zhon zhoralgylar ayaktalyp kyz attanar kezde ajtylatyn olen tүri Әlbette kyz auzhar ajtyp zhylap koshtaskanymen onyn mәni kajgy emes kerisinshe kimastyk pen kuanyshtyn belgisi boldy Auzharda kyz auylynyn zhigitteri men kyzdary ozderinin kimastyk konilderin zhaksy nietin dostyk sezimderin olen zhyrda үstemelej ajtyp zhetkizedi Auzhardyn sozi men әni birese au zhar birese aj au birese bike au birese үki au degen sekildi sozdermen ojnakylanyp ajtylady Қazak folklorynda auzhardyn mynadaj үlgileri bar Buynganym belime kiseme edi auzhar au Bekem busam belimnen tүser me edi auzhar au Әken baryp sheshendi ap kelmese auzhar au Mundaj azap basyna tүser me edi auzhar au Mingen de atyn boz gana bike au Kүjeuin senin bozbala bike au Өksigin senin basylmas bike au Әldilep bala sүjgenshe bike au Mingende atyn zhirenshe үki au Tykyrshyp turar mingenshe үki au Қyz konili basylmas үki au Әldilep bope sүjgeniie үki au Kettin kettin deushi edin kettim apa aj au Erttep kojgan atyna zhettim apa aj au Shymyldygyn zhelpe sal korsin apam aj au Kozinin zhasyn kojnyna tәksin apam aj au Қalyptaskan dәstүr bojynsha ol toj үstinde de toj tarap adam ayagy sayabyrlagan kezde de tipti kyz attanar sәtterde de ajtyla beredi Au zhar salt ajtys Ұzatylyp bara zhatkan kyzdyn synsuy koshtasuy ulttyk tәrbie mektebinin tamasha үlgisi Altyn uyany tugan el zhurttan boliniui zhat bosaga attau onaj is emes Osynyn bәrin tәzhiribeli de tәrbieli halyk zhylaj zhүrip әn zhyr tүrinde sheberlikpen үjlestirip zhasaj bilgen Tagy bir kyzygy kyz zhylap koshtaskanmen ol kajgy emes kuanysh kimastyk sәtinin de belgisi Degenmen kyz auylynyn kyzdary men zhigitterinin de kimastyk konilderi de korinbej kalmajdy Olar zhar zhardan kejin de olen zhyrdy үstemelej zhүrip ajtys tүrindegi au zhardy tagy bastaj zhoneledi Munda da izgi tilektestik dostyk konil zhana bakyt zholynda zhaksy niet korinedi Onyn sozi de әni de korkem ojnaky ajtylady Ol birese au zhar birese aj au birese bike au birese үki au dep te ajtyla beredi Olardyn mynadaj үlgileri bar DerekkozderҚazaktyn etnografiyalyk kategoriyalar ugymdar men ataularynyn dәstүrli zhүjesi Enciklopediya Almaty DPS 2011 ISBN 978 601 7026 17 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet