Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Екатерина Медичи (фр. Catherine de Médicis), толық аты - Екатерина Мария Ромола ди Лоренцо де Медичи (итал. Caterina Maria Romola di Lorenzo de Medici; 13 сәуір 1519, Флоренция — 5 қаңтар 1589, Блуа) – 1547-1559 жылдары Францияның патшайымы, Валуа әулетінен шыққан Франция патшасы Генрих II әйелі. Оның көзінің тірісінде тақта отырған үш баласының анасы болып, ол Францияның саясатына үлкен әсер етті. Біраз уақыт елді регент болып басқарды.
| Екатерина Медичи Caterina Maria Romola di Lorenzo de Medici | ||||
 Екатерина Медичи | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 31 наурыз 1547 жыл — 10 шілде 1559 жыл | ||||
| Тәж кигізу жорасы | 10 маусым 1549 жыл | |||
| Ізашары | Элеононра Австрийская | |||
| Ізбасары | Мария Стюарт | |||
| ||||
| 5 желтоқсан 1560 жыл — 17 тамыз 1563 жыл | ||||
| Өмірбаяны | ||||
| Дүниеге келуі | 13 сәуір 1519 Флоренция, Италия | |||
| Қайтыс болуы | 5 қаңтар 1589 (69 жас) | |||
| Әкесі | Лоренцо ІІ | |||
| Анасы | Мадлен де ла Тур | |||
| Жұбайы | Генрих ІІ | |||
| Балалары | Ұлдары: Франциск ІІ, Карл IX , Генрих III, Франсуа, Эркюль Франсуа де Валуа, Людовик Французский, Людовик III; Қыздары: Елизавета Валуа, Клод Валуа, Маргарита де Валуа, Виктория де Валуа, Жанна де Валуа. | |||
өңдеу  | ||||
Бала кезі
Екатерина 1519 жылы 13 сәуірде орталығы Флоренцияда дүниеге келген. Толық аты - Екатерина Мария Ромула ди Лоренцо де Медичи. Медичи әулеті сол кезде іс жүзінде Флоренцияны басқарды десе де болады: ежелден банкир болып, олар еуропалық монархтарды қаржыландыру арқылы үлкен байлық пен билікке келген. Екатеринаның әкесі - Лоренцо II ди Пьеро де Медичи, Урбино герцогы (1492 — 1519) – негізінен герцог болмаған, ол бұл атақты ағасы Джованни Медичидың арқасында алған. Сондықтан герцог атағына қарамастан Екатерина салыстырмалы түрде тексіз болған. Бірақ оның анасы – Мадлен ла Тур, Оверн графинясы (1500 —1519) Францияның ең ауқатты және бай әулеттеріне жататын, бұл Екатеринаның ханзадамен атастырылуына қатты әсер етті.
Жылнамашының жазуы бойынша Екатеринаның ата-анасы қыздың дүниеге келгеніне қатты қуанған екен, "ұл дүниеге келгендей қуанған". Алайда көп қзамай екеуі де қайтыс болады: Мадлен – 28 сәуірде, ал Лоренцо – 4 мамырда. Жас жұбайлар бір жыл бұрын ғана неке құрған болатын. Бұл неке Франция патшасы Франциск І мен папа Лео Х арасындағы Әулие Рим императоры Максимилиан I-ге қарсы одақ ретінде қиылған болатын. Франциск Екатеринаны француз сарайына алып, өзі тәрбиелегісі келді, Бірақ Лео Х қызды өзінің ағасының некеден тыс дүниеге келген баласына үйлендіргісі келген еді.
Осыдан кейін баланы өз қарамағына әжесі Альфонсина Орсини өмірінің соңына дейін алды. 1520 жылы Альфонсина қайтыс болып, Екатеринаны тәтесі Кларисса Строцци тәрбиелейді. Кларисса Строцци қызды туғанындай көріп, өз балаларымен бірге өсірді. Екатерина оларды туған бауырларындай көріп, өмір бойы жақсы көріп өтеді.
1521 жылы Лео Х қайтыс болғаннан кейін Медичилардың әулие тағындағы билігі жойылды. Бірақ кардинал Джулио де Медичи 1523 жылы папа Климент VII болып таққа отырды. 1527 жылы Медичилер тақтан таяды да Екатерина тұтқын болып қалады. Флоренцияны қайтаруға және жас герцогиняны құтқаруға көмектескені үшін Климент Карл V Габсбургты Қасиетті Рим императоры деп мойындауына тура келеді.
1529 жылы қазанда Карл V әскері Флоренцияны қоршауға алады. Қоршау кезінде Екатеринаны өлтіріп, қала қақпасына іліп қою немесе бордельге жіберіп, абыройын төгу керек деген ұрандар мен үндеулер айтылады. Флоренция әскері қоршауға қарсы тұра алғанымен, оба және аштықтың салдарынан 1530 жылы 12 тамызда қала берілуге мәжбүр болды.
Климент Екатеринаны Римде көзіне жас алып қарсы алып, бірден оған күйеу іздей бастады. 1531 жылы Франциск І Екатерина мен оның екінші ұлы Генрихты қосуға ниетін білдірді. Климент бірден келісті, себебі бұл одақ оған өте тиімді болатын.
Неке тойы
14 жасында Екатерина Францияның ханзадасы Генрих де Валуаның қалындығы болды. Оның жасауы 130 000 дукаттан және Пиза, Ливорно, Пармадан тұратын ауқымды жерлерден құралды.
Екатерина өте әдемі болған жоқ. Болашақ патшайым Римге келгенде бір венециялық елші оны былай сиппатайды: «сары шашты,кішкене бойлы және арық, бірақ айқын көзқарасты», яғни Медичи әулетінің әдепкі белгілері. Сонда да Екатерина молшылыққа үйренген, талғамды патша сарайына әсер қалдыра алды. Оның патша сарайына келуі ақсүйектерді таңдандырды. 1533 жылы 28 қазанда Марсельде өткен неке тойы үлкен оқиға болды, көптеген шашулармен есте қалды.
Қалған өмірі
Екатерина 1547 және 1559 жылдары аралығында патшайым атағын таққан. Өмір бойы Генрих Екатеринаны мемлекет істеріне жақындатпайтын. Патша үшін бірінші орында оның көңілдес әйелі Диана де Пуатье тұратын. Генрихтың өлімі он бес жасар Франциск II ханзаданың анасы ретінде Екатеринаға елді басқаруға құқық берді. 1560 жылы Франциск II қайтыс болғаннан кейін ол өзінің он жасар Карл IX баласының регенті атанды. 1574 жылы Карл да дүниеден озады. Бұдан кейін үшінші ұлы Генрих III-ге қамқор болып, оның орнына елді басқарды. Генрих III анасының өмірінің соңғы айларында ғана оның ықпалынан арыла алды.
Екатеринаның ұлдары азамат және діни соғыстары заманында билеген еді. Монархияның алдында қиын міндет тұрды. Ең алдымен Екатерина көтерілісшілердің талаптарын орындады, бірақ кейін оларға қарсы қатыгез саясат жүргізді. Содан соң патшайым бұл үшін айыпталған болатын. Себебі көбісінің ойы бойынша Варфоломей түнінде (24 тамыз 1572 жыл) Екатерина Медичидың бұйрығы бойынша бүкіл Францияда гугеноттар өлтірілген болатын.
Көптеген тарихшылар Екатерина жүргізген саясатын Валуа әулетін тақта сақтап қалу үшін жасалған жанкешті шаралар, ал оның билігін монархияны өркендету әрекеті деп санайды. Екатерина болмаса, оның ұлдары тақты ұстап қала алмас еді. Олардың билік кезеңі «Екатерина Медичидың заманы» деп аталып кетті. Биограф Марк Стрейдждің сөзі бойынша Екатерина XVI ғасырда Еуропадағы ең қуатты әйел болған.
Дереккөздер
- Goro Gheri, 15 April 1519, quoted by Frieda, 14.
- Frieda, 21-23.
- The contract was signed on the 27th and the religious ceremony took place the next day. Frieda, 52.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ekaterina Medichi fr Catherine de Medicis tolyk aty Ekaterina Mariya Romola di Lorenco de Medichi ital Caterina Maria Romola di Lorenzo de Medici 13 sәuir 1519 Florenciya 5 kantar 1589 Blua 1547 1559 zhyldary Franciyanyn patshajymy Valua әuletinen shykkan Franciya patshasy Genrih II әjeli Onyn kozinin tirisinde takta otyrgan үsh balasynyn anasy bolyp ol Franciyanyn sayasatyna үlken әser etti Biraz uakyt eldi regent bolyp baskardy Ekaterina Medichi Caterina Maria Romola di Lorenzo de MediciEkaterina MedichiLauazymyTu Franciya patshajymy Tu31 nauryz 1547 zhyl 10 shilde 1559 zhylTәzh kigizu zhorasy 10 mausym 1549 zhylIzashary Eleononra AvstrijskayaIzbasary Mariya StyuartTu Franciya regenti5 zheltoksan 1560 zhyl 17 tamyz 1563 zhylӨmirbayanyDүniege kelui 13 sәuir 1519 1519 04 13 Florenciya ItaliyaҚajtys boluy 5 kantar 1589 1589 01 05 69 zhas Әkesi Lorenco IIAnasy Madlen de la TurZhubajy Genrih IIBalalary Ұldary Francisk II Karl IX Genrih III Fransua Erkyul Fransua de Valua Lyudovik Francuzskij Lyudovik III Қyzdary Elizaveta Valua Klod Valua Margarita de Valua Viktoriya de Valua Zhanna de Valua ondeu Bala keziEkaterina Medichi bala kezinde Ekaterina 1519 zhyly 13 sәuirde ortalygy Florenciyada dүniege kelgen Tolyk aty Ekaterina Mariya Romula di Lorenco de Medichi Medichi әuleti sol kezde is zhүzinde Florenciyany baskardy dese de bolady ezhelden bankir bolyp olar europalyk monarhtardy karzhylandyru arkyly үlken bajlyk pen bilikke kelgen Ekaterinanyn әkesi Lorenco II di Pero de Medichi Urbino gercogy 1492 1519 negizinen gercog bolmagan ol bul atakty agasy Dzhovanni Medichidyn arkasynda algan Sondyktan gercog atagyna karamastan Ekaterina salystyrmaly tүrde teksiz bolgan Birak onyn anasy Madlen la Tur Overn grafinyasy 1500 1519 Franciyanyn en aukatty zhәne baj әuletterine zhatatyn bul Ekaterinanyn hanzadamen atastyryluyna katty әser etti Kliment VI Ekaterinanyn agasy Zhylnamashynyn zhazuy bojynsha Ekaterinanyn ata anasy kyzdyn dүniege kelgenine katty kuangan eken ul dүniege kelgendej kuangan Alajda kop kzamaj ekeui de kajtys bolady Madlen 28 sәuirde al Lorenco 4 mamyrda Zhas zhubajlar bir zhyl buryn gana neke kurgan bolatyn Bul neke Franciya patshasy Francisk I men papa Leo H arasyndagy Әulie Rim imperatory Maksimilian I ge karsy odak retinde kiylgan bolatyn Francisk Ekaterinany francuz sarajyna alyp ozi tәrbielegisi keldi Birak Leo H kyzdy ozinin agasynyn nekeden tys dүniege kelgen balasyna үjlendirgisi kelgen edi Osydan kejin balany oz karamagyna әzhesi Alfonsina Orsini omirinin sonyna dejin aldy 1520 zhyly Alfonsina kajtys bolyp Ekaterinany tәtesi Klarissa Strocci tәrbielejdi Klarissa Strocci kyzdy tuganyndaj korip oz balalarymen birge osirdi Ekaterina olardy tugan bauyrlaryndaj korip omir bojy zhaksy korip otedi 1521 zhyly Leo H kajtys bolgannan kejin Medichilardyn әulie tagyndagy biligi zhojyldy Birak kardinal Dzhulio de Medichi 1523 zhyly papa Kliment VII bolyp takka otyrdy 1527 zhyly Medichiler taktan tayady da Ekaterina tutkyn bolyp kalady Florenciyany kajtaruga zhәne zhas gercoginyany kutkaruga komekteskeni үshin Kliment Karl V Gabsburgty Қasietti Rim imperatory dep mojyndauyna tura keledi 1529 zhyly kazanda Karl V әskeri Florenciyany korshauga alady Қorshau kezinde Ekaterinany oltirip kala kakpasyna ilip koyu nemese bordelge zhiberip abyrojyn togu kerek degen urandar men үndeuler ajtylady Florenciya әskeri korshauga karsy tura alganymen oba zhәne ashtyktyn saldarynan 1530 zhyly 12 tamyzda kala beriluge mәzhbүr boldy Kliment Ekaterinany Rimde kozine zhas alyp karsy alyp birden ogan kүjeu izdej bastady 1531 zhyly Francisk I Ekaterina men onyn ekinshi uly Genrihty kosuga nietin bildirdi Kliment birden kelisti sebebi bul odak ogan ote tiimdi bolatyn Neke tojyEkaterina MedichiGenrih II 14 zhasynda Ekaterina Franciyanyn hanzadasy Genrih de Valuanyn kalyndygy boldy Onyn zhasauy 130 000 dukattan zhәne Piza Livorno Parmadan turatyn aukymdy zherlerden kuraldy Ekaterina ote әdemi bolgan zhok Bolashak patshajym Rimge kelgende bir veneciyalyk elshi ony bylaj sippatajdy sary shashty kishkene bojly zhәne aryk birak ajkyn kozkarasty yagni Medichi әuletinin әdepki belgileri Sonda da Ekaterina molshylykka үjrengen talgamdy patsha sarajyna әser kaldyra aldy Onyn patsha sarajyna kelui aksүjekterdi tandandyrdy 1533 zhyly 28 kazanda Marselde otken neke tojy үlken okiga boldy koptegen shashularmen este kaldy Қalgan omiriDiana de Puate Ekaterina 1547 zhәne 1559 zhyldary aralygynda patshajym atagyn takkan Өmir bojy Genrih Ekaterinany memleket isterine zhakyndatpajtyn Patsha үshin birinshi orynda onyn konildes әjeli Diana de Puate turatyn Genrihtyn olimi on bes zhasar Francisk II hanzadanyn anasy retinde Ekaterinaga eldi baskaruga kukyk berdi 1560 zhyly Francisk II kajtys bolgannan kejin ol ozinin on zhasar Karl IX balasynyn regenti atandy 1574 zhyly Karl da dүnieden ozady Budan kejin үshinshi uly Genrih III ge kamkor bolyp onyn ornyna eldi baskardy Genrih III anasynyn omirinin songy ajlarynda gana onyn ykpalynan aryla aldy Ekaterinanyn uldary azamat zhәne dini sogystary zamanynda bilegen edi Monarhiyanyn aldynda kiyn mindet turdy En aldymen Ekaterina koterilisshilerdin talaptaryn oryndady birak kejin olarga karsy katygez sayasat zhүrgizdi Sodan son patshajym bul үshin ajyptalgan bolatyn Sebebi kobisinin ojy bojynsha Varfolomej tүninde 24 tamyz 1572 zhyl Ekaterina Medichidyn bujrygy bojynsha bүkil Franciyada gugenottar oltirilgen bolatyn Koptegen tarihshylar Ekaterina zhүrgizgen sayasatyn Valua әuletin takta saktap kalu үshin zhasalgan zhankeshti sharalar al onyn biligin monarhiyany orkendetu әreketi dep sanajdy Ekaterina bolmasa onyn uldary takty ustap kala almas edi Olardyn bilik kezeni Ekaterina Medichidyn zamany dep atalyp ketti Biograf Mark Strejdzhdin sozi bojynsha Ekaterina XVI gasyrda Europadagy en kuatty әjel bolgan DerekkozderGoro Gheri 15 April 1519 quoted by Frieda 14 Frieda 21 23 The contract was signed on the 27th and the religious ceremony took place the next day Frieda 52