Генри Стюарт, Дарнли лорды, Олбани герцогы және Росс графы (ағылш. Henry Stuart, Lord Darnley; 7 желтоқсан 1545 — 10 ақпан 1567) — Шотландия королевасы Мария Стюарттың күйеуі, Шотландия мен Англия королі әкесі.
Генри Стюарт Henry Stuart | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
29 шілде 1565 — 10 ақпан 1567 | ||
Ізашары | II Франсуа, Франция королі | |
Ізбасары | (бейресми) | |
| ||
1565 — 1567 | ||
Өмірбаяны | ||
Діні | католицизм | |
Дүниеге келуі | 7 желтоқсан 1545 Лидс, Йоркшир, Англия | |
Қайтыс болуы | 10 ақпан 1567 (21 жас) Эдинбург, Шотландия | |
Жерленді | Холируд аббаттығы | |
Династия | Стюарттар | |
Әкесі | Мэтью Стюарт, 4-Леннокс графы | |
Анасы | ||
Жұбайы | Мария Стюарт | |
Балалары | ||
өңдеу |
Өмірбаяны
Генри — Мэтью Стюарт, 4-Леннокс графы мен ұлы. Әкесі жағынан Генри Стюарт әулетінен шыққан патшалардан тарайды, ал анасы жағынан Англия королі шөбересі.
Жастық шағында анасымен Англияда (туған жерінде) тұрды, бірақ 1565 жылдың басында, 19 жастағы Генри Стюарт Шотландиядағы әкесіне келді. Алғашқы кездесуден-ақ ұзын, сымбатты және сәнді ханзада жас шотландық королева Мария Стюартқа әсер етті. Мүмкін, Стефан Цвейгтың пайымдауынша, ол Мария балалық шағында өткізген таңдамалы француз сарайын еске салып, шотланд ақсүйектерінің қатал әдет-ғұрпына қайшы келді. Қайткенде де, 1565 жылғы 29 шілдеде Шотландия королевасы мен лорд Дарнлидің үйлену тойы өтті. Үйлену тойы католик әулетіне сәйкес, холирудтық Мария капелласында болды. Дарнли ресми түрде католик шіркеуіне жатты, бірақ о да күшті діни сенімі болған жоқ.
Бұл неке, бір жағынан, екі ең жақын үміткерлердің ағылшын тағында қосылуынан қорыққан ағылшын патшайымы I Елизабеттің наразылығын туғызды. Өш алу мақсатында, Елизабет Дарнлидің анасы Маргарита Дугласты тұтқындап, тастады. Екінші жағынан, асығыс неке және Англиямен жақындасу үміттерінің құлдырауы сол уақытқа дейін елдің саясатын белгілеп отырған алдыңғы қатардағы шотландтық мемлекеттік қайраткерлер — Морей графы Джеймс Стюарт және қызметтен кетуіне әкелді. 1565 жылғы жазда Морейдің көтерілісі королдік әскермен тез арада басылды.
Генри мен Мария Стюарттың үйленуі сәтсіз болды. Лорд Дарнли мемлекеттік күйеудің кепілдігіне ие болмасада, өте қарапайым адам бола отырып, патшалықта бірінші орынға үміттенді. Көңілі қалған Мария күйеуіне биліктің үлесін бергісі келмеді. Көбіне шетелдіктерге, соның ішінде, жеке хатшысы сеніп, королева біртіндеп күйеуінен алшақтай бастады. Ашулы Дарнли сарайдағы католик тармағының жалғасуына қанағаттанбаған басқарған протестанттармен жақындасты. Нәтижесінде патшайымға қарсы астыртын сөз байласу ұйымдастырылды. 1566 жылғы 9 наурызда бүлікшілер Мария Стюарттың бөлмесіне кіріп, жүкті ханшайымның көз алдында Дәуіт Риччоны айуандықпен өлтірді.
Кісі өлтіруге қарамастан, астыртын әрекет тұтастай сәтсіз болды. Мария бүлікшілердің қатарын бөліп, күйеуімен татуласты. Жауап ретінде Дарнлидің сатқындығы ашуланған Мортон графы, ханзаданың Риччоны өлтіруге қатысынын растайтын құжаттарды жіберді. Тіпті, бұл дәлелдерсіз-ақ ерлі-зайыптылар арасындағы алшақтық айқын байқалды. Генри Глазгода тұрып, ұлы, болашақ патша туғанын елемеді. Мария, сол уақытта, жарқын және жігерлі ұнатып қалды. Мария мен Генридің ажырасуы туралы қауесеттер тарады. Алайда, ажырасу ұлын заңсыз дегенді білдірер еді, ал патшайым бұған жол бере алмады.
Нәтижесінде, 1567 жылдың басында Дарнли мен Мария Стюартқа қарсы астыртын әрекеттер құрылды. Бір жағынан, Дарнлиді жою патшайымға үйленгісі келетін Ботвеллдің басты міндеті болды. Екінші жағынан, Риччоны өлтірудегі серіктестерін сатқаннан кейін, король-консорт Мортонның және протестанттардың жауы болды. Оларға Дарнлидің өлімі Мария патшайымды құлатудың тәсілі деп санаған Морей графының тобы қосылды (Дарнлидің өзі де әйеліне қарсы жоспар ойластырды деген нұсқа да бар). Осы топтардың қайсысы ханзадаға қастандық ұйымдастырғаны белгісіз. Алайда, 1567 жылғы 9–10 ақпан қараған түні Дарнли тоқтаған Кирк-О'Филдедегі оқ-дәрілі бөшкеге толы үй жарылды. Үйдің бақшасында жанып тұрған үйден қашып құтылуға тырысқан кезде өлтірілген ханзаданың денесі табылды.
Халықтың патшайымды Дарнлидың өлімімен айыптаған қауесеті, 1567 жылдың соңында Мария Стюартты құлатуға бағытталған алғашқы қадам болды.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Genri Styuart Darnli lordy Olbani gercogy zhәne Ross grafy agylsh Henry Stuart Lord Darnley 7 zheltoksan 1545 10 akpan 1567 Shotlandiya korolevasy Mariya Styuarttyn kүjeui Shotlandiya men Angliya koroli әkesi Genri Styuart Henry StuartLauazymyShotlandiyanyn korol konsorty29 shilde 1565 10 akpan 1567Izashary II Fransua Franciya koroliIzbasary bejresmi zhәne1565 1567ӨmirbayanyDini katolicizmDүniege kelui 7 zheltoksan 1545 1545 12 07 Lids Jorkshir AngliyaҚajtys boluy 10 akpan 1567 1567 02 10 21 zhas Edinburg ShotlandiyaZherlendi Holirud abbattygyDinastiya StyuarttarӘkesi Metyu Styuart 4 Lennoks grafyAnasyZhubajy Mariya StyuartBalalaryondeu ӨmirbayanyGenri Metyu Styuart 4 Lennoks grafy men uly Әkesi zhagynan Genri Styuart әuletinen shykkan patshalardan tarajdy al anasy zhagynan Angliya koroli shoberesi Zhastyk shagynda anasymen Angliyada tugan zherinde turdy birak 1565 zhyldyn basynda 19 zhastagy Genri Styuart Shotlandiyadagy әkesine keldi Algashky kezdesuden ak uzyn symbatty zhәne sәndi hanzada zhas shotlandyk koroleva Mariya Styuartka әser etti Mүmkin Stefan Cvejgtyn pajymdauynsha ol Mariya balalyk shagynda otkizgen tandamaly francuz sarajyn eske salyp shotland aksүjekterinin katal әdet gurpyna kajshy keldi Қajtkende de 1565 zhylgy 29 shildede Shotlandiya korolevasy men lord Darnlidin үjlenu tojy otti Үjlenu tojy katolik әuletine sәjkes holirudtyk Mariya kapellasynda boldy Darnli resmi tүrde katolik shirkeuine zhatty birak o da kүshti dini senimi bolgan zhok Bul neke bir zhagynan eki en zhakyn үmitkerlerdin agylshyn tagynda kosyluynan korykkan agylshyn patshajymy I Elizabettin narazylygyn tugyzdy Өsh alu maksatynda Elizabet Darnlidin anasy Margarita Duglasty tutkyndap tastady Ekinshi zhagynan asygys neke zhәne Angliyamen zhakyndasu үmitterinin kuldyrauy sol uakytka dejin eldin sayasatyn belgilep otyrgan aldyngy katardagy shotlandtyk memlekettik kajratkerler Morej grafy Dzhejms Styuart zhәne kyzmetten ketuine әkeldi 1565 zhylgy zhazda Morejdin koterilisi koroldik әskermen tez arada basyldy Genri men Mariya Styuarttyn үjlenui sәtsiz boldy Lord Darnli memlekettik kүjeudin kepildigine ie bolmasada ote karapajym adam bola otyryp patshalykta birinshi orynga үmittendi Konili kalgan Mariya kүjeuine biliktin үlesin bergisi kelmedi Kobine sheteldikterge sonyn ishinde zheke hatshysy senip koroleva birtindep kүjeuinen alshaktaj bastady Ashuly Darnli sarajdagy katolik tarmagynyn zhalgasuyna kanagattanbagan baskargan protestanttarmen zhakyndasty Nәtizhesinde patshajymga karsy astyrtyn soz bajlasu ujymdastyryldy 1566 zhylgy 9 nauryzda bүlikshiler Mariya Styuarttyn bolmesine kirip zhүkti hanshajymnyn koz aldynda Dәuit Richchony ajuandykpen oltirdi Kisi oltiruge karamastan astyrtyn әreket tutastaj sәtsiz boldy Mariya bүlikshilerdin kataryn bolip kүjeuimen tatulasty Zhauap retinde Darnlidin satkyndygy ashulangan Morton grafy hanzadanyn Richchony oltiruge katysynyn rastajtyn kuzhattardy zhiberdi Tipti bul dәleldersiz ak erli zajyptylar arasyndagy alshaktyk ajkyn bajkaldy Genri Glazgoda turyp uly bolashak patsha tuganyn elemedi Mariya sol uakytta zharkyn zhәne zhigerli unatyp kaldy Mariya men Genridin azhyrasuy turaly kauesetter tarady Alajda azhyrasu ulyn zansyz degendi bildirer edi al patshajym bugan zhol bere almady Nәtizhesinde 1567 zhyldyn basynda Darnli men Mariya Styuartka karsy astyrtyn әreketter kuryldy Bir zhagynan Darnlidi zhoyu patshajymga үjlengisi keletin Botvelldin basty mindeti boldy Ekinshi zhagynan Richchony oltirudegi seriktesterin satkannan kejin korol konsort Mortonnyn zhәne protestanttardyn zhauy boldy Olarga Darnlidin olimi Mariya patshajymdy kulatudyn tәsili dep sanagan Morej grafynyn toby kosyldy Darnlidin ozi de әjeline karsy zhospar ojlastyrdy degen nuska da bar Osy toptardyn kajsysy hanzadaga kastandyk ujymdastyrgany belgisiz Alajda 1567 zhylgy 9 10 akpan karagan tүni Darnli toktagan Kirk O Fildedegi ok dәrili boshkege toly үj zharyldy Үjdin bakshasynda zhanyp turgan үjden kashyp kutyluga tyryskan kezde oltirilgen hanzadanyn denesi tabyldy Halyktyn patshajymdy Darnlidyn olimimen ajyptagan kaueseti 1567 zhyldyn sonynda Mariya Styuartty kulatuga bagyttalgan algashky kadam boldy Derekkozder