Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Леонардо да Винчи (итал. Leonardo da Vinci, 15 ақпан 1452 жыл, қаласының маңы — 2 мамыр 1519 жыл, Амбуаза, Түрен, Франция) — италияндық ұлы суретші, математик әрі ғалым, «Әмбебап адам» (лат. homo universale) — италияндық Ренессанс мұратының жарқын үлгісі.
| Леонардо да Винчи | |
| Leonardo da Vinci | |
 Леонардо да Винчидің автопортреті | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | қаласының маңы, |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Амбуаза, Түрен, Франция |
| Мектебі |
|
| Атақты қолөнерлері | Мона Лиза |
| Марапаттаушылары | , , |
| Ықпалы әсер етті | |
Леонардо да Винчи Ортаққорда | |
Өмірбаяны
Флоренцияның бір аймағындағы Пиеро да Винчи деген нотариус пен диқаншы отбасынан шыққан Катерина деген қыздың баласы, сурет өнері саласындағы шәкірті. Тез арада ұстазын басып озған Леонардо да Винчи бастапқыда Флоренцияда саудагершілікпен айналысады. Артынан княздер сарайларында шығармашылық ірі жоспарлар ұсынып, еш түсіністік таппайды. Әбден көңілі қалған ол 1516 жылы қаңтарда король ұсынысымен Францияға көшіп келіп, ғұмырының соңғы 4 жылын, осы жақта, Клу (Түрендегі) қамалында бастаған істерін аяқтаумен өткізеді.
Леонардоның қазіргі біз атап жүрген мәнді тегі болмаған; «да Винчи» «Винчи қалашығынан шыққан» дегенді білдіреді. Оның толық есімі — итал. Leonardo di ser Piero da Vinci, яғни «Леонардо, Винчилік Пиеро мырзаның ұлы».
- 1470 — Леонардо да Винчи шеберханасына (Флоренция) көмекші боп кіреді.
- 1472 — Флоренсия Суретшілер гильдиясының (одағы) мүшесі.
- 1472-1477 — «Исаның шоқындырылуы», «Ізгі хабар», «Құмырамен бейнеленген Мадонна» туындыларымен жұмыс істейді.
- 1482 — Миландағы Лодовико Сфорца сарайына шақырылады.
- 1487 — Құстың ұшуын негізге алып, ұшатын машина — жасайды.
- 1488 — «Ақкіс ұстаған келіншек» суреті.
- 1489 — Бассүйектердің анатомиялық кескіндері.
- 1490 — « суреті.
- 1495-1498 — «Жасырын кешкілік» суреті.
- 1502 — Чезаре Борджаға архитектор әрі әскери инженер ретінде қазметке тұрады.
- 1503 — Флоренцияға оралады.
- 1503 — «Мона Лиза» суреті.
- 1505 — Құстың ұшу сызбанұсқасы.
- 1506 — Миланға оралып, Франция королі (сол кезде Италия солтүстігін басқарған) -ге қызметке тұрады.
- 1507 — Адам көзінің құрылысын зерттеуі.
- 1509 — Қасиетті Анна соборында қолтаңба қоюы.
- 1512 — «
- 1512 — Лев X папасының қорғауымен Римге көшеді.
- 1514-1516 — «Жохан Шоқындырушы» суреті.
- 1516 — Сарай суретшісі, инженер, сәулетші, және механик ретінде Францияға көшуі.
Шығармашылығы
Леонардо До Винчи «Мона Лиза» суретін салған. Бұл оның ең әйгілі шығармасы. Деректер бойынша суретте 1479 жылы өмір сүрген Лиза атты әйел бейнеленген, ал кейбір деректер бойынша суретте Леонардо До Винчи өзінің әйел келбетіндегі суретін салды деген көзқарас бар. Оның себебі суреттің аты «Мона Лайза», яғни италиян тілінен аударғанда «Моя леди» дегенді білдіреді.
Сонымен қатар суреттің шын аты «Мона Лиза» емес, «Джоконда» деген дерек шықты.Осындай аталу себеі суретте Франческо Дель Джоконданың әйелі бейнеленуі мүмкін деген болжам бар.
Бұл сурет Парижде, оқ өтпейтін әйнекпен қапталып сақталған. Қазіргі кезде ол 7 миллион доллар шамасында бағаланады.
Өнертапқыштығы
Оның тірі кезінде ел мойындаған туындысы — пистолетке арналған (кілтпен қосылатын) дөңгелек құлып. Бастапқыда сирек қолданылған бұл тетік XVI ғасыр ортасына қарай дворяндар арасында, әсіресе кавалерияда кең тараған. Тіпті лат құрылымында да ізін қалдырған, атап айтсақ, максимиоиандық сауыттарды пистолетпен ату үшін жеңімен бірге қолғап жасай бастады. Дөңгелектік құлпының сәтті шығарылғандығы сонша — ол тіпті XIX ғасырда да қолданыста болды..
Данышпан адамдардың туындылары уақыт өте мойындалып жататыны сияқты Леонардоның ойлап тапқандарының көбісі кейін толықтырылып, өзгертіле жетілдіріліп, бүгінгі күнге дейін қолданыста болып келді.
Мысалы, Леонардо да Винчи ауаны сығып, құбырлырмен жүргізетін құрал жасаған. Бұны пештерді жағудан …бөлмелерді желдетуге дейін қолданады.
Адамның су астында көп уақыт болу мүмкіндігі Леонардоны да қызықтырған. Бұл одан бұрынғы-соңғы ғалымдарды да қызықтырған болатын. Мысалы, Баттиста Альберти Неми көлі түбінен кейбір Рим кемелерін көтеруді жоспарлаған. Леонардо болса жай жоспарлап қана қоймай, су өткізбейтін теріден жасалатын сүңгуірлер костюмінің жобасын жасады. Костюмнің омырауында сүңгуірдің көтерілуін жеңілдету үшін ауамен толтырылатын, көлем ұлғайтқыш қалтасы болған. Леонардоның сүңгуірі демалу үшін, оның қалпағын су бетінде жүзетін күмбезбен жалғайтын, икемге келетін түтікпен жабдықталған.
Леонардо да Винчидың қазіргі тікұшақтың «атасының» сызбанұсқасын жасағаны да баршаға мәлім. Винтінің ұзындығы сызбаға сәйкес 4,8 м болуы тиіс делінген. Ғалым жоспарына сәйкес ол металл окантовкасы, полотномен жабылу керек. Винт осьтің айналасында жүрген адамдардың рычагты итеруімен айналдырады.Леонардо өз жұмыстарында: «Егер винт механизмі біркелкі жақсы жасалған болса, яғни, еш айырылыс, тесіксіз және тез айналдырылса, онда ол ауада қолдау тауып биіктеп ұшып кетеді», — деп жазған.
Адамды жүзіп үйретуге керекті маңызды дүние — құтқару дөңгелегі. Леонардоның бұл тапқаны қазіргі кезге дейін еш өзгеріссіз қалды деуге болады.
Жүзу қарқынын үдету үшін ғалым өзіндік қолғап ойластырады, бұл біртіндеп бүгінгі ластыға айналады.
Сену қиын, бірақ Леонардо қазу үшін емес, қазылған заттарды көтеру, тасымалдау үшін …экскаватор ойлап табады. Ғалымдардың пайымдауынша, экскаваторлар Арно өзенінің арнасын өзгерту жобасына керек болған. Ені 18 м, ұзындығы 6 м болатын шұңқыр қазу жоспарланған. Автордың суреттері қазатын машина мен шұңқыр өлшемдері жайлы ақпарат береді. Штангаларының әрқилы ұзындығы бар көтергіш кран бірнеше қарсысалмақпен екі немесе одан көп деңгейлі экскавацияда қолданыла алатынымен қызық. Кран жебелері 180°-қа бұрылу аясымен арнаны толықтай қамти алды. Экскаватор рельстерге орнатылып, жұмыс орны өзгерген сайын, орталық рельстегі винттік мехинизм көмегімен алдыға жылжып отырған.
Леонардоның ең танымал суреті — көне автомобиль жобасы. Өзін-өзі қозғалтатын арба, энергия шығаратын рөлмен жалғанған, арбалетті механизммен жүретін болған. Артқы дөңгелектері бір-біріне тәуелсіз айналдырыла алған. Рөлмен байланысқан төртінші дөңгелек арқылы арба бұрыла алған. Бастапқыда король ауласының көңіл көтеруіне арналған бұл көлік Қайта Өрлеу дәуірі мен орта ғасыр инженерлер өздігінен жүру көліктер қатарына жатқан.
Ғалымның кейбір еңбектерін адамзаттың енді ғана сынақтан өткізуге батылдары баруда: мысалы, Леонардо да Винчидың жобасымен норвегиялық Ас қаласынды 2001 жылы 100-метрлік жаяушылар көпірі жасалды. Бұл оқиға — өз уақытын әлдеқайда басып озған шебер архитектуралық жобасының іске асуының 500 жыл ішінде алғашқысы.
Леонардо да Винчи бұл көпірді түрік сұлтанына арнап жобалаған: көпір Ыстамбұлдағы Алтын Мүйіз шығанағы арқылы өтуі тиіс болғын. Егер бұл жобы сол кезде іске асса онда ол өз заманындағы ең ұзын көпір (ұзындығы 346 м) болар еді. Сұлтан Баязет II Леонардоның бұл жобасынан бас тартқандықтан көпір салынбай қалады. 2002 жылы Британияда ұлы Леонардо да Винчидың тағы бір ойы іске асады: Суррей графтігінде дәл соның сызбасы бойынша жасалған қазіргі бастапқы үлгісі сәтті ұшты.
Суррей төбелерінде өткен сынақты дельтапланеризмнен екі дүркін әлем чемпионы Джуди Лиден жүргізді. Ол әйелге да Винчи «протодельтапланын» ең биік 10 м көтеріп, 17 секунд ауада ұшқан. Бұл аппараттың істейтіндігіне айқын дәлел болды. Леонардо да Винчи ойынша «егер екі жағы да 12 адам қолындай ұзын, ал биіктігі −12, болатындай тығыз матадан тұратын тент болса, онда адам кез келген кәдімгідей биіктен зақымсыз секіре алады». Бұны өзі сынап үлгермесе де, 2000 жылы британ парашютисті Адриан Николас Оңтүстік Африкада 3 мың метр биіктіктен әуе шарынан Леонардо да Винчи сызбасымен жасалған парашютпен секіреді. Сәтті қонады.
Қызықты дерек
Леонардо да Винчи көз жұмардың алдында өзінің шәкірттеріне мұқият толтырылған 120 дәптерді мұраға қалдырған екен. Оның ішінде механика мен инженерлік саланы, әскери өнерді жан-жақты зерттеп жазылған дүниелер бар. Бір таңқаларлығы – Леонардо анатомия ғылымына да ден қойып, адам ағзасының ішкі құрылысын да тыңғылықты зеттеген көрінеді. XX ғасырдың орта шенінде суретшінің тарапынан жасалған зерттеулер медицина саласы мамандарының арасында талас-тартыс туғызды. Суретшінің шәкірті Паоло Джиово Винчидің мәйітханаларда өліктерді сойып, адам ағзаларын зерттеумен айналысқандығын нақтылы түрде дәлелдеді. Орыстың атақты ғалымы Павлов Леонардоны өзінің ұстазы санаған. Көркемсурет өнерінің хас шебері ХVI ғасырдың өзінде-ақ адамның ішкі ағза мүшелерінің құрылысын толық зерттеген көрінеді. Павловтың Винчидің теориясын дәлелдегенінен бергі аралықта 400 жылдай уақыт өтті. Алайда оның анатомия іліміне қосқан жаңалығы әлі де күшін жойған жоқ. Бірақ, дүние салардың алдында әйгілі қылқалам шебері анатомияға ден қоямын деп, көркемсуретті ақсатып алғанына үлкен өкініш білдіріпті.
Әдебиет
- I. Les manuscrits de Leonard de Vinci, de la Bibliothèque de l’Institut, 1881—1891;
- Leonardo da Vinci: Traité de la peinture, 1910.
- Geymüller H., de, Les manuscrits de Leonardo de Vinci, extr. de la «Gazette des Beaux-Arts», 1894;
- Grothe H., Leonardo da Vinci als Ingenieur und Philosoph, 1880;
- Herzfeld M., Das Traktat von der Malerei, Jena, 1909;
- Il Codice di Leonardo da Vinci, nella Biblioteca del principe Trivulzio, Milano, 1891;
- Il Codice Atlantico di Leonardo da Vinci, nella Biblioteca Ambrosiana, Milano, 1894—1904;
- Leonardo da Vinci, der Denker, Forscher und Poet, Auswahl, Uebersetzung und Einleitung, Jena, 1906;
- Müntz E., Leonardo da Vinci, 1899.
- Péladan, Leonardo da Vinci. Textes choisis, 1907;
- Richter J. P., The literary works of L. da Vinci, London, 1883;
- Ravaisson-Mollien Ch., Les écrits de Leonardo de Vinci, 1881;
- Волынский А. Л., Леонардо да Винчи, СПб, 1900 (роскошное изд.); 2-е изд., СПб, 1909;
- Гуковский М. А. Механика Леонардо да Винчи. — М.: Изд-во АН КСРО, 1947. — 815 с.
- Патер В., Ренессанс, М., 1912;
- Сеайль Г., Леонардо да Винчи как художник и учёный. Опыт психологической биографии, СПб, 1898;
- Сумцов Н. Ф., Леонардо да Винчи, 2-е изд., Харьков, 1900 (и на украинском языке, там же, 1907);
- Флорентийские чтения: Леонардо да Винчи (сборн. статей Э. Сольми, Б. Кроче, И. дель Лунго, Ж. Паладина и др.), М., 1914;
Сыртқы сілтемелер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Leonardo da Vinci |
- Leonardo da Vinci: Experience, Experiment, Design (review) Мұрағатталған 3 мамырдың 2009 жылы.
- Complete text & images of Richter's translation of the Notebooks
- Vasari Life of Leonardo Мұрағатталған 17 наурыздың 2009 жылы.: in Lives of the Most Eminent Painters, Sculptors, and Architects.
- Web Gallery of Leonardo Paintings
- Drawings of Leonardo da Vinci
- Da Vinci Decoded Article from The Guardian
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Leonardo da Vinchi ital Leonardo da Vinci 15 akpan 1452 zhyl kalasynyn many 2 mamyr 1519 zhyl Ambuaza Tүren Franciya italiyandyk uly suretshi matematik әri galym Әmbebap adam lat homo universale italiyandyk Renessans muratynyn zharkyn үlgisi Leonardo da VinchiLeonardo da VinciLeonardo da Vinchidin avtoportretiTugan kүni15 sәuir 1452 1452 04 15 Tugan zherikalasynyn many Қajtys bolgan kүni2 mamyr 1519 1519 05 02 67 zhas Қajtys bolgan zheriAmbuaza Tүren FranciyaMektebiAtakty kolonerleriMona Liza Zhasyryn keshkilik Akkis ustagan kelinshek Madonna BenuaMarapattaushylary I FranciskYkpaly әser ettiRafael SantiLeonardo da Vinchi OrtakkordaӨmirbayanyFlorenciyanyn bir ajmagyndagy Piero da Vinchi degen notarius pen dikanshy otbasynan shykkan Katerina degen kyzdyn balasy suret oneri salasyndagy shәkirti Tez arada ustazyn basyp ozgan Leonardo da Vinchi bastapkyda Florenciyada saudagershilikpen ajnalysady Artynan knyazder sarajlarynda shygarmashylyk iri zhosparlar usynyp esh tүsinistik tappajdy Әbden konili kalgan ol 1516 zhyly kantarda korol usynysymen Franciyaga koship kelip gumyrynyn songy 4 zhylyn osy zhakta Klu Tүrendegi kamalynda bastagan isterin ayaktaumen otkizedi Leonardonyn kazirgi biz atap zhүrgen mәndi tegi bolmagan da Vinchi Vinchi kalashygynan shykkan degendi bildiredi Onyn tolyk esimi ital Leonardo di ser Piero da Vinci yagni Leonardo Vinchilik Piero myrzanyn uly 1470 Leonardo da Vinchi sheberhanasyna Florenciya komekshi bop kiredi 1472 Florensiya Suretshiler gildiyasynyn odagy mүshesi 1472 1477 Isanyn shokyndyryluy Izgi habar Қumyramen bejnelengen Madonna tuyndylarymen zhumys istejdi 1482 Milandagy Lodoviko Sforca sarajyna shakyrylady 1487 Қustyn ushuyn negizge alyp ushatyn mashina zhasajdy 1488 Akkis ustagan kelinshek sureti 1489 Bassүjekterdin anatomiyalyk keskinderi 1490 sureti 1495 1498 Zhasyryn keshkilik sureti 1502 Chezare Bordzhaga arhitektor әri әskeri inzhener retinde kazmetke turady 1503 Florenciyaga oralady 1503 Mona Liza sureti 1505 Қustyn ushu syzbanuskasy 1506 Milanga oralyp Franciya koroli sol kezde Italiya soltүstigin baskargan ge kyzmetke turady 1507 Adam kozinin kurylysyn zertteui 1509 Қasietti Anna soborynda koltanba koyuy 1512 1512 Lev X papasynyn korgauymen Rimge koshedi 1514 1516 Zhohan Shokyndyrushy sureti 1516 Saraj suretshisi inzhener sәuletshi zhәne mehanik retinde Franciyaga koshui ShygarmashylygyTolyk makalasy Leonardo Do Vinchi Mona Liza suretin salgan Bul onyn en әjgili shygarmasy Derekter bojynsha surette 1479 zhyly omir sүrgen Liza atty әjel bejnelengen al kejbir derekter bojynsha surette Leonardo Do Vinchi ozinin әjel kelbetindegi suretin saldy degen kozkaras bar Onyn sebebi surettin aty Mona Lajza yagni italiyan tilinen audarganda Moya ledi degendi bildiredi Sonymen katar surettin shyn aty Mona Liza emes Dzhokonda degen derek shykty Osyndaj atalu sebei surette Franchesko Del Dzhokondanyn әjeli bejnelenui mүmkin degen bolzham bar Bul suret Parizhde ok otpejtin әjnekpen kaptalyp saktalgan Қazirgi kezde ol 7 million dollar shamasynda bagalanady Өnertapkyshtygy Onyn tiri kezinde el mojyndagan tuyndysy pistoletke arnalgan kiltpen kosylatyn dongelek kulyp Bastapkyda sirek koldanylgan bul tetik XVI gasyr ortasyna karaj dvoryandar arasynda әsirese kavaleriyada ken taragan Tipti lat kurylymynda da izin kaldyrgan atap ajtsak maksimioiandyk sauyttardy pistoletpen atu үshin zhenimen birge kolgap zhasaj bastady Dongelektik kulpynyn sәtti shygarylgandygy sonsha ol tipti XIX gasyrda da koldanysta boldy Danyshpan adamdardyn tuyndylary uakyt ote mojyndalyp zhatatyny siyakty Leonardonyn ojlap tapkandarynyn kobisi kejin tolyktyrylyp ozgertile zhetildirilip bүgingi kүnge dejin koldanysta bolyp keldi Mysaly Leonardo da Vinchi auany sygyp kubyrlyrmen zhүrgizetin kural zhasagan Buny peshterdi zhagudan bolmelerdi zheldetuge dejin koldanady Adamnyn su astynda kop uakyt bolu mүmkindigi Leonardony da kyzyktyrgan Bul odan buryngy songy galymdardy da kyzyktyrgan bolatyn Mysaly Battista Alberti Nemi koli tүbinen kejbir Rim kemelerin koterudi zhosparlagan Leonardo bolsa zhaj zhosparlap kana kojmaj su otkizbejtin teriden zhasalatyn sүnguirler kostyuminin zhobasyn zhasady Kostyumnin omyrauynda sүnguirdin koteriluin zhenildetu үshin auamen toltyrylatyn kolem ulgajtkysh kaltasy bolgan Leonardonyn sүnguiri demalu үshin onyn kalpagyn su betinde zhүzetin kүmbezben zhalgajtyn ikemge keletin tүtikpen zhabdyktalgan Leonardo da Vinchidyn kazirgi tikushaktyn atasynyn syzbanuskasyn zhasagany da barshaga mәlim Vintinin uzyndygy syzbaga sәjkes 4 8 m boluy tiis delingen Ғalym zhosparyna sәjkes ol metall okantovkasy polotnomen zhabylu kerek Vint ostin ajnalasynda zhүrgen adamdardyn rychagty iteruimen ajnaldyrady Leonardo oz zhumystarynda Eger vint mehanizmi birkelki zhaksy zhasalgan bolsa yagni esh ajyrylys tesiksiz zhәne tez ajnaldyrylsa onda ol auada koldau tauyp biiktep ushyp ketedi dep zhazgan Adamdy zhүzip үjretuge kerekti manyzdy dүnie kutkaru dongelegi Leonardonyn bul tapkany kazirgi kezge dejin esh ozgerissiz kaldy deuge bolady Zhүzu karkynyn үdetu үshin galym ozindik kolgap ojlastyrady bul birtindep bүgingi lastyga ajnalady Senu kiyn birak Leonardo kazu үshin emes kazylgan zattardy koteru tasymaldau үshin ekskavator ojlap tabady Ғalymdardyn pajymdauynsha ekskavatorlar Arno ozeninin arnasyn ozgertu zhobasyna kerek bolgan Eni 18 m uzyndygy 6 m bolatyn shunkyr kazu zhosparlangan Avtordyn suretteri kazatyn mashina men shunkyr olshemderi zhajly akparat beredi Shtangalarynyn әrkily uzyndygy bar kotergish kran birneshe karsysalmakpen eki nemese odan kop dengejli ekskavaciyada koldanyla alatynymen kyzyk Kran zhebeleri 180 ka burylu ayasymen arnany tolyktaj kamti aldy Ekskavator relsterge ornatylyp zhumys orny ozgergen sajyn ortalyk relstegi vinttik mehinizm komegimen aldyga zhylzhyp otyrgan Leonardonyn en tanymal sureti kone avtomobil zhobasy Өzin ozi kozgaltatyn arba energiya shygaratyn rolmen zhalgangan arbaletti mehanizmmen zhүretin bolgan Artky dongelekteri bir birine tәuelsiz ajnaldyryla algan Rolmen bajlanyskan tortinshi dongelek arkyly arba buryla algan Bastapkyda korol aulasynyn konil koteruine arnalgan bul kolik Қajta Өrleu dәuiri men orta gasyr inzhenerler ozdiginen zhүru kolikter kataryna zhatkan Ғalymnyn kejbir enbekterin adamzattyn endi gana synaktan otkizuge batyldary baruda mysaly Leonardo da Vinchidyn zhobasymen norvegiyalyk As kalasyndy 2001 zhyly 100 metrlik zhayaushylar kopiri zhasaldy Bul okiga oz uakytyn әldekajda basyp ozgan sheber arhitekturalyk zhobasynyn iske asuynyn 500 zhyl ishinde algashkysy Leonardo da Vinchi bul kopirdi tүrik sultanyna arnap zhobalagan kopir Ystambuldagy Altyn Mүjiz shyganagy arkyly otui tiis bolgyn Eger bul zhoby sol kezde iske assa onda ol oz zamanyndagy en uzyn kopir uzyndygy 346 m bolar edi Sultan Bayazet II Leonardonyn bul zhobasynan bas tartkandyktan kopir salynbaj kalady 2002 zhyly Britaniyada uly Leonardo da Vinchidyn tagy bir ojy iske asady Surrej graftiginde dәl sonyn syzbasy bojynsha zhasalgan kazirgi bastapky үlgisi sәtti ushty Surrej tobelerinde otken synakty deltaplanerizmnen eki dүrkin әlem chempiony Dzhudi Liden zhүrgizdi Ol әjelge da Vinchi protodeltaplanyn en biik 10 m koterip 17 sekund auada ushkan Bul apparattyn istejtindigine ajkyn dәlel boldy Leonardo da Vinchi ojynsha eger eki zhagy da 12 adam kolyndaj uzyn al biiktigi 12 bolatyndaj tygyz matadan turatyn tent bolsa onda adam kez kelgen kәdimgidej biikten zakymsyz sekire alady Buny ozi synap үlgermese de 2000 zhyly britan parashyutisti Adrian Nikolas Ontүstik Afrikada 3 myn metr biiktikten әue sharynan Leonardo da Vinchi syzbasymen zhasalgan parashyutpen sekiredi Sәtti konady Қyzykty derekLeonardo da Vinchi koz zhumardyn aldynda ozinin shәkirtterine mukiyat toltyrylgan 120 dәpterdi muraga kaldyrgan eken Onyn ishinde mehanika men inzhenerlik salany әskeri onerdi zhan zhakty zerttep zhazylgan dүnieler bar Bir tankalarlygy Leonardo anatomiya gylymyna da den kojyp adam agzasynyn ishki kurylysyn da tyngylykty zettegen korinedi XX gasyrdyn orta sheninde suretshinin tarapynan zhasalgan zertteuler medicina salasy mamandarynyn arasynda talas tartys tugyzdy Suretshinin shәkirti Paolo Dzhiovo Vinchidin mәjithanalarda olikterdi sojyp adam agzalaryn zertteumen ajnalyskandygyn naktyly tүrde dәleldedi Orystyn atakty galymy Pavlov Leonardony ozinin ustazy sanagan Korkemsuret onerinin has sheberi HVI gasyrdyn ozinde ak adamnyn ishki agza mүshelerinin kurylysyn tolyk zerttegen korinedi Pavlovtyn Vinchidin teoriyasyn dәleldegeninen bergi aralykta 400 zhyldaj uakyt otti Alajda onyn anatomiya ilimine koskan zhanalygy әli de kүshin zhojgan zhok Birak dүnie salardyn aldynda әjgili kylkalam sheberi anatomiyaga den koyamyn dep korkemsuretti aksatyp alganyna үlken okinish bildiripti ӘdebietI Les manuscrits de Leonard de Vinci de la Bibliotheque de l Institut 1881 1891 Leonardo da Vinci Traite de la peinture 1910 Geymuller H de Les manuscrits de Leonardo de Vinci extr de la Gazette des Beaux Arts 1894 Grothe H Leonardo da Vinci als Ingenieur und Philosoph 1880 Herzfeld M Das Traktat von der Malerei Jena 1909 Il Codice di Leonardo da Vinci nella Biblioteca del principe Trivulzio Milano 1891 Il Codice Atlantico di Leonardo da Vinci nella Biblioteca Ambrosiana Milano 1894 1904 Leonardo da Vinci der Denker Forscher und Poet Auswahl Uebersetzung und Einleitung Jena 1906 Muntz E Leonardo da Vinci 1899 Peladan Leonardo da Vinci Textes choisis 1907 Richter J P The literary works of L da Vinci London 1883 Ravaisson Mollien Ch Les ecrits de Leonardo de Vinci 1881 Volynskij A L Leonardo da Vinchi SPb 1900 roskoshnoe izd 2 e izd SPb 1909 Gukovskij M A Mehanika Leonardo da Vinchi M Izd vo AN KSRO 1947 815 s Pater V Renessans M 1912 Seajl G Leonardo da Vinchi kak hudozhnik i uchyonyj Opyt psihologicheskoj biografii SPb 1898 Sumcov N F Leonardo da Vinchi 2 e izd Harkov 1900 i na ukrainskom yazyke tam zhe 1907 Florentijskie chteniya Leonardo da Vinchi sborn statej E Solmi B Kroche I del Lungo Zh Paladina i dr M 1914 Syrtky siltemelerOrtakkorda bugan katysty media fajldar bar Leonardo da VinciLeonardo da Vinci Experience Experiment Design review Muragattalgan 3 mamyrdyn 2009 zhyly Complete text amp images of Richter s translation of the Notebooks Vasari Life of Leonardo Muragattalgan 17 nauryzdyn 2009 zhyly in Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects Web Gallery of Leonardo Paintings Drawings of Leonardo da Vinci Da Vinci Decoded Article from The Guardian