Колчедан колчедан кентастары грек Сhalkedon Халкедон Кіші Азиядағы көне грек колониясы сульфидтер мен арсенидтер тобында

Колчедан, колчедан кентастары (грек. Сhalkedon – Халкедон, Кіші Азиядағы көне грек колониясы) – сульфидтер мен арсенидтер тобындағы темір, мыс, никель және қалайы құрамдас минералдар. Колчедандар бірнеше түрге ажыратылады: магнитті Колчедандар немесе пирротин (Fe1–nS); күкіртті немесе темірлі Колчедандар – пирит (FeS2); мысты Колчедандар немесе халькопирит (CuFeS2); темір-никельді Колчедан немесе пентландит [(Fe, Nі)9S8]; никельді Колчедандар немесе никелин (NіAs); қалайылы Колчедан немесе станнин (Cu2FeSnS4). Темір және мыс құрамды Колчедан жанартаулық базальтты жыныстар кешенінде ірі колчеданды кен орындарын түзеді (Кенді Алтай, Шыңғыстау – Тарбағатай). Мұндай кен орындарындағы кен денелері қабат, линза, шток, желі пішінді болады. Магнитті, никельді және мысты Колчедандар ликвациялық магмалық кен орындарында ірі сульфидті мыс-никельді кен шоғырларын түзеді (Орталық Қазақстандағы , кенді белдеміндегі Мақсұт кені, Көкшетаудағы кені). Колчедандың барлық түрі де скарндық кен орындарымен байланысты. Мысалы, Саяқ, , Ешкіөлмес кендері. Магнитті және темірлі Колчедандан түзілген кен шоғырлары күкірт қышқылын өндірудегі негізгі шикізат көзі ретінде пайдаланылады. Мысты, темір-никельді және никельді Колчедан кентасынан мыс пен никель алынады. Қалайылы Колчедан өте сирек кездеседі және айтарлықтай үлкен кен орындарын түзбейді.

Дереккөздер

Қазақ Энциклопедиясы

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақ Энциклопедиясы