Сейдеғали Дүсіпов (1923, Орпа аулы, Новобогат ауданы Гурьев облысы – 2006, Атырау) – Соғыс және еңбек ардагері. Ұлы Отан соғысына қатысқан майдангер. Қазақ КСР Халық ағарту ісінің үздігі, Қазақ КСР Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1967), КСРО Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1975).
Сейдеғали Дүсіпов | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | Орпа аулы, Новобогат ауданы Гурьев облысы |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Азаматтығы | |
Марапаттары мен сыйлықтары |
Өмірбаяны
Дүсіпов Сейдеғали, 1923 жылы Новобогат ауданына қарасты Орпа ауылында дүниеге келген, Гурьев облысы. Руы Беріш, бөлімі Құлкеш, Кіші жүз.
1939. Есбол аудандағы Мәмбет аулының мектебін үздік бітіреді. Барлық сыныпты да үздік мақтау қағаздармен бітірген. Мектептерде мұғалім жетіспегендіктен (олар майданға аттанған) оқушыларға сабақ берген
Ол 22 ақпан 1942 жылғы әскерге алынып, Гурьев қаласындағы әскери училищеде дайындықтарын жасайды. 24 желтоқсан 1942 жылы соғыс өмірбаянын Оңтүстік фронт құрамында Батайск қаласынын бастады. Бұл әскери құрылым тарағаннан кейін, 1-ші Украина фронтына құрамына ауысты. Майданда №52, №127 атқыштар және №309 дивизиялар сапында Польша, Украина және Чехословакия мемлекеттерін азат етуде ерлігімен танылды. Гвардии лейтенант шенінде жекеленген зенитті- пулеметті взводтың командиры болған.
«Жауынгерлік еңбегі үшін» медалінің марапат қағазында былай деп жазылған: 1943 жылғы шілде айының 17-нен 20-на дейін жаяу әскер қатарында өз взводын асқан шеберлікпен басқара білді. Қарсыластардың шабуылын тойтарыс кезінде, қаза тапқан басқа командирдердің жауынгерлерін жинап, бәрін бір топқа біріктіріп, гитлершілерге қарсы шабуылға шықты.
1943 жылдың 05 тамызында мойнынан және оң жақ иығынан қатты жарақат алғанына қарамай, емделгеннен кейін, қайтадан қатарға қосылып өзінің ерлік жолын жалғастырды.
«Қызыл жұлдыз» орденінің марапат қағазында былай деп жазылған: 1945 жылдың 16 ақпанында жау авиациясының шабуылы болып, жау десантын тусіру және қоршаудағы жауынгерлерін қару жарақпен қамтамасыз ету кезінде, Дүсіпов жолдас өзінің взводымен Забишау селосындағы қорғаныс шебінде болып, өзі фашист құзғындарына пулеметтен оқ жаудырды. Және осы ұрыста жаудың Хе-111 типті ұшағын атып тигізді, ұшақ Капсдорф селосының қасына құлады.
Екінші «Қызыл жұлдыз» орденінің марапат қағазында былай деп жазылған: Рота құрылғаннан бері Дүсіпов жолдас, қосымша, ротаның парторг қызметін атқарды. Ол өз жұмысын өте ұқыпты атқара біліп және сонымен бірге өз ротасының арнайы құрамында саяси- тәрбие жұмысын жүргізіп, үлкен беделге ие болады. 1945 жылдың 4 сәуірінде Бреслау қаласында болған шайқаста, транспорт авиациясының шабуылы кезінде, оның взводы жаудың Юнкерс-52 ұшағын атып түсірді. Ұшақ ішінде төрт экипаж мүшесі қаза тауып, ату жарақтары жойылды.
1 маусым 1946 елге оралды
1950. Гурьев қалалық партия комитетінің нұсқаушы
1956. Гурьев каласындағы №1 жұмысшы жастардың кешкі мектепте мұғалім.
Гурьев мұғалімдер институтын және Орал қаласындағы А.С.Пушкин атындағы педагогический институтты бітірген. Гурьев қалалық партия кызметінде жауапты қызметкер, Балықшы ауылында партия комитетінде бөлім бастығы
1962-1964. №7 орта мектептің директоры
1964-1989. №13 кәсіптік-техникалық химия училищесінің директоры
Зейнетке шыққасын Атырау қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы, облыстық ардагерлер кенесінде қызмет жасады
2 мәрте “Қызыл Жұлдыз”, 1-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен және бірнеше жауынгерлік медальдармен, бейбіт кезеңде Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталған.
Атырау қаласындағы Дұсіпов Сейдеғали тұрған үйдің қабырғасына майдангердің құрметіне арнайы ескерткіш тақта орнатылған.
Атырау қаласында бір көше осы кісінің атымен аталған.
Отбасы
Әкесі – Дүсіп Сығайұлы, анасы – Жания
Әйелі – Нұрғазиева Бати
Балалар: Хамит, Ғалымжан, Рақымжан, Гүлшат
Марапаттары
- "Жауынгерлік еңбегі үшін" медалі (1943)
- "Қызыл жұлдыз" ордені (1945)
- "Қызыл жұлдыз" ордені (1945)
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін” медалі (1945)
- "Ерен еңбегі үшін. В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толу құрметіне” медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 20 жыл" мерейтойлық медалі”
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 30 жыл" мерейтойлық медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 40 жыл" мерейтойлық медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 50 жыл" мерейтойлық медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 60 жыл" мерейтойлық медалі
- "Еңбек ерлігі үшін" медалі
- Ұлы Отан соғысының I дәрежелі ордені (1986)
- "Еңбек Қызыл Ту" ордені
- Қазақ КСР Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1967)
- КСРО Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1975)
Дереккөздер
- ISBN 978-601-7174-37-8, Тұщыкұдык ауылы шежіресі, Алматы 2014, 93 бет
- http://www.podvignaroda.ru/?#id=17416375&tab=navDetailManAward
- http://www.podvignaroda.ru/?#id=38468192&tab=navDetailManAward
- http://www.podvignaroda.ru/?#id=40919751&tab=navDetailManAward
- http://www.podvignaroda.ru/?#id=1511648250&tab=navDetailManUbil
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sejdegali Dүsipov 1923 Orpa auly Novobogat audany Gurev oblysy 2006 Atyrau Sogys zhәne enbek ardageri Ұly Otan sogysyna katyskan majdanger Қazak KSR Halyk agartu isinin үzdigi Қazak KSR Kәsiptik tehnikalyk bilim beru salasynyn үzdigi 1967 KSRO Kәsiptik tehnikalyk bilim beru salasynyn үzdigi 1975 Sejdegali DүsipovTugan kүni1923 1923 Tugan zheriOrpa auly Novobogat audany Gurev oblysyҚajtys bolgan kүni2006 2006 Қajtys bolgan zheriAtyrauAzamattygy KSRO Қazak KSR ҚazakstanMarapattary men syjlyktary1941 1945 zhzh Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 50 zhyl merejtojlyk medaliӨmirbayanyDүsipov Sejdegali 1923 zhyly Novobogat audanyna karasty Orpa auylynda dүniege kelgen Gurev oblysy Ruy Berish bolimi Қulkesh Kishi zhүz 1939 Esbol audandagy Mәmbet aulynyn mektebin үzdik bitiredi Barlyk synypty da үzdik maktau kagazdarmen bitirgen Mektepterde mugalim zhetispegendikten olar majdanga attangan okushylarga sabak bergen Ol 22 akpan 1942 zhylgy әskerge alynyp Gurev kalasyndagy әskeri uchilishede dajyndyktaryn zhasajdy 24 zheltoksan 1942 zhyly sogys omirbayanyn Ontүstik front kuramynda Batajsk kalasynyn bastady Bul әskeri kurylym taragannan kejin 1 shi Ukraina frontyna kuramyna auysty Majdanda 52 127 atkyshtar zhәne 309 diviziyalar sapynda Polsha Ukraina zhәne Chehoslovakiya memleketterin azat etude erligimen tanyldy Gvardii lejtenant sheninde zhekelengen zenitti pulemetti vzvodtyn komandiry bolgan Zhauyngerlik enbegi үshin medalinin marapat kagazynda bylaj dep zhazylgan 1943 zhylgy shilde ajynyn 17 nen 20 na dejin zhayau әsker katarynda oz vzvodyn askan sheberlikpen baskara bildi Қarsylastardyn shabuylyn tojtarys kezinde kaza tapkan baska komandirderdin zhauyngerlerin zhinap bәrin bir topka biriktirip gitlershilerge karsy shabuylga shykty 1943 zhyldyn 05 tamyzynda mojnynan zhәne on zhak iygynan katty zharakat alganyna karamaj emdelgennen kejin kajtadan katarga kosylyp ozinin erlik zholyn zhalgastyrdy Қyzyl zhuldyz ordeninin marapat kagazynda bylaj dep zhazylgan 1945 zhyldyn 16 akpanynda zhau aviaciyasynyn shabuyly bolyp zhau desantyn tusiru zhәne korshaudagy zhauyngerlerin karu zharakpen kamtamasyz etu kezinde Dүsipov zholdas ozinin vzvodymen Zabishau selosyndagy korganys shebinde bolyp ozi fashist kuzgyndaryna pulemetten ok zhaudyrdy Zhәne osy urysta zhaudyn He 111 tipti ushagyn atyp tigizdi ushak Kapsdorf selosynyn kasyna kulady Ekinshi Қyzyl zhuldyz ordeninin marapat kagazynda bylaj dep zhazylgan Rota kurylgannan beri Dүsipov zholdas kosymsha rotanyn partorg kyzmetin atkardy Ol oz zhumysyn ote ukypty atkara bilip zhәne sonymen birge oz rotasynyn arnajy kuramynda sayasi tәrbie zhumysyn zhүrgizip үlken bedelge ie bolady 1945 zhyldyn 4 sәuirinde Breslau kalasynda bolgan shajkasta transport aviaciyasynyn shabuyly kezinde onyn vzvody zhaudyn Yunkers 52 ushagyn atyp tүsirdi Ұshak ishinde tort ekipazh mүshesi kaza tauyp atu zharaktary zhojyldy 1 mausym 1946 elge oraldy 1950 Gurev kalalyk partiya komitetinin nuskaushy 1956 Gurev kalasyndagy 1 zhumysshy zhastardyn keshki mektepte mugalim Gurev mugalimder institutyn zhәne Oral kalasyndagy A S Pushkin atyndagy pedagogicheskij institutty bitirgen Gurev kalalyk partiya kyzmetinde zhauapty kyzmetker Balykshy auylynda partiya komitetinde bolim bastygy 1962 1964 7 orta mekteptin direktory 1964 1989 13 kәsiptik tehnikalyk himiya uchilishesinin direktory Zejnetke shykkasyn Atyrau kalalyk ardagerler kenesinin toragasy oblystyk ardagerler kenesinde kyzmet zhasady 2 mәrte Қyzyl Zhuldyz 1 dәrezheli Otan sogysy ordenderimen zhәne birneshe zhauyngerlik medaldarmen bejbit kezende Enbek Қyzyl Tu ordenimen marapattalgan Atyrau kalasyndagy Dusipov Sejdegali turgan үjdin kabyrgasyna majdangerdin kurmetine arnajy eskertkish takta ornatylgan Atyrau kalasynda bir koshe osy kisinin atymen atalgan OtbasyӘkesi Dүsip Sygajuly anasy Zhaniya Әjeli Nurgazieva Bati Balalar Hamit Ғalymzhan Rakymzhan GүlshatMarapattary Zhauyngerlik enbegi үshin medali 1943 Қyzyl zhuldyz ordeni 1945 Қyzyl zhuldyz ordeni 1945 1941 1945 Ұly Otan sogysynda Germaniyany zhengeni үshin medali 1945 Eren enbegi үshin V I Leninnin tuganyna 100 zhyl tolu kurmetine medali 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 20 zhyl merejtojlyk medali 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 30 zhyl merejtojlyk medali 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 40 zhyl merejtojlyk medali 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 50 zhyl merejtojlyk medali 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 60 zhyl merejtojlyk medali Enbek erligi үshin medali Ұly Otan sogysynyn I dәrezheli ordeni 1986 Enbek Қyzyl Tu ordeni Қazak KSR Kәsiptik tehnikalyk bilim beru salasynyn үzdigi 1967 KSRO Kәsiptik tehnikalyk bilim beru salasynyn үzdigi 1975 DerekkozderISBN 978 601 7174 37 8 Tushykudyk auyly shezhiresi Almaty 2014 93 bet http www podvignaroda ru id 17416375 amp tab navDetailManAward http www podvignaroda ru id 38468192 amp tab navDetailManAward http www podvignaroda ru id 40919751 amp tab navDetailManAward http www podvignaroda ru id 1511648250 amp tab navDetailManUbil