Жоқшылық

Жоқшылық – адамдардың әлеуметтік-тұрмыстық жағдайларының ең төменгі сатыларының бірі, кедейліктің шектен шыққан түрі. Жоқшылықтың жеке адамға немесе отбасына, қоғамдағы елеулі әлеуметтік топқа қатысты түрі де болады. Бірінші жағдайдағы жоқшылық, көбінесе, сол жеке адамның немесе отбасының дәрменсіздігінен (адамның немесе отбасы мүшелерінің еңбекке, табыс табуға қабілетсіздігі, кембағалдығы, жалқаулығы, моральдік азғындауға ұшырауы, т.б.) туындайды. Экономикалық жағынан дамыған, адамдарды әлеуметтік қорғау жүйелері қалыптасқан елдердің өзінде де жоқшылық зардабына ұшыраған адамдар мен отбасылардың кездесуі осы жағдайға байланысты. Мұндай адамдар мен отбасыларға материалдық көмек беріп, психологиялық сауықтыру шараларын тиісті мемлекеттік мекемелер, қоғамдық ұйымдар т.б. жүзеге асырады. Ал әлеуметтік сілкіністер мен дүрбелеңдер салдарынан елдегі өндіріс орындарының көпшілігі тоқырап, мемлекет өз халқын азық-түлік, киім-кешек, т.б. күнделікті қолданысқа қажетті заттармен қамтамасыз ету мүмкіндігінен айрылған жағдайда белгілі бір әлеуметтік топтарға тән жоқшылық пайда болады. Жоқшылықтың бұл түрі күшейген тұста қоғамда қылмыс (ұрлық, тонау, кісі өлтіру, т.б.) өрши түсіп, қабылданған мемлекеттік заң нормалары аяқ асты болып, жаппай заңсыздық белең алады. Қоғамдағы саяси-әлеуметтік, экономикалық дағдарыстың күшеюі, бір жағынан, жоқшылықтың әлеуметтік түрінің пайда болуын туғызса, екінші жағынан, жоқшылықтың мұндай түрі өзін тудырған қоғамдық ахуалға қарсы әлеуметтік жарылыс туғызып, қалыптасқан жағдайды өзгертуге ықпал етеді. Сондықтан жоқшылықтың әлеуметтік түрі кез келген қоғам үшін қауіпті әлеум. құбылыс ретінде бағаланады.

Сілтеме

Қазақ энциклопедиясы