Қаратал құмы қорықшасы – мемлекеттік маңызы бар табиғи-ботаникалық қорықша. 1978 жылы Шығыс Қазақстан облысы, Зайсан ауданында ұйымдастырылған. Аумағы 1,3 мың га. Бозайғырқұм шөліндегі қатты шымдалған құм төбелер қорықша аумағына кіреді.
Қаратал құмы қорықшасы | |
Жалпы мағлұмат | |
---|---|
Ауданы | 1,3 мың га |
Құрылған уақыты | 1978 жылы |
Орналасуы | |
47°41′19″ с. е. 85°26′38″ ш. б. / 47.688552° с. е. 85.443781° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°41′19″ с. е. 85°26′38″ ш. б. / 47.688552° с. е. 85.443781° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | Шығыс Қазақстан облысы |
Аудан | Зайсан ауданы |
Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value). |
Флорасы
Өсімдіктерден жүзгін, теріскен, жыңғыл бұта шоғырлары қалың өскен. Құм шағылдары арасындағы қазаншұңқырларда қорықшада қорғалатын басты өсімдік - шырғанақ өседі. Шығыс Қазақстанның басты құнды өсімдігі саналатын шырғанақтың басым бөлігі осында шоғырланған. Мұнда сұрыптау жұмыстары нәтижесінде алынған аласа, ірі жемісті және қатты немесе әлсіз (жұмсақ) тікенекті түрлері өсіріледі.
Шырғанақ өсірілетін аумақ 1,2 мың га жерді қамтиды. Жемісінің жылдық қоры 26-24 т деп бағаланады, оның ішінде кәсіптік мөлшері 6,8-14 т. Жемісіндегі майдың мөлшері 4-6%.
Шырғанақтан басқа мұнда екпе қарағай, сонымен қатар терек, көктерек, қайың ормандары, ойыстарда ну қамыс шоғырлары мен батпақты шалғындар кездеседі.
Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктерден: неоген кезеңіндегі саваннаның түрлі жапырақты терегі немесе тораңғы, тиынтақ, шым жуасы, т.б. реликт өсімдіктері өседі.
Фаунасы
Қорықшаны Зайсан қазаншұңқырында сирек кездесетін шығыс айдаһар жыланы, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген түрлерден - Зайсан батбат кесірткесі, Орта Азия аусылы, жорға дуадақ, кәдімгі дуадақ, сүтқоректілерден Роборовский атжалманы, Орта Азия сілеусіні, т.б. мекендейді.
Өрттің шығуы және мал жайылымына шектеу қойылмауы - қорықшаға үлкен қауіп төндіруде.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қaratal kumy korykshasy memlekettik manyzy bar tabigi botanikalyk koryksha 1978 zhyly Shygys Қazakstan oblysy Zajsan audanynda ujymdastyrylgan Aumagy 1 3 myn ga Bozajgyrkum sholindegi katty shymdalgan kum tobeler koryksha aumagyna kiredi Қaratal kumy korykshasyZhalpy maglumatAudany1 3 myn gaҚurylgan uakyty1978 zhylyOrnalasuy47 41 19 s e 85 26 38 sh b 47 688552 s e 85 443781 sh b 47 688552 85 443781 G O Ya Koordinattar 47 41 19 s e 85 26 38 sh b 47 688552 s e 85 443781 sh b 47 688552 85 443781 G O Ya T El ҚazakstanAjmakShygys Қazakstan oblysyAudanZajsan audanyҚaratal kumy korykshasyҚaratal kumy korykshasyLua error Module Wikidata media ishindegi 4 zholynda attempt to concatenate local value a nil value FlorasyShyrganak Өsimdikterden zhүzgin terisken zhyngyl buta shogyrlary kalyn osken Қum shagyldary arasyndagy kazanshunkyrlarda korykshada korgalatyn basty osimdik shyrganak osedi Shygys Қazakstannyn basty kundy osimdigi sanalatyn shyrganaktyn basym boligi osynda shogyrlangan Munda suryptau zhumystary nәtizhesinde alyngan alasa iri zhemisti zhәne katty nemese әlsiz zhumsak tikenekti tүrleri osiriledi Shyrganak osiriletin aumak 1 2 myn ga zherdi kamtidy Zhemisinin zhyldyk kory 26 24 t dep bagalanady onyn ishinde kәsiptik molsheri 6 8 14 t Zhemisindegi majdyn molsheri 4 6 Shyrganaktan baska munda ekpe karagaj sonymen katar terek kokterek kajyn ormandary ojystarda nu kamys shogyrlary men batpakty shalgyndar kezdesedi Қyzyl kitapka engizilgen osimdikterden neogen kezenindegi savannanyn tүrli zhapyrakty teregi nemese torangy tiyntak shym zhuasy t b relikt osimdikteri osedi FaunasyҚorykshany Zajsan kazanshunkyrynda sirek kezdesetin shygys ajdaһar zhylany Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen tүrlerden Zajsan batbat kesirtkesi Orta Aziya ausyly zhorga duadak kәdimgi duadak sүtkorektilerden Roborovskij atzhalmany Orta Aziya sileusini t b mekendejdi Өrttin shyguy zhәne mal zhajylymyna shekteu kojylmauy korykshaga үlken kauip tondirude DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5