Кулич

Кулич (тәтті нан). Ашытқымен және ашытқысыз әзірлеуге болады.

Ашытқылы кулич

11 / 2 стакан жылы сүтке ашытқы ерітіліп, 500 г ұн себіледі, түйіршік болмас үшін мұқият араластырып, ыдыстың бетін таза матамен жабады да, жылы жерге қояды. Қамыр жақсы көтерілгеннен кейін (көлемі екі есе ұлғаяды) құмшекер мен ванилин араластырылған жұмыртқаның сары уызы, аздап ұн, май, тұз салып, мұқият иленеді, сонан соң жұмыртқаның көпіршітілген ақ уызын салады да, қамырды иін қандыра тағы да илейді. Қамырлы матамен жауып жылы жерге қояды, сөйтіп қамыр тағы екі есе көтерілген кезде жуылып келтірілген жүзім, қабығынан аршылып ұсақталған бадам, текшелей туралған тәтті жеміс қосылады. Қалыптық қабырға ларын майлап, кепкен нанның ұнтағын сеуіп әзірлейді. Түбіне май немесе балауыз жағылған дөңгелек қағаз төселеді. Қамырлы қалыпқа шамамен аумағын оның '/з бөлігіндей, қалыңдығын 1/4 бөлігіндейін алатындай етіп салу керек, мұның өзі мейлінше нанның бабына жетіп, көтеріліп пісуіне мүмкіндік береді. Қалыптарын қамырлы жылы жерге қойып, көтерілуін (қалып көлемінің 3/4 бөлігіне дейін) күту керек, көпіршітілген жұмыртқа уызын жағын, еппен, шайқамай, онша ыстық емес пешке (50—60 минутқа жуық) қояды. Оның әзір болғанын куличке таза ағаш істік түйреу арқылы тексереді: егер істік ылғалданбай құрғақ шықса, тәтті нан әзір болғаны. Нанды пісірген кезде қамырға істік түйреулі және форманы аударуды өте сақтықпен жасау керек," өйткені шайқалтудан қамыр асып нан дүмбілез (яғни піспей, шикі) болуы мүмкін. Нанның үстіңгі беті күйіп кетпес үшін, ол күреңітіп піскенге дейін үстіңгі жағына суға малынған дөңгелек қағаз салады. Манды салқындатқаннан кейін оған әшекей салып, тәтті жеміспен, қайнатпа жидегімен және т. б. әсемдейді. Тәтті нанға әшекей салуға арналған 500 г қант шырынын алу үшін 400 г құмшекер мен 150 г суды ысытып, көбігін алады да, кейін салқындатады.

Ашыт қысыз кулич

Ашытқыны жылы суда ерітіп, 4 стакан ұн сеуіп, тұз, құмшекер араластырған жұмыртқаның сары уызын, тортасынан айырған сарымай (бірақ ыстық емес) немесе маргарин, көп іршітілген белоктар қосу керек. Қамырлы жақсылап илеп, ыдысты матамен жауып, түнемелікке жылы жерге қояды. Таңертеңгісін аздаған ұн мен ванилинді салып, қамырлы мұқият илейді, көтерілуі үшін тағы да жылы жерге қояды. Көлемі екі есе ұлғай ғаннан кейін жүзім, бадам, тәтті жеміс қосып, қамырды тағы да илеп, оны қалыпқа салады. Бұдан былайғысын да осы рецепте көрсетілгендей етіп істеуге болады. Кулич (ашыт қылы және ашытқысыз) үшін 1 кг бидай ұнына: 1 /2 стакан сүт, 6 жұмыртқа, 300 г сары май немесе маргарин, 2 стакан құмшекер, 50 г ашытқы, шай қасықтың 3/4 бөлігіндей тұз, 150 г жұзім, 50 г тәтті жеміс, 50 г бадам, 1 /2 бөлігіндей ванилин ұнтағы қажет.

Дереккөздер

1. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9